- Τα πρώτα μηνύματα από την εφαρμογή των παραπάνω μέτρων είναι ενθαρρυντικά και καταγράφεται μείωση των αρχικών τιμών σε παραπάνω από 4.000 προϊόντα
Του Νίκου Κανέλλου*
Η Ελλάδα λαμβάνει στοχευμένα μέτρα που για πρώτη φορά εφαρμόζονται σε επίπεδο Ευρώπης. Βασικός σκοπός όλων των σχετικών κυβερνητικών πρωτοβουλιών είναι η μόνιμη αποκλιμάκωση του πληθωρισμού στα προϊόντα των σούπερ μάρκετ προς όφελος του καταναλωτή. Αναλυτικότερα, τα τέσσερα μέτρα είναι:
(1) Μείωση εκπτώσεων προμηθευτών προς σούπερ μάρκετ και μεταφορά του οφέλους στον καταναλωτή με μείωση των τιμών τιμοκαταλόγων. Η απόφαση της Κυβέρνησης να προχωρήσει στη μεταρρύθμιση που υποχρεώνει τους προμηθευτές να μειώσουν κατά 30% τις προσφορές προς τις εταιρείες λιανεμπορίου, με την υποχρέωση να μειώσουν ισόποσα τις τιμές τιμοκαταλόγου, οδήγησε σε μειώσεις σε περισσότερα από 4.000 προϊόντα.
(2) Πλαφόν στο μικτό κέρδος του βρεφικού γάλακτος. Στην παρέμβαση για το βρεφικό γάλα ορίστηκε πλαφόν στο περιθώριο μικτού κέρδους των εταιρειών που εισάγουν, παράγουν και διακινούν το βρεφικό γάλα στην Ελλάδα. Αυτό ισούται με το λειτουργικό κόστος της επιχείρησης, στην οικεία κατηγορία προϊόντων, προσαυξημένο κατά 7% επί των καθαρών πωλήσεων.Η συγκεκριμένη μεταρρύθμιση επιφέρει μειώσεις στις αρχικές τιμές προμήθειας μεσοσταθμικά περίπου στο 15% στα περισσότερα προϊόντα βρεφικού γάλακτος 1ης (0-6 μήνες) και 2ης (6-12 μήνες) βρεφικής ηλικίας. Δεδομένου ότι το βρεφικό γάλα πωλείται χωρίς προωθητικές ενέργειες, οι μειώσεις αυτές (περίπου 15%) θα περάσουν άμεσα στην τιμή στο ράφι.
(3) Αποτροπή αδικαιολόγητων ανατιμήσεων. Το μέτρο που απαγορεύει στους προμηθευτές των σούπερ μάρκετ που αυξάνουν τις τιμές των προϊόντων τους να υλοποιούν προωθητικές ενέργειες για τρεις μήνες στα προϊόντα αυτά, αφορά σχεδόν το σύνολο των προϊόντων που πωλούνται σε σούπερ μάρκετ. Εξαιρούνται τα νωπά προϊόντα (φρούτα, λαχανικά, κρέατα, ψάρια) και ορισμένα διαρκή καταναλωτικά αγαθά (π.χ. ρούχα).Χαρακτηριστικό είναι ότι τον Φεβρουάριο 2024, μετά την εφαρμογή του μέτρου, ανατιμήθηκαν 890 κωδικοί προϊόντων, όταν την ίδια περίοδο πέρυσι (Φεβρουάριος 2023) ανατιμήθηκαν 3.760 κωδικοί προϊόντων. Η εφαρμογή της ρύθμισης συνεισέφερε στον περιορισμό των ανατιμήσεων κατά 76% από το ένα έτος στο άλλο.
(4) Net – Pricing σε νωπά προϊόντα. Το τελευταίο κυβερνητικό μέτρο υποχρεώνει τους προμηθευτές νωπών προϊόντων (φρούτα, λαχανικά, κρέατα) να πωλούν τα προϊόντα τους στο λιανεμπόριο σε «καθαρές» τιμές (net – pricing). Επιτρέπονται παροχές για επιστροφές προϊόντων και φύρα, μόνο στο 3% της τιμής πώλησης προ εκπτώσεων, πιστώσεων και άλλων παροχών.Το μέτρο αυτό συμβάλλει στη μεγαλύτερη διαφάνεια στην τιμολόγηση των νωπών προϊόντων. Η εφαρμογή net–pricing εκτιμάται ότι θα φέρει σταδιακά μείωση των τιμών των προϊόντων αυτών στο ράφι.
Τα πρώτα μηνύματα από την εφαρμογή των παραπάνω μέτρων είναι ενθαρρυντικά και καταγράφεται μείωση των αρχικών τιμών σε παραπάνω από 4.000 προϊόντα, που σημαίνει ότι και οι τελικές τιμές θα κινηθούν πιο χαμηλά. Όσον αφορά το βρεφικό γάλα, με το όριο στο κέρδος που έχει τεθεί, θα δούμε την τιμή του να προσεγγίζει το μέσο όρο της Ευρώπης.
Νέο πλαίσιο
Παράλληλα, δημιουργείται ένα νέο θεσμικό πλαίσιο για να θεραπευτεί μια από τις «πληγές» της αγοράς, τις ελληνοποιήσεις προϊόντων που αποβαίνουν σε βάρος των παραγωγών μας, των καταναλωτών και τελικά της οικονομίας μας. Το σχέδιο νόμου που εγκρίθηκε στο Υπουργικό Συμβούλιο προβλέπει ένα ενιαίο πλέγμα κανόνων για τα γεωργικά προϊόντα και τα τρόφιμα με προστατευόμενες ονομασίες προέλευσης και προστατευόμενες γεωγραφικές ενδείξεις και για τα εγγυημένα παραδοσιακά ιδιότυπα προϊόντα. Εκτός από το γάλα και τα προϊόντα γάλακτος, το νέο, πιο αυστηρό θεσμικό πλαίσιο για τις ελληνοποιήσεις θα αφορά το μέλι, το κρέας και τα οπωροκηπευτικά.
Σημαντική είναι και η πρόσθετη στήριξη που αποφασίστηκε στους φοιτητές που σπουδάζουν σε όλα τα περιφερειακά πανεπιστήμια από τη νέα ακαδημαϊκή χρονιά (Σεπτέμβριος 2024), με αύξηση του επιδόματος φοιτητικής στέγης από τα 1.500 ευρώ σε 2.000 ευρώ και για συγκατοίκηση από τα 2.000 ευρώ σε 2.500 ευρώ. Είναι ένα μέτρο ουσιαστικής στήριξης τόσο των οικογενειών τους όσο και των περιφερειακών πανεπιστημίων, που λαμβάνεται στο πλαίσιο των πολλών δράσεων ενίσχυσης του δημοσίου πανεπιστημίου που περιλαμβάνει το νομοσχέδιο του Υπ. Παιδείας.
- Ο Νίκος Κανέλλος είναι διδάκτορας στο ΕΜΠ Οικονομικής και Στρατηγικής Ανάλυσης της Καινοτομίας και των Σύγχρονων Τεχνολογιών-Τομεάρχης έρευνας και καινοτομίας της Ν.Δ.
