Αλλεπάλληλες παρεμβάσεις από την κυβέρνηση

• Τι σχεδιάζεται για να ελαφρυνθούν οι συνταξιούχοι και να δουν πραγματικές αυξήσεις από την 1^η Ιανουαρίου του 2023

Καλά νέα φέρνει το τελευταίο τετράμηνο του 2022 για όλους τους συνταξιούχους. Και αυτό διότι είναι ειλημμένη η απόφαση της κυβέρνησης, προκειμένου να ενισχυθούν οι συνταξιούχοι, οι οποίοι έχουν ταλαιπωρηθεί καθ’ όλη την περίοδο της οικονομικής κρίσης κι έχουν υποστεί περικοπές στις αποδοχές τους. Κι όμως οι συνταξιούχοι είναι αυτοί που έχουν στηρίξει τις οικογένειες στις δύσκολες ημέρες των τριών μνημονιακών συμβάσεων με τους δανειστές.

Πλέον η κυβέρνηση, σύμφωνα με πηγές του Μαξίμου, ετοιμάζεται να ανταμείψει όλους αυτούς. Οι παρεμβάσεις αφορούν την εκκαθάριση των εκκρεμών συντάξεων, ακόμη και της τελευταίας τριετίας. Εν συνεχεία είναι οι λιμνάζουσες επικουρικές, ενώ τον Δεκέμβριο θα υπάρξει η ελάφρυνση με την κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης και φυσικά η αύξηση που είναι προγραμματισμένη από την 1^η Ιανουαρίου του 2023.

Αναλυτικά οι παρεμβάσεις της κυβέρνησης είναι οι ακόλουθες:

1. Εκκρεμείς συντάξεις

Αυτή την περίοδο εκκρεμούν περί τις 67.000 ληξιπρόθεσμες αιτήσης συνταξιοδότησης, που θεωρείται μικρός αριθμός σε σύγκριση με τις 300.000 που είχε φτάσει τον Ιούλιο του 2019. Μέχρι το τέλος του Αυγούστου ο αριθμός αυτός θα έχει μειωθεί στο μισό.Συνολικά, για όλο το έτος, αναμένεται να δοθούν 300.000 νέες κύριες συντάξεις, κάτι που θα αποτελεί ιστορικό ρεκόρ για τα Ταμεία. Ήδη το α’ πεντάμηνο του 2022 έχουν εκδοθεί σχεδόν τόσες συντάξεις όσες ολόκληρο το 2019. Σημειώνεται πως το 2021 δόθηκαν 225.000 νέες συντάξεις, το 2020 καταβλήθηκαν 163.000 και το 2019 δόθηκαν 123.000.  Και όπως ενημερώνουν από τον ΕΦΚΑ δεν υπάρχει καμία εκκρεμής αίτηση για την περίοδο 2016-2018. Μόλις το 1,5% των εκκρεμών αιτήσεων για το 2019 έχει μείνει και αυτό θα εξοφληθεί εντός του τρέχοντος μηνός. Επίσης έχει μείνει το 9% των αιτήσεων του 2020 και το 22% των εκκρεμών συντάξεων του 2021. Αυτές οι αιτήσεις θα εξοφληθούν εντός του διμήνου Ιουλίου-Αυγούστου. Συνολικά το δίμηνο Ιούνιος-Ιούλιος θα δοθούν 100 εκατ. ευρώ σε αναδρομικά και επιπλέον 68 εκατ. ευρώ τον Αύγουστο.

2. Εκκρεμείς επικουρικές

Μετά το τέλος της πληγής των εκκρεμών κύριων συντάξεων ο e-ΕΦΚΑ δώσει έμφαση στη δραστική μείωση και των εκκρεμών επικουρικής ασφάλισης. Και για τις επικουρικές ο e-ΕΦΚΑ, θα κινηθεί με διαδικασίες fast track από το ερχόμενο φθινόπωρο. Σύμφωνα με τη συγκεκριμένη διαδικασία για τις αιτήσεις οι οποίες έχουν υποβληθεί έως 31 Μαρτίου 2022 θα μπορεί να εκδοθεί αμέσως εγκριτική συνταξιοδοτική απόφαση με βάση το ηλεκτρονικό ασφαλιστικό ιστορικό του ασφαλισμένου. Για τις αιτήσεις που υποβάλλονται μετά την 1η Απριλίου 2022 εάν δεν έχει εκδοθεί απόφαση εντός τριών μηνών από την υποβολή της αίτησης, μετά την πάροδο του τριμήνου οι εισηγητές διακόπτουν κάθε αλληλογραφία για επαλήθευση των στοιχείων που έχει υποβάλει ο αιτών και η πράξη απονομής σύνταξης ή η απορριπτική απόφαση εκδίδεται με βάση τα στοιχεία του ηλεκτρονικού ασφαλιστικού ιστορικού του αιτούντος (σύστημα “ΑΤΛΑΣ” ή άλλα ηλεκτρονικά συστήματα που τηρούνται στον ΕΦΚΑ). Επίσης επίκειται μεταφορά 200 εισηγητών από την έκδοση κύριων συντάξεων στην έκδοση επικουρικών συντάξεων. Έτσι, γύρω στους 300 εισηγητές θα ασχολούνται με την έκδοση επικουρικών συντάξεων (έναντι 100 που απασχολούνται σήμερα) και γύρω στους 300 εισηγητές θα ασχολούνται με τις κύριες συντάξεις (έναντι 500 που είναι σήμερα). Τέλος, προβλέπεται η ενασχόληση των πιστοποιημένων λογιστών και δικηγόρων, οι οποίοι απασχολούνται με την έκδοση κύριων συντάξεων, και με την έκδοση επικουρικών συντάξεων. Παράλληλα, υπενθυμίζεται πως ψηφιακά, δηλαδή μέσω των ηλεκτρονικών υπηρεσιών του e-ΕΦΚΑ, μπορούν να γίνουν όλες οι αιτήσεις για επικουρικές συντάξεις.

3. Εκκρεμείς παράλληλης ασφάλισης

Ταχείς ρυθμούς χρησιμοποιούνται και στην διαδικασία της έκδοσης των συντάξεως παράλληλης ασφάλισης μετά λειτουργία του κατάλληλου λογισμικού στις υπηρεσίες του e-ΕΦΚΑ στα τέλη του περασμένου μήνα. Η διαδικασία αυτή όπως αναφέρουν πηγές του ΕΦΚΑ θα ‘τρέξουν» με τρεις διαφορετικές ταχύτητες.

Με την πρώτη ταχύτητα θα “τρέξουν” οι αιτήσεις παράλληλης, ή ακόμα και διαδοχικής ασφάλισης όσων ασφαλισμένων δεν είχε αποδοθεί καμία σύνταξη έως και τα τέλη Ιουνίου. Οι συνταξιούχοι αυτοί θα πληρωθούν τις συντάξεις τους, μαζί και τα αναδρομικά τους στα τέλη του τρέχοντος μηνός.

Με τη δεύτερη ταχύτητα θα «τρέξουν» οι οποίες κατατίθενται από την 1η Ιουλίου 2022 και έπειτα. Αυτό σημαίνει πως όσοι αιτούνται παράλληλη ή διαδοχική σύνταξη μετά την 1η Ιουλίου δεν θα περιμένουν τη σειρά τους για εκκαθάριση, αφού εκκαθαριστούν πρώτα όλες οι προηγούμενες αιτήσεις αρχής γενομένης από εκείνες που κατατέθηκαν από τις 13 Μαΐου 2016. Αντίθετα, θα δοθεί προτεραιότητα σε αυτές.

Με την τρίτη ταχύτητα θα «τρέξουν», εντός του τρέχοντος μηνός και οι παλιότερες αιτήσεις, δηλαδή εκείνες που υποβλήθηκαν μεταξύ 13 Μαΐου 2016- 30 Ιουνίου 2022. Εκείνοι που έχουν αιτηθεί τις συντάξεις παράλληλης ασφάλισης για το παραπάνω χρονικό διάστημα έχουν λάβει την πρώτη σύνταξη από το βασικό ταμείο ασφάλισης κατά το προηγούμενο διάστημα. Σύμφωνα με τον e- ΕΦΚΑ η απόδοση των αντίστοιχων αυξήσεων (δηλαδή προσαυξήσεων στις ήδη καταβαλλόμενες συντάξεις από το πρώτο βασικό ταμείο τους και αναδρομικών των στους δικαιούχους) θα ολοκληρωθεί εντός 5μήνου, δηλαδή έως τα τέλη Δεκεμβρίου 2022.

4. Κατάργηση εισφοράς αλληλεγγύης

Η εισφορά αλληλεγγύης καθιερώθηκε με το άρθρο 29 του ν. 3986/2011 στα εισοδήματα άνω των 12.000 ευρώ των φυσικών προσώπων και η οποία θα έπρεπε να έχει καταργηθεί στα τέλη του 2014, καθώς θεσπίστηκε ως έκτακτο μνημονιακό μέτρο. Η κατάργηση της εισφοράς αλληλεγγύης σημαίνει ότι περίπου 500.000 μισθωτοί του δημοσίου και συνταξιούχοι με εισοδήματα άνω των 12.000 ευρώ θα δουν αύξηση στις αποδοχές τους που ξεκινούν από 22 ευρώ και ξεπερνούν ακόμη και τα 676 ευρώ τον χρόνο για συγκεκριμένες κατηγορίες δημοσίων λειτουργών.

5. Επιτέλους αυξήσεις

Και βέβαια από την 1^η Ιανουαρίου του 2023 όλοι οι συνταξιούχοι θα δουν αυξήσεις στις αποδοχές τους, καθώς με βάση το νόμο Κατρούγκαλου αυτό προβλέπεται. Φυσικά τι αυξήσεις των συντάξεων ανακοίνωσε και ο ίδιος ο πρωθυπουργός στην Βουλή, κάτι που σημαίνει ότι έχει κλειδώσει και είναι περί του 6%. Οι συνταξιούχοι θα δουν τις αυξήσεις στην πληρωμή που αναμένεται να γίνει πριν από τα Χριστούγεννα. Η αύξηση θα καθορισθεί κατά 50% από το ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ και κατά το 50% το ρυθμό αύξησης του δείκτη τιμών του καταναλωτή του περασμένου έτους.

Αν επαληθευθούν οι τελευταίες προβλέψεις του ΟΟΣΑ, οι οποίες έχουν έλθει μετά από εκείνες του ΔΝΤ και πιο πρόσφατα της Κομισιόν (Ιούνιος 2023) για την Ελλάδα, οι οποίες προβλέπουν αύξηση ΑΕΠ κατά 2,8% και του πληθωρισμού κατά 8,8%, τότε προκύπτει μία αύξηση 5,8% στις κύριες συντάξεις από την 1η Ιανουαρίου 2023. Η αύξηση αυτή θα είναι πραγματική (δηλαδή θα είναι αισθητή στις τσέπες τους) για τους νέους συνταξιούχους, δηλαδή για εκείνους που βγήκαν στη σύνταξη μετά τις 13 Μαΐου 2016. Λογιστική, όμως, θα είναι για τους παλιούς συνταξιούχους, δηλαδή για εκείνους που βγήκαν στη σύνταξη πριν τις 13 Μαΐου 2016, καθώς θα μειωθεί η αρνητική προσωπική διαφορά κατά το ποσοστό της αύξησης.

Αφού αποσβεστεί η διαφορά αυτή τα επόμενα χρόνια (σ.σ. ο χρόνος πλήρους απόσβεσης ποικίλει ανάλογα με κάθε συνταξιούχο), θα δουν και οι παλιοί συνταξιούχοι πραγματική αύξηση στις αποδοχές τους.

6. Αναδρομικά ΣτΕ

Σταδιακά θα αρχίσουν να καταβάλλονται τα αναδρομικά σε όσους συνταξιούχους δικαιώθηκαν από το ΣτΕ ενώ εκκρεμούν οι κεντρικές πολιτικές αποφάσεις για ενδεχόμενες άλλες λύσεις. Ο λόγος για όσους προσέφυγαν στη δικαιοσύνη έως τον Ιούλιο του 2020 διεκδικώντας την επιστροφή των περικοπών στις επικουρικές συντάξεις τους και τα δώρα για την περίοδο μεταξύ Ιουνίου 2015 – Μάιου 2016 (με βάση τη μνημονιακή νομοθεσία του 2011-12).

Οι συνταξιούχοι αυτοί δικαιώθηκαν από το ΣτΕ, με βάση την απόφαση της ολομέλειας. Ωστόσο, η δικαίωση αυτή δεν σημαίνει αυτόματη καταβολή των αναδρομικών από το δημόσιο σε όλους όσους έχουν προσφύγει στη δικαιοσύνη. Κάτι τέτοιο θα προϋπέθετε μία κεντρική πολιτική απόφαση από την κυβέρνηση, η οποία, για την ώρα δεν έχει ληφθεί.

Αυτό, όμως, τονίζουν οι ίδιες πηγές, δεν σημαίνει πως το δημόσιο θα μείνει αδρανές απέναντι στους συνταξιούχους που δικαιώθηκαν από το ΣτΕ μέχρι την λήψη των όποιων κυβερνητικών αποφάσεων σε κεντρικό επίπεδο. Κλειδί για την κινητοποίηση του δημοσίου, δηλαδή την καταβολή των αναδρομικών στην εν λόγω κατηγορία των συνταξιούχων, θα είναι οι αποφάσεις των δικαστηρίων τα οποία εξετάζουν τις προσφυγές τους. Αυτό σημαίνει πως η θετική απόφαση τους θα οδηγήσει στην καταβολή των αναδρομικών σε όσους δικαιώνονται από πλευράς e- ΕΦΚΑ.

Σύμφωνα με τα σενάρια που εξετάζονται είναι και η πληρωμή των αναδρομικών θα έπαιρνε την μορφή ενός μπαράζ μηνιαίων καταβολών αναδρομικών προς όσους κατά περιόδους δικαιώνονται από τα κατά τόπους δικαστήρια. Έτσι, ο κρατικός προϋπολογισμός θα μπορούσε να αντέξει πιο εύκολα το δημοσιονομικό βάρος της επιστροφής των περικοπών σε αυτήν την κατηγορία των συνταξιούχων. Εναλλακτικά, στο τραπέζι της κυβέρνησης παίζει να δοθούν, με κεντρική πολιτική απόφαση, τα αναδρομικά μία και έξω σε όλους όσους προσέφυγαν στο ΣτΕ, καθώς η θετική για αυτούς απόφαση του ανωτάτου δικαστηρίου θα οδηγήσει σε θετική απόφαση και των κατά τόπους δικαστηρίων.

Επίσης ένα δεύτερο σενάριο ου εξετάζεται με βάση τις αντοχές του προϋπολογισμού είναι η καταβολή των αναδρομικών ακόμη και σε αυτούς που δεν προσέφυγαν στην δικαιοσύνη και είναι περίπου 1,5 εκατομμύριο συνταξιούχοι. Για όλους αυτούς τους ανθρώπους είναι πολύ πιθανό ο πρωθυπουργός να ανακοινώσει από το βήμα της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, ότι θα λάβουν τα 800 ευρώ που αντιστοιχούν στα δώρα (Χριστούγεννα 2015-Πάσχα 2016-Καλοκαίρι 2016) σε δύο ή σε τρεις δόσεις. Ή θα χρησιμοποιηθεί αυτό το ποσό για να σβηστεί η αρνητική προσωπική διαφορά, κάτι που σημαίνει ότι θα ενταχθούν  στις οριζόντιες αυξήσεις από την 1^η Ιανουαρίου του 2023.