Πώς μεταβιβάζεται από τη μητέρα στον πατέρα-Εκδόθηκε η σχετική εγκύκλιος
Της Αγγελικής Μητροπούλου
Με την υπ’ αριθ. 47360/2023 (ΦΕΚ Β’ 3104) απόφαση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων Κωστή Χατζηδάκη, που δημοσιεύθηκε στις 10-5-2023, ρυθμίζονται οι προϋποθέσεις και η διαδικασία για τη μεταβίβαση της ειδικής άδειας προστασίας μητρότητας εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα από τη μητέρα στον πατέρα τού παιδιού, κατ’ εφαρμογή της σχετικής ρύθμισης του άρθρου 43 του ν. 4997/2022 (ΦΕΚ Α 219).
Η ρύθμιση προβλέπει ότι η μητέρα δικαιούται να μεταβιβάσει έως επτά (7) μήνες από την ειδική άδεια προστασίας μητρότητας προς τον πατέρα, αν αυτός εργάζεται με σχέση εξαρτημένης εργασίας ορισμένου ή αορίστου χρόνου σε επιχειρήσεις ή εκμεταλλεύσεις με πλήρη ή μερική απασχόληση. Είναι αυτονόητο ότι η μεταβίβαση της ειδικής άδειας και παροχής στον πατέρα προϋποθέτει να είναι δικαιούχος η μητέρα, χωρίς να απαιτείται να έχει η ίδια κάνει χρήση τμήματος αυτής προηγουμένως.
Η μητέρα επιλέγει πώς θα ασκήσει το δικαίωμά της και ειδικότερα αν θα κάνει η ίδια χρήση του συνόλου της ειδικής άδειας μητρότητας (9 μήνες) ή αν θα μεταβιβάσει μέρος τού δικαιώματός της ειδικής άδειας και παροχής προστασίας της μητρότητας έως επτά (7) μηνών στον πατέρα του παιδιού. Η μητέρα μπορεί επίσης να καθορίσει διαστήματα που θα κάνει χρήση της ειδικής άδειας η ίδια εναλλακτικά με τον πατέρα του τέκνου.
Αδιάφορη η σειρά
Η σειρά που οι γονείς θα κάνουν χρήση της άδειας συμπληρωματικά μεταξύ τους είναι αδιάφορη. Δηλαδή η μητέρα μπορεί πρώτη να ασκήσει τμήμα τού ως άνω δικαιώματος και να μεταβιβάσει το υπόλοιπο στον πατέρα, έως του ορίου των επτά (7) μηνών. Επίσης, ο πατέρας μπορεί πρώτος να κάνει χρήση τμήματος της ειδικής άδειας και της παροχής που του μεταβιβάσθηκε από τη μητέρα (έως και 7μηνών) και στη συνέχεια η μητέρα να ασκήσει η ίδια το υπόλοιπο του δικαιώματός της μέχρι και τη συμπλήρωση των εννέα (9) μηνών της άδειας ή και αντιστρόφως. Η κατανομή διαστημάτων της άδειας και παροχής, κατόπιν μεταβίβασης, μπορεί να γίνει συνεχόμενα και συμπληρωματικά μεταξύ των γονέων και για περισσότερες από μία εναλλαγές.
Η μητέρα αποφασίζει για το εάν θα μεταβιβάσει η όχι την άδεια μητρότητας. Η μεταβίβαση γίνεται με υπεύθυνη δήλωση στη ΔΥΠΑ μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης (https://www.gov.gr/),όπου αναφέρονται:
α) το ονοματεπώνυμο, ο ΑΜΚΑ και ο ΑΦΜ του πατέρα,
β) το/τα διάστημα/τα της άδειας που έχει λάβει ή προτίθεται να λάβει η ίδια,
γ) το/τα διάστημα/τα της άδειας που μεταβιβάζει στον πατέρα συνολικής διάρκειας έως επτά (7) ημερολογιακών μηνών.
Η υπεύθυνη δήλωση μπορεί να τροποποιηθεί με νεώτερη δήλωση της μητέρας. Η χορήγηση της άδειας στον πατέρα, μετά τη μεταβίβαση σε αυτόν, μπορεί να γίνει αμέσως μετά τη λήξη της άδειας μητρότητας (τοκετού και λοχείας) της μητέρας, είτε αμέσως μετά τη λήξη της ισόχρονης προς το μειωμένο ωράριο αδείας από την μητέρα ή από τον πατέρα, ως ισχύουν κάθε φορά, είτε ακόμη μετά τη λήξη της ετήσιας κανονικής άδειας του πατέρα ή της μητέρας, εφόσον τα διαστήματα των ανωτέρω αδειών είναι συνεχόμενα. Η ετήσια άδεια της μητέρας ή του πατέρα («κανονική άδεια») χορηγείται υποχρεωτικά πριν την ειδική άδεια προστασίας της μητρότητας σε περίπτωση που με βάση τις ετήσιες προθεσμίες κινδυνεύει να χαθεί.
Οι μητέρες, που ήδη σήμερα και από 25-11-2022 (χρόνος έναρξης ισχύος του ν. 4997/2022) κάνουν χρήση της ειδικής άδειας, μπορούν να μεταβιβάσουν στον πατέρα το δικαίωμα για όσο χρόνο απομένει μέχρι τη συμπλήρωση των εννέα (9) μηνών.
Αίτηση προειδοποίησης
Η άδεια χορηγείται στον εργαζόμενο, έπειτα από αίτησή του προς τον εργοδότη, τον οποίο οφείλει να προειδοποιήσει εγγράφως έναν μήνα πριν. Η προθεσμία αυτή δεν ισχύει εφόσον η μητέρα (που μεταβιβάζει το δικαίωμά της στον πατέρα) έχει υπόλοιπο ειδικής άδειας μικρότερο των δυο μηνών. Ο εργαζόμενος μπορεί να διακόψει την ειδική άδεια με έγγραφη συμφωνία τού εργοδότη. Στην περίπτωση αυτή, το υπόλοιπο της άδειας δεν μεταφέρεται σε άλλη χρονική περίοδο αλλά μπορεί να χορηγηθεί και πάλι στη μητέρα.
Ο χρόνος απουσίας του εργαζόμενου από την εργασία του κατά τη διάρκεια της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας, λογίζεται ως χρόνος πραγματικής υπηρεσίας για τον υπολογισμό της ετήσιας κανονικής άδειας, της προϋπηρεσίας για τον καθορισμό της αμοιβής και της αποζημίωσης σε περίπτωση απόλυσης, αλλά και για κάθε δικαίωμα που απορρέει από τις διατάξεις της Εργατικής Νομοθεσίας.
Ο εργαζόμενος πατέρας που κάνει χρήση της ειδικής άδειας δικαιούται όλες τις παροχές και τις συνέπειες ως προς την ασφαλιστική κάλυψη, όπως και η μητέρα. Επισημαίνεται ότι στον πατέρα εφαρμόζονται όλες οι γενικές και ειδικές διατάξεις που αφορούν στην ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας, με τον ίδιο τρόπο που εφαρμόζονται και στην μητέρα εργαζόμενη που ασκεί το ίδιο δικαίωμα, ιδίως όσον αφορά στην προστασία και στη διατήρηση της απασχόλησής του και των όρων εργασίας του, την επιστροφή του στην ίδια θέση εργασίας ή σε ισοδύναμη θέση εργασίας, χωρίς λιγότερο ευνοϊκούς επαγγελματικούς όρους και συνθήκες και δύναται να επωφεληθεί από οποιαδήποτε βελτίωση των συνθηκών εργασίας την οποία θα εδικαιούτο κατά την απουσία του.
Η Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης (ΔΥΠΑ), κατά τη διάρκεια της ειδικής άδειας προστασίας της μητρότητας που μεταβιβάζεται στον πατέρα, καταβάλλει σε αυτόν την ειδική παροχή προστασίας της μητρότητας, εφόσον ο ίδιος βρίσκεται σε ενεργή εργασιακή σχέση. Το καταβαλλόμενο στον πατέρα εργαζόμενο ποσό επιδότησης είναι αυτό που θα ελάμβανε η ίδια η μητέρα εργαζόμενη. Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, κατά τη διάρκεια της ειδικής άδειας, η ΔΥΠΑ καταβάλλει στην εργαζόμενη μητέρα μηνιαίως ποσό ίσο με τον κατώτατο μισθό, όπως κάθε φορά καθορίζεται, καθώς και αναλογία δώρων εορτών και επιδόματος αδείας με βάση το ποσό αυτό.
Πιστεύουμε ότι άμεση προτεραιότητα της επόμενης κυβέρνησης θα είναι η επέκταση των ανωτέρω για τη μεταβίβαση της άδειας μητρότητας στον πατέρα, με τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις και στις γυναίκες ελεύθερους επαγγελματίες, επιστήμονες και αγρότισσες.
Η Αγγελική Μητροπούλου είναι Διδάκτωρ-Δικηγόρος