15. Η άδεια μητρότητας δύναται να συμψηφιστεί με την ετήσια άδεια αναψυχής;
Όπως και στις ανωτέρω κατηγορίες αδειών, έτσι και η άδεια μητρότητας 17 εβδομάδων ΔΕΝ επιτρέπεται να συμψηφίζεται με τις ημέρες κανονικής άδειας. Το ίδιο συμβαίνει και για ολόκληρο τον χρόνο που ένας μισθωτός τελεί σε διαθεσιμότητα.
16. Τί συμβαίνει εάν με ΣΣΕ ή άλλη διάταξη προβλέπονται ευνοϊκότεροι όροι για την ετήσια άδεια;
Σύμφωνα με την ισχύουσα Νομοθεσία (άρθρο 211 παρ. 5 του Π.Δ. 80/2022), τυχόν ευνοϊκότεροι όροι χορήγησης άδειας σε εργαζομένους, που περιέχονται σε Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας, Κανονισμούς ή άλλες διατάξεις, δεν θίγονται.
17. Τί συμβαίνει με την ετήσια άδεια για όσους εργαζόμενους είναι με ΣΟΧ ή με άκυρη σύμβαση;
Η ετήσια άδεια αφορά όλους τους μισθωτούς, είτε απασχολούνται με σύμβαση αορίστου χρόνου (ΣΑΧ) ή ορισμένου χρόνου (ΣΟΧ), είτε έχουν έγκυρη ή άκυρη σύμβαση.
18. Τί γίνεται αν ο εργαζόμενος κατά τη διάρκεια της ετήσιας άδειάς του αναλαμβάνει έμμισθη απασχόληση;
Σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 216 του Π.Δ. 80/2022, σε κάθε εργαζόμενο που αναλαμβάνει έμμισθη απασχόληση κατά τη διάρκεια της ετήσιας άδειάς του, ο εργοδότης που τον απασχόλησε δικαιούται να μην καταβάλλει αμοιβή για το αντίστοιχο χρονικό διάστημα.
19. Τί είναι και πότε καταβάλλονται οι αποδοχές αδείας;
Σύμφωνα με το άρθρο 212 του Π.Δ. 80/2022, κατά τη διάρκεια της άδειας ο εργαζόμενος δικαιούται τις συνήθεις αποδοχές που θα δικαιούτο εάν απασχολείτο από την υπόχρεη επιχείρηση κατά τον αντίστοιχο χρόνο ή εκείνες που τυχόν καθορίζονται για την περίπτωση αυτή με Συλλογική Σύμβαση.
Για τον εργαζόμενο που αμείβεται κατ’ αποκοπή ή με άλλο σύστημα κυμαινόμενων αποδοχών, οι αποδοχές που δικαιούται κατά τη διάρκεια της άδειάς του προκύπτουν πολλαπλασιάζοντας τον μέσο όρο των ημερήσιων αποδοχών του από τη λήξη της άδειας τού προηγουμένου έτους, ή, εάν πρόκειται για άδεια που χορηγείται για πρώτη φορά, από την πρόσληψη μέχρι την έναρξη της άδειας, επί τον αριθμό των εργασίμων ημερών που περιλαμβάνονται στην άδεια που του χορηγήθηκε.
Σημειώνουμε ότι στην έννοια των αποδοχών περιλαμβάνονται και οι κάθε είδους πρόσθετες ή συμπληρωματικές τακτικές παροχές (αντίτιμο τροφής, επιδόματα κ.λπ.).Οι αποδοχές αδείας προκαταβάλλονται μαζί με το Επίδομα Αδείας στον εργαζόμενο κατά την έναρξη της άδειας (άρθρο 3 παρ. 8 αν.ν. 539/1945, άρθρο 3 ν. 4504/1966 και άρθρο 212 παρ. 4 Π.Δ. 80/2022). Απαγορεύεται στον εργοδότη να συμφωνεί με τον μισθωτό την τμηματική καταβολή τους.
20. Ποιό είναι το ύψος του Επιδόματος Αδείας; Πότε καταβάλλεται;
Το Επίδομα Αδείας δικαιούνται κάθε έτος όλοι οι εργαζόμενοι που απασχολούνται με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου σε οποιονδήποτε εργοδότη. Ισούται με το σύνολο των αποδοχών των ημερών άδειας ανάπαυσης με αποδοχές, όπως αναφέρθηκαν παραπάνω. Το Επίδομα Αδείας δεν μπορεί να υπερβαίνει τις αποδοχές 15 εργάσιμων ημερών για τους αμειβόμενους με μηνιαίο μισθό και τις αποδοχές 13 εργάσιμων ημερών για τους αμειβόμενους με ημερομίσθιο ή κατά μονάδα εργασίας ή με ποσοστά ή με άλλο τρόπο. Καταβάλλεται μαζί με τις αποδοχές της άδειας ανάπαυσης του εργαζομένου, όπως αναφέρθηκε στην προηγούμενη ερώτηση. Επίσης απαγορεύεται στον εργοδότη να συμφωνεί με τον μισθωτό την τμηματική καταβολή του.
21. Ποιό είναι το ύψος του Επιδόματος Αδείας σήμερα για τους αμειβόμενους με τον κατώτατο μισθό;
Σήμερα, για τον αμειβόμενο με τον κατώτατο μισθό (830 ευρώ), το Επίδομα Αδείας ανέρχεται σε 618,75 € (15 ημέρες Χ 37,07 €) για τους αμειβόμενους με μισθό, ενώ για τους αμειβόμενους με ημερομίσθιο σε 536,25 € (13 ημέρες Χ 37,07 €).
22. Τί προβλέπεται για την ετήσια άδεια και το Επίδομα Αδείας για τους εποχικά απασχολούμενους στις ξενοδοχειακές επιχειρήσεις της χώρας;
Σύμφωνα με το εδάφιο β’ της παρ. 4 του άρθρου 216 του Π.Δ. 80/2022, οι απασχολούμενοι εποχιακά σε ξενοδοχειακές επιχειρήσεις της χώρας, κατά τη λήξη της εποχιακής τους απασχόλησης με οποιονδήποτε τρόπο, δικαιούνται αποδοχών άδειας δύο (2) ημερών κατά μήνα απασχόλησης, ανεξάρτητα από τυχόν οφειλόμενη σε αυτούς αποζημίωση για άλλο λόγο. Για απασχόληση μικρότερη από μήνα καταβάλλεται ανάλογο κλάσμα.
Ο χρόνος της ετήσιας άδειας δεν πρέπει να υπερβαίνει τον ένα (1) μήνα ετησίως. Ο χρόνος της άδειας αυτής είναι χρόνος εν ασφαλίσει. Οι αποδοχές υπόκεινται στις νόμιμες υπέρ των ασφαλιστικών ταμείων κρατήσεις και αναγνωρίζονται ως ημέρες πού διανύθηκαν σε καθεστώς απασχόλησης από τη Δ.ΥΠ.Α.
23. Δικαιούται μέρος του Επιδόματος Αδείας ο εργαζόμενος, σε περίπτωση καταγγελίας της σύμβασης εργασίας του;
Ναι. Σε περίπτωση καταγγελίας της σύμβασης εργασίας, ο εργαζόμενος δικαιούται μέρος του Επιδόματος Αδείας, ανάλογα με τη διάρκεια της εργασιακής σχέσης που μεσολάβησε απότην πρόσληψη ή τη λήψη τού προηγούμενου επιδόματος, μέχρι την ημέρα λύσης της σύμβασης εργασίας.
24. Υπόκεινται σε κρατήσεις οι αποδοχές τής ετήσιας άδειας και το Επίδομα Αδείας;
Ναι. Οι αποδοχές της ετήσιας άδειας και του Επιδόματος Αδείας υπόκεινται σε κοινωνικο-ασφαλιστικές κρατήσεις, σύμφωνα με όσα ορίζονται στον Κώδικα Ατομικού Εργατικού Δικαίου (Π.Δ. 80/2022, κυρίως στα άρθρα 210-216).
25. Κατάσχονται οι αποδοχές τής ετήσιας άδειας και του Επιδόματος Αδείας;
Όχι. Οι αποδοχές και το Επίδομα Αδείας έχουν τη γενική προστασία των εργατικών αποδοχών αφού είναι ακατάσχετες και ανεκχώρητες.
26. Υπάρχουν ποινικές κυρώσεις για τον εργοδότη που δεν καταβάλλει το Επίδομα Αδείας;
Ναι. Σε περίπτωση μη καταβολής του Επιδόματος Αδείας, επιβάλλονται στον εργοδότη ποινικές κυρώσεις, σύμφωνα με τον αναγκαστικό νόμο 539/1945 (ΦΕΚ Α 229). Πιο συγκεκριμένα στην παρ.7 του άρθρου 5 του αν.ν. 539/1945 ορίζεται ότι: «7. Aι παραβάσεις των ορισµών του παρόντος νόμου εκδικάζονται, επί τη εγκλήσει των εποπτευόντων την εφαρµογήν του δηµοσίων οργάνων ή παντός έχοντος συμφέρον, κατά τας διατάξεις του Ν. διατάγματος της 25ης Νοεμβρίου 1923 «περί αµέσου εκδικάσεως πλημμελημάτων τινών επ’ αυτοφόρω» και τιμωρούνται κατά το άρθρον 3 του Νόµου Γ παρ.ΛΔ’ «περί υγιεινής και ασφαλείας των εργατών και περί ωρών εργασίας» ως ετροποποιήθη δια του άρθρου 13 του νόµου 2943 του 1922, του ποσού της εν αυτώ οριζοµένης χρηματικής ποινής δεκαπλασιαζομένης.».
27. Πότε παραγράφεται η αξίωση για τη διεκδίκηση των αποδοχών αδείας και του Επιδόματος Αδείας;
Η αξίωση για τη διεκδίκηση των αποδοχών αδείας καθώς και του επιδόματος Αδείας υπόκεινται σε πενταετή παραγραφή βάσει του άρθρου 250 παρ. 17 ΑΚ.
28. Δικαιούνται Επίδομα Αδείας οι δημόσιοι υπάλληλοι και οι συνταξιούχοι;
Όχι, δεν δικαιούνται. Με τον μνημονιακό νόμο 4093/2012 καταργήθηκε το Επίδομα Αδείας τόσο για τους δημοσίους υπαλλήλους όσο και για τους συνταξιούχους. Την κατάργησή του νομιμοποίησε δυστυχώς και το ΣτΕ με αποφάσεις της Ολομελείας του (1037/2019 για τους δημοσίους υπαλλήλους και 1439/2020 για τους συνταξιούχους). Ήδη από το 2010 με το α’ Μνημόνιο (ν. 3845/2010) το Επίδομα Αδείας για μισθωτούς του Δημοσίου και συνταξιούχους είχε περιοριστεί αρχικά στο ποσό των 200 ευρώ.
Τώρα που -όπως διακηρύσσουν τα στελέχη των μνημονιακών κομμάτων- έχουμε εξέλθει από τα Μνημόνια, είναι ώρα η κυβέρνηση να αποφασίσει την επαναχορήγηση του Επιδόματος Αδείας σε όλους τους συνταξιούχους και σε όλους τους δημοσίους υπαλλήλους άμεσα και μάλιστα αναδρομικά.
• O Αλέξης Π. Μητρόπουλος είναι Καθηγητής-Πρόεδρος ΕΝΥΠΕΚΚ
• Η Αγγελική Α. Μητροπούλου είναι Διδάκτωρ-Νομικός
