Η Τουρκία θα συνεχίσει να πελαγοδρομεί πότε δυτικόστροφα και πότε ευρω-ασιατικά, προσβλέποντας σε περαιτέρω αλλαγές των διεθνών συσχετισμών
Του Δημήτρη Καιρίδη*
Η άνετη επανεκλογή του Προέδρου Ερντογάν σηματοδοτεί εκ των πραγμάτων μια συνέχεια στην τουρκική εξωτερική πολιτική. Όμως, αυτή η συνέχεια δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη και σταθερότητα.
Η νίκη του Ερντογάν είναι και μια ψήφος εμπιστοσύνης στον ερντογανισμό και στο μοντέλο διακυβέρνησης που έχει ο Ερντογάν εγκαθιδρύσει. Αυτό βασίζεται στην υπερσυγκέντρωση όλων των εξουσιών στο πρόσωπο του Τούρκου Προέδρου και στην πλήρη απίσχναση όλων των θεσμών και θεσμικών αντιβάρων στην εξουσία του. Άρα, η τουρκική εξωτερική πολιτική θα συνεχίσει να καθορίζεται από την εκρηκτική προσωπικότητα και τις ευμετάβλητες διαθέσεις του Προέδρου Ερντογάν.
Κωδικό επικοινωνίας
Είναι προφανές ότι η Τουρκία θα επιχειρήσει να βρει ένα modus Vivendi με τη Δύση και, κυρίως, με τις ΗΠΑ. Κι αυτό για δυο λόγους.
Πρώτον γιατί πιέζεται οικονομικά και δεύτερον γιατί το οιονεί εμπάργκο όπλων που η Αμερική της έχει επιβάλει έχει αφήσει πολύ πίσω τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις. Για παράδειγμα, το σύνολο σχεδόν της τουρκικής πολεμικής αεροπορίας βασίζεται στα αμερικανικά μαχητικά F16. Όσο αυτά δεν εκσυγχρονίζονται παραμένουν καθηλωμένα σε μια προηγούμενη και εντελώς ξεπερασμένη τεχνολογική φάση.
Χωρίς τη στοιχειώδη αναβάθμισή τους, η Τουρκία δεν μπορεί να προβάλλεται ως ισχυρός αντίπαλος στην περιοχή.
Ωστόσο, η προσπάθεια της Τουρκίας δεν θα είναι εύκολη. Για όσο διάστημα κυριαρχούν στην Ουάσιγκτον οι Ατλαντιστές και ο Πρόεδρος Μπάιντεν, οι ΗΠΑ θα επιμένουν ότι πέρα από τα λόγια χρειάζονται και πράξεις που να αποδεικνύουν ότι η Τουρκία συντάσσεται με τους δυτικούς σχεδιασμούς και εναντιώνεται ουσιαστικά στη Ρωσία. Με άλλα λόγια, η Τουρκία θα συνεχίσει να πελαγοδρομεί πότε δυτικόστροφα και πότε ευρω-ασιατικά, προσβλέποντας σε περαιτέρω αλλαγές των διεθνών συσχετισμών και σε εσωτερικές εξελίξεις στην Αμερική και την Ευρώπη που θα διευκολύνουν την πορεία αυτονόμησης της από τη Δύση.
«Νεκρή» η ένταξη
Εν τέλει, οι δυναμικές που αναπτύχθηκαν τα τελευταία χρόνια θα επιμείνουν. Από τη μια, η Τουρκία που αποκόπτεται από τους δυτικούς σχεδιασμούς και αξίες και από την άλλη οι ΗΠΑ και, εν μέρει, και η Ευρώπη που μετατοπίζονται προς την Ελλάδα. Κατ’ ελάχιστον, η προοπτική του Ελσίνκι και της ευρωπαϊκής ένταξης της Τουρκίας είναι σήμερα, πέραν κάθε αμφιβολίας, νεκρή. Ταυτόχρονα, η στροφή της γείτονος στον αυταρχισμό επιταχύνεται και ο εθνικισμός ενισχύεται με ότι αυτό μπορεί να σημαίνει για την εξωτερική της συμπεριφορά.
Στο πλαίσιο αυτό, η ελληνική εξωτερική πολιτική καλείται να ισορροπήσει αξιοποιώντας κάθε ευκαιρία για μείωση της έντασης αλλά και να συνεχίσει να επενδύει, σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, στην αναβαθμισμένη ισχυρή αποτροπή του τουρκικού κινδύνου.
Ο Δημήτρης Καιρίδης είναι καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πάντειο- Υποψήφιος Βουλευτής Ν.Δ. στον Βόρειο Τομεά της Β’ Αθηνών
