• Δυστυχώς όσο θα συντηρείται το πολεμικό μέτωπο στην Ουκρανία, η τιμή του αερίου δεν πρόκειται να αποκλιμακωθεί κάτω από τα 38 ευρώ η θερμική μεγαβατώρα
Του Μιχάλη Χριστοδουλίδη*
Το καλοκαίρι μας αφήνει, μετά από ένα ράλι αυξήσεων τιμών του ρεύματος και από ότι φαίνεται οι συγκυριακοί λόγοι των καυτών τιμών δεν είχαν σχέση τελικά μόνο με τις καυτές ημέρες του καλοκαιριού, αλλά κυρίως με την συνεχιζόμενη πολεμική ένταση στο Ρωσοουκρανικό μέτωπο.
Ας κάνουμε μια αποκωδικοποίση της μεγάλης ενεργειακής εικόνας στην περιοχή μας, για να καταλήξουμε σε κάποιες εκτιμήσεις στο πως από δω και πέρα θα διαμορφωθεί το τιμολογιακό πεδίο και πως αυτό θα επηρεάσει τις τσέπες μας αναφορικά με τους λογαριασμούς.
Τι είδαμε αυτό το καλοκαίρι;
Μια διακεκαυμένη ζώνη να ξεκινά από την Ουγγαρία και να καταλήγει στην Ελλάδα, βλέποντας μια έκρηξη τιμών στα Χρηματιστήρια Ενέργειας των κρατών της Ανατολικής και ΝΑ Ευρώπης που πέρα από τους παρατεταμένους καύσωνες, είδαμε την γύμνια των ηλεκτρικών διασυνδέσεων της ΝΑ Ευρώπης, με αποκορύφωμα αυτό που συνέβη και δυστυχώς συμβαίνει ακόμα και σήμερα στην Ουγγαρία. Η Ουγγαρία βλέπουμε να «χτυπάει» τιμές χονδρικής του ρεύματος πάνω από 200 ευρώ /Μεγαβατώρα την ημέρα, να έχει διακοπεί πλήρως, η παροχέτευση της με ρεύμα μέσω του δυτικού ηλεκτρικού διαδρόμου που την συνδέει με την Αυστρία, την Τσεχία και με την υπόλοιπη Ευρώπη.
Η Ουκρανία έχει πληγεί ενεργειακά σε πολύ σοβαρό επίπεδο, ενώ έχει πλέον απολέσει μεγάλες ενεργειακές της υποδομές και αναζητά ρεύμα τόσο από την Ουγγαρία, αλλά και από τον νότιο διάδρομο (Ρουμανία, Βουλγαρία) που το έλλειμμα ενέργειας που δημιουργείται σε αυτές τις βαλκανικές χώρες το αναπληρώνει σε ένα μεγάλο ποσοστό και η Ελλάδα, ειδικά τις νυκτερινές ώρες, που δεν λειτουργούν οι ΑΠΕ μονάδες και αναγκαστικά παίρνουν εμπρός οι ακριβές θερμικές μονάδες (φυσικό αέριο, λιγνίτη), να γιατί δεν «ηρεμήσαν» οι τιμές όλο το καλοκαίρι.
Ισχυρός προβληματισμός
Η κατάσταση αυτή προκαλεί ισχυρό προβληματισμό, ειδικά αν λάβει κανείς υπόψη τις ευρύτερες συνθήκες άπνοιας στην γειτονιά μας, όπως και στην Ελλάδα, δηλαδή τη χαμηλή αιολική παραγωγή. Όταν επικρατεί άπνοια στη γείτονα, όπως συμβαίνει τους τελευταίους μήνες όπου η αιολική παραγωγή είναι χαμηλή για την εποχή και οι θερμοκρασίες σημαντικά υψηλότερες από τις συνήθεις, είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα «απογειωθούν» οι τιμές στα ενεργειακά χρηματιστήρια των Βαλκανίων
Δυστυχώς όσο θα συντηρείται το πολεμικό μέτωπο στην Ουκρανία, η τιμή του αερίου δεν πρόκειται να αποκλιμακωθεί κάτω από τα 38 ευρώ η θερμική μεγαβατώρα, αντιθέτως η πιθανότητα είναι, να σκαρφαλώσει ακόμα περισσότερο, αφού το ενδεχόμενο κλιμάκωσης των πολεμικών επιχειρήσεων στο Ρωσοουκρανικό μέτωπο είναι ακόμα πιο κοντά στη πραγματικότητα.
Το καλοκαίρι δούλεψαν οι ακριβές θερμικές μονάδες του αερίου και του λιγνίτη σε ποσοστό αθροιστικά πάνω από 55%, ενώ αντίθετα οι πράσινες μονάδες υποχώρησαν σε ποσοστά κάτω από 30%.
Να επισημάνω ότι ο καύσωνας μειώνει την απόδοση των φωτοβολταικών μέχρι και 25% της ονομαστικής τους απόδοσης, ενώ συνοδεύεται και από άπνοα με ότι αυτό σημαίνει για την παραγωγή ρεύματος από την αιολική ενέργεια.
Η παρατεταμένη ανομβρία μείωσε δραστικά την στάθμη των ταμιευτήρων νερού έως και 45% με ότι αυτό σημαίνει στην μειωμένη παραγωγή ρεύματος από τις υδροηλεκτρικές μονάδες. Τα υδροηλεκτρικά δεν συνεισέφεραν στο μείγμα πάνω από 8%, όταν συνήθως συνεισφέρουν πάνω από 15%.
Όλοι αναρωτιούνται εάν τους επόμενους μήνες θα φτάσουν οι τιμές του ρεύματος τουλάχιστον στα επίπεδα της άνοιξης του 2024, δηλαδή κοντά στα 10,6 λεπτά. Η απάντηση είναι όχι, όσο θα υπάρχει συνέχιση της κλιμάκωσης των εντάσεων στο ρωσοουκρανικό μέτωπο, διότι αυτό δεν θα βοηθάει να αποκλιμακώνεται η χονδρική τιμή του αερίου στον κόμβο της Ολλανδίας και τέλος όσο η ανομβρία επιμένει κι άλλο, τα πράγματα θα παραμένουν δεινά για το ενεργειακό τοπίο.
Συμπέρασμα
Η Ελλάδα παραμένει μία ρηχή αγορά, λόγω ελλείμματος ανταγωνιστικότητας, διασυνδέσεων, κακού ενεργειακού μείγματος, αδιαφάνειας και εναρμονισμένων πρακτικών. Αυτά συμβαίνουν και στις άλλες βαλκανικές χώρες. Νορβηγία του Νότου δεν πρόκειται να γίνουμε ούτε τα επόμενα 100 χρόνια, όσο το ποσοστό της ενεργειακής μας εξάρτησης θα είναι πάνω από 80% και όσο τα καρτέλ θα δρουν ανενόχλητα.
Αν κάποιοι νομίζουν ότι εάν γεμίσουμε τα βουνά και τα λαγκάδια με ανεμογεννήτριες και ηλιακά πάνελ θα λύσουμε το ενεργειακό μας πρόβλημα, απλά κοιμούνται τον ύπνο του δικαίου.
Η λύση είναι οι εξορύξεις των υδρογονανθράκων μας, οι ενεργειακοί διάδρομοι και διασυνδέσεις όπως eastmed, great sea interconnector, euroasia κλπ, η βιομάζα για παραγωγή βιοκαύσιμων, η ανάπτυξη της γεωθερμίας και τέλος η μείωση της ενεργειακής ζήτησης μέσω της ενεργειακής θωράκισης του κτηριακού αποθέματος της χώρας. Εάν όχι, τότε θα παραμείνουμε μια ενεργειακή αποικία.
• Ο Μιχάλης Χριστοδουλίδης είναι Διπλωματούχος Μηχανολόγος Μηχανικός ΑΠΘ-Ενεργειακός Επιθεωρητής
