Έχετε ξυπνήσει ποτέ με ένα τραγούδι κολλημένο στο μυαλό σας; Ή ακούτε μια μελωδία να παίζει χωρίς καμία εξωτερική πηγή ήχου; Αυτό είναι το φαινόμενο του «εσωτερικού ραδιοφώνου» ή αλλιώς «earworm», που συναντάται σε πολλούς ανθρώπους, ιδίως σε μεγαλύτερες ηλικίες.
Σε ηλικιωμένους με απώλεια ακοής, μπορεί να εμφανιστεί ένα πιο έντονο φαινόμενο: μουσικές παραισθήσεις. Ο εγκέφαλος, στερημένος από ακουστικά ερεθίσματα, ενεργοποιεί μόνος του τον ακουστικό φλοιό, παράγοντας μελωδίες από μνήμη. Δεν πρόκειται για ένδειξη ψυχικής ασθένειας, αλλά για αντίδραση στην «σιωπή» που βιώνει το νευρικό σύστημα.
Πολλοί από όσους βιώνουν το φαινόμενο ακούν τραγούδια από τα νιάτα τους – παλιά λαϊκά, δημοτικά ή και ύμνους. Οι μουσικές αυτές είναι βαθιά συνδεδεμένες με συναισθήματα και αναμνήσεις. Είναι σαν ο εγκέφαλος να επιλέγει τα κομμάτια που τον «παρηγορούν».
Δεν υπάρχει απόλυτη θεραπεία, αλλά διάφορες προσεγγίσεις βοηθούν: ακουστικά βοηθήματα, μουσικοθεραπεία, νοητική εξάσκηση (π.χ. σταυρόλεξα, ανάγνωση), ακόμα και φυσικοί ήχοι (θρόισμα φύλλων, βροχή). Μερικοί άνθρωποι επιλέγουν να αγνοούν τις μελωδίες, άλλοι όμως τις θεωρούν παρέα – ειδικά όταν ζουν μόνοι.
Σε κάθε περίπτωση, το φαινόμενο αυτό υπενθυμίζει ότι ο εγκέφαλος είναι ένας ζωντανός, δημιουργικός οργανισμός που συνεχίζει να αναπαράγει εμπειρίες, ακόμα κι όταν ο κόσμος γύρω σιωπά.
