Παρουσία της υπουργού Πολιτισμού Λίνας Μενδώνη, χοροστατούντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Σταγών και Μετεώρων, Θεοκλήτου και πλήθος κόσμου, τελέστηκαν τα θυρανοίξια του Ιερού Ναού Αγίου Δημητρίου, στον οικισμό Ψήλωμα του Δήμου Μετεώρων, όπως αναφέρει ανακοίνωση του ΥΠΠΟ.
Ο ναός του Αγίου Δημητρίου βρίσκεται στο βορειοδυτικό άκρο του οικισμού, του Ψηλώματος του Δήμου Μετεώρων. Η ανέγερσή του συνδέεται με τον κλεφταρματωλό Γιάννη Ψείρα που δρούσε κατά το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα στο αρματολίκι των Χασίων. Την ίδια εποχή φαίνεται να κατασκευάστηκε και το γνωστό «γεφύρι του Ψείρα», σε απόσταση 300 μέτρων από την έξοδο προς το Ψήλωμα του δρόμου προς Δεσκάτη. Οι εργασίες ανάδειξης και αποκατάστασης του ναού, χαρακτηρισμένος ως ιστορικό Μνημείο, υλοποιήθηκαν από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Τρικάλων, στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ 2014-2020 (ΠΕΠ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ 2014-2020) με προϋπολογισμό 500.000 ευρώ.
«Η σημερινή μέρα αποτελεί μέρα γιορτής για τους κατοίκους του Ψηλώματος, αλλά και για το υπουργείο Πολιτισμού που αποδίδει ένα ακόμη αποκατεστημένο μνημείο στην τοπική κοινωνία και τη λατρεία. Η επιγραφή, επάνω από την δυτική θύρα του ναού, μας πληροφορεί ότι η οικοδόμηση και η τοιχογράφηση του ναού ολοκληρώθηκε το 1791, με δαπάνη του Χασιώτη «καπετάνιου» κλεφταρματωλού Γιάννη Ψείρα. Ο προορισμός του υπουργείου είναι να προστατεύει, να αναδεικνύει και να αποδίδει το μνημειακό απόθεμα της πατρίδας μας στον ελληνικό λαό, ο οποίος είναι ο φορέας αυτού του πολιτισμού» δήλωσε η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη.
Σύμφωνα με την κ. Μενδώνη, «Η αποκατάσταση του Ιερού Ναού Αγίου Δημητρίου ήταν προτεραιότητα όχι μόνο για μένα, αλλά και για όλους τους συνεργάτες μου στο υπουργείο. Αποτελεί υποχρέωσή μας απέναντι και στις μελλοντικές γενιές. Μόνο αν γνωρίσουμε τις ρίζες μας, μπορούμε να έχουμε ένα σταθερό και δημιουργικό μέλλον. Συγχρόνως, ένα μνημείο, ένα πολιτιστικό αγαθό, ένας πολιτιστικός χώρος γίνεται αυτομάτως αναπτυξιακός πόλος, γεγονός που το καθιστά πολύ σημαντικό για την τοπική και περιφερειακή κοινωνία. Οι προϋποθέσεις της χρηματοδότησης του συγκεκριμένου έργου από τα ευρωπαϊκά προγράμματα δημιουργήθηκαν από την εισφορά των ανθρώπων που αγαπούν το μνημείο και τον τόπο τους. Επομένως, αποτελεί μια στοιχειώδη απόδοση τιμής για όσους συνεισέφεραν. Στη δεύτερη φάση εφαρμόζοντας τη μελέτη συντήρησης, συντηρήθηκε ο ολόγραφος ναός και προέκυψε αυτός ο εκπληκτικός διάκοσμος. Θα ήθελα να ευχαριστήσω στο πρόσωπο της Κρυσταλλίας Μαντζανά, τους συνεργάτες της, τα στελέχη του ΥΠΠΟ στην ΕΦΑ και τις αρμόδιες Διευθύνσεις, που ασχολήθηκαν με το μνημείο. Ευχαριστώ ιδιαίτερα την περιφερειακή Αρχή διαχρονικά για την ουσιαστική στήριξη και συνεργασία».
Προστατευόμενο μνημειο
Ο ναός του Αγίου Δημητρίου, κηρυγμένο μνημείο, ανήκει στον τύπο της τρίκλιτης θολοσκέπαστης βασιλικής. O λιθόκτιστος ναός, στα νότια και δυτικά, διαθέτει μεταγενέστερη κλειστή στοά. Η κάλυψη του ναού γίνεται με καμάρες στο κεντρικό κλίτος, ενώ στα πλάγια κλίτη διαμορφώνονται τέσσερα φουρνικά. Η στέγη του ναού καλύπτεται με λιθόπλακες ενώ εκείνη της στοάς καλύπτεται με κεραμίδια. Στα νότια του ναού εκτείνεται ο αύλειος χώρος του μνημείου. Στο εσωτερικό διατηρείται αξιόλογο ξυλόγλυπτο επιχρυσωμένο τέμπλο με δεσποτικές εικόνες της ίδιας περιόδου.
Από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Τρικάλων κατά τα έτη 2021-2023 υλοποιήθηκαν εργασίες ανάδειξης του ναού και του προστώου -εξωνάρθηκα, αρχιτεκτονική- στατική αποκατάσταση του μνημείου, καθώς και συντήρηση του τοιχογραφικού διακόσμου, βάσει των εγκεκριμένων μελετών. Παράλληλα, στον εξωτερικό χώρο ανακατασκευάστηκε το στέγαστρο στα νοτιοανατολικά του μνημείου, διαστρώθηκε ο αύλειος χώρος με λιθόπλακες, κατασκευάστηκε ράμπα ΑμεΑ και τέλος τοποθετήθηκε νέα περίφραξη με ανακατασκευή της αυλόθυρας και της βρύσης. Στον περιβάλλοντα χώρο έγιναν εργασίες αποστράγγισης του μνημείου, διαμορφώθηκε ο χώρος και πραγματοποιήθηκε φύτευση με εντόπια φυτά. Δημιουργήθηκαν προσβάσεις για ΑΜΕΑ και τοποθετήθηκαν πινακίδες πληροφόρησης στα Ελληνικά και Αγγλικά, καθώς και σε γραφή Braille. Τέλος, έγινε νέα ηλεκτρολογική εγκατάσταση με φωτισμό λειτουργικό και ανάδειξης του μνημείου, του στεγάστρου και του αύλειου χώρου.
Στην τελετή παρέστησαν η Αντιπεριφερειάρχης Π.Ε Τρικάλων της Περιφέρειας Θεσσαλίας, Χριστούλα Ντιντή, ο Δήμαρχος Μετεώρων, Λευτέρης Αβραμόπουλος, η Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Τρικάλων, Κρυσταλλία Μαντζανά και υπηρεσιακά στελέχη του ΥΠΠΟ.
