Του Μιχάλη Κωτσάκου
Από την περασμένη Κυριακή που έγινε γνωστός ο θάνατος του Κώστα Σημίτη είχα αποφασίσει να γράψω για ένα πολιτικό του οποίου ήμουν θαυμαστής του και γνωρίζοντας τον από κοντά μου είχε κάνει εξαιρετική εντύπωση, όπως και ο αείμνηστος Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωστής Στεφανόπουλος. Θεωρώ ότι το συγκεκριμένο δίδυμο, Κώστας Σημίτης και Κωστής Στεφανόπουλος και η άριστη συνεργασία που είχαν ήταν το μυστικό μίας σπουδαίας περιόδου για τη χώρα μας σε όλους τους τομείς.
Όμως δεν θα γράψω τον δικό μου επικήδειο, διότι ίσως να μην ήμουν αντικειμενικός για τον πρώην πρωθυπουργό. Ο πολιτικός και προσωπικός πολιτισμός του Κώστα Σημίτη είναι αυτό που θα θυμάμαι περισσότερο από τη μακρά και πολυσήμαντη πορεία του στον δημόσιο βίο. Ο Κώστας Σημίτης δίχως λαϊκίστικες φανφάρες, λειτούργησε ως ένας σοβαρός άνθρωπος, ως ένας νοικοκύρης σε ένα διαλυμένο σπιτικό. Και το έδειξε με την εμμονή του να εισέλθει η Ελλάδα στη ζώνη του ευρώ. Και το καταλάβαμε κατά την περίοδο της πανδημίας. Αν δεν ήταν η Ελλάδα στο ευρώ, όλοι κατανοούμε ότι τώρα θα μιλάγαμε για ένα φαλιρισμένο κράτος.
Απλά θα σταθώ σε μία απόφαση του, τον Αύγουστο του 1996, η οποία έχει επανέλθει στον δημόσιο διάλογο. Και μιλάμε για το ΕΚΑΣ, που θεσπίστηκε επί ημερών του. Και παραθέτω κάτι που διάβασα για την συγκεκριμένη απόφαση από τον τότε πρόεδρο της ΓΣΕΕ και μετέπειτα υπουργό, τον Χρήστο Πρωτόπαπα: «Την ενσυναίσθησή του για τα μεγάλα κοινωνικά προβλήματα. Δεν έκανε παροχές για να είναι αρεστός, αλλά γιατί φρόντιζε την κοινωνική συνοχή, τους πιο ευάλωτους. Μόλις έγινε Πρωθυπουργός, μου τηλεφώνησε -ήμουν Πρόεδρος της ΓΣΕΕ -και μου είπε ότι θα ανακοινώσει σύντομα το ΕΚΑΣ. Ένα μέτρο αξιοπρέπειας και στήριξης για τη ζωή εκατοντάδων χιλιάδων χαμηλοσυνταξιούχων. Που δυστυχώς σήμερα δεν υπάρχει. Την πίστη του ότι οι μεγάλες αλλαγές προϋποθέτουν ευρύτερες συμφωνίες και πλειοψηφίες, όχι ηγεσίες με αυταρχισμό και επιβολή. Θυμάμαι ότι μου ζήτησε ως Υφυπουργός Εργασίας να επεξεργαστώ μαζί με την ΓΣΕΕ και τους εργοδοτικούς φορείς, μια ευρύτερη συμφωνία-συμβόλαιο, για την πορεία υλοποίησης των αλλαγών προς την ΟΝΕ. Εξασφαλίζοντας έτσι την ευρύτερη συναίνεση και κοινωνική Ειρήνη, τις υποστηρικτικές δυνάμεις για να γίνουν οι αλλαγές πράξη».
Παρά τις αδικίες
Η αλήθεια είναι ότι το ΕΚΑΣ το 1996 από την κυβέρνηση Σημίτη, με στόχο την αύξηση των πολύ χαμηλών συντάξεων και τη στήριξη των δικαιούχων τους. Με τη ψήφιση του σχετικού νόμου και τη δημοσίευσή του στο ΦΕΚ στις 20 Αυγούστου του ’96, το Επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης, παρά τα προβλήματα που παρουσίαζαν οι όροι και οι προϋποθέσεις χορήγησής τους δημιουργώντας συχνά-πυκνά αρκετές αδικίες και ανισότητες, «αγκαλιάστηκε» από την πλειονότητα των δικαιούχων του. Το ΕΚΑΣ, ως θεσμοθετημένο επίδομα, δεν αμφισβητήθηκε από καμία κυβέρνηση μέχρι να έρθουν τα… Μνημόνια και η τρόικα, το 2010. Τον Σεπτέμβριο του 2014 αποφασίστηκε το ΕΚΑΣ να κοπεί το 2016. Ο ΣΥΡΙΖΑ, όταν υπέγραψε του δικό του μνημόνιο έλαβε παράταση μέχρι το 2019. Όμως δεν έκανε κάτι για να εξοικονομήσει το ποσό που απαιτείτο (υποτίθεται ότι είχαμε βγει από το 2018 από τα μνημόνια), ώστε να μην κοπούν αυτά τα χρήματα από τους χαμηλοσυνταξιούχους.
Σύμφωνα με τα όσα λένε πολλοί από τους πρωταγωνιστές που κυβέρνησαν κατά την διάρκεια των μνημονίων η τρόικα ισχυριζόταν ότι «το ΕΚΑΣ δεν είναι ασφαλιστική παροχή και συνεπώς δεν μπορεί να συνεχίσει να καταβάλλεται». Η αλήθεια είναι ότι η τρόικα πρωτίστως ζητούσε να εξοικονομηθούν κονδύλια και να μειωθούν οι δημόσιες δαπάνες. Και δυστυχώς οι υπουργοί Οικονομικών αντί να εξοικονομήσουν τα χρήματα από άλλες δαπάνες του δημοσίου ακολούθησαν την εύκολη λύση. Κόβουμε μισθούς και συντάξεις, σταματάμε τις προσλήψεις ακόμη και για νευραλγικούς τομείς-όπως η υγεία- και κόβουμε το ΕΚΑΣ.
Και χρύσωσαν το χάπι με την παροχή δωρεάν φαρμάκων (χωρίς την συμμετοχή των ασφαλισμένων) για όσους έκοψαν το ΕΚΑΣ. Όμως και πάλι αυτό το μέτρο ήταν μείον για τους δικαιούχους του ΕΚΑΣ. Διότι ένας δικαιούχος λάμβανε 150-200 ευρώ τον μήνα, με τα έξοδα του στα φάρμακα να είναι μέχρι και 50 ευρώ. Άρα έχασε σημαντικά έσοδα, που την σημερινή εποχή με την ακρίβεια να σαρώνει τα πάντα ήταν αναγκαία για να επιβιώσει.
Και φτάνουμε πλέον το 2025, όπου το ΠΑΣΟΚ, αλλά και τα άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης, όπως και όλες οι συνταξιουχικές οργανώσεις ζητούν την επαναφορά του ΕΚΑΣ για όλους τους χαμηλοσυνταξιούχους. Και το μόνο που έκανε η κυβέρνηση είναι να αποδεχθεί μία τροπολογία βουλευτών της για να μπορούν και οι χαμηλοσυνταξιούχοι μετά το 2016 και το νόμο Κατρούγκαλου να συμπεριληφθούν στο καθεστώς των δωρεάν φαρμάκων. Αυτό θα ισχύσει όμως από την 1η Μαρτίου. Κάτι που προκάλεσε πολλά ερωτηματικά.
Και τα δώρα
Όπως ερωτηματικά προκαλούν στην κοινωνία όταν ακούει τον υπουργό Οικονομικών να επαίρεται ότι τα έσοδα ξεπέρασαν κάθε πρόβλεψη κι όμως να μην τολμά η κυβέρνηση να επαναφέρει το ΕΚΑΣ, ώστε κάθε μήνα οι άνθρωποι που πένονται να λάβουν μία σημαντική γι’ αυτούς ενίσχυση και όχι να περιμένουν κάθε Χριστούγεννα και Πάσχα ένα δωράκι, απλά και μόνο για να μπορέσουν να στρώσουν το γιορτινό τραπέζι.
Το ίδιο ισχύει και για τα δώρα Χριστουγέννων και Πάσχα, αλλά και το επίδομα άδειας σε συνταξιούχους, αλλά και μισθωτούς του δημοσίου. Στο προηγούμενο φύλλο είχα αναφερθεί εκτενώς ότι ήρθε η ώρα να επανέλθουν και το κράτος θα έχει όφελος, καθώς αυτά τα ποσά θα πέφτουν στην αγορά και δεν θα φυλάγονται ως κομπόδεμα κάτω από τα στρώματα, ή στα σεντούκια. Τουναντίον αυτά τα χρήματα και θα τονώσουν τους μικρομεσαίους και το κράτος θα εισπράττει το ΦΠΑ.
Κι αν όντως τα οικονομικά δεν το επιτρέπουν, όπως ισχυρίζονται οι κυβερνώντες, τότε ας επαναφέρουν αυτό που ίσχυσε από το Πάσχα του 2010, μέχρι το 2012, δηλαδή να δίνονται 800 ευρώ κάθε Χριστούγεννα και από 400 κάθε Πάσχα και καλοκαίρι. Και σταδιακά να φτάσουμε στην προ μνημονίων κατάσταση με ολοκληρωμένο 13ο και 14ο μισθό και 13η και 14η σύνταξη.
Θα πρέπει ο κ. Μητσοτάκης να καταλάβει ότι ενσυναίσθηση δεν είναι να κάνει τον Άγιο Βασίλη κάθε Χριστούγεννα δίνοντας 150αρια. Οι άνθρωποι που τα λαμβάνουν τα έχουν ανάγκη 12 μήνες το χρόνο.
