- Το μονόπλευρο ενδιαφέρον των κυβερνήσεων προς την οικονομία μεγεθύνει τις ανισότητες και δεν αντιμετωπίζει γρήγορα τις κρίσεις
Του Μιχάλη Κωτσάκου
Εδώ και τρία χρόνια ο πλανήτης ζει την απόλυτη ανατροπή, την απόλυτη καταστροφή θα λέγαμε. Μέσα σε τρία χρόνια έχουμε δει μία πανδημία-μετά σχεδόν από 100 χρόνια-με περισσότερους από έξι εκατομμύρια νεκρούς.
Ζούμε ένα πόλεμο στην Ευρώπη, 77 χρόνια μετά τη λήξη του Β’ Παγκοσμίου πολέμου. Και φυσικά βιώνουμε μία αφύσικη κατάσταση με πληθωρισμό και ακρίβεια (λόγω των παιχνιδιών στις τιμές πετρελαίου και φυσικού αερίου) ενώ λόγω και των συγκρούσεων στην Ουκρανία στον αύλειο χώρο μας βρίσκεται και μία επισιτιστική κρίση, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε νέα κύματα μετανάστευσης από την φτωχή Αφρική προς την πλούσια Ευρώπη, η οποία ημέρα με την ημέρα και φτωχοποιούνται οι πολίτες της και μεγεθύνονται οι ανισότητες.
Η Ευρώπη λόγω της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το γεγονός ότι δεν υπάρχουν σύνορα σε ό,τι αφορά την οικονομική δραστηριότητα μεταξύ των χωρών είναι αυτή που άνοιξε το δρόμο στην παγκοσμιοποίηση, που όλοι την αναμέναμε. Σύμφωνα με την ανάλυση το τι εννοούμε με την έννοια παγκοσμιοποίηση είναι η αυτονόμηση όλων εκείνων των παραμέτρων (οικονομία, επικοινωνία) οι οποίες μέχρι πρόσφατα (μερικές δεκαετίες) επεδίωκαν να έχουν σύνορα μέσα σε ένα κράτος – προστάτη. Παράμετροι που τείνουν να ελευθερώνονται και να διαχέονται, ακολουθώντας την παγκοσμιοποίηση, είναι το εμπόριο, η κοινωνική δομή, η τεχνολογία, η κουλτούρα, το πολιτικό σύστημα, η γνώση κλπ.
Ο ορισμός των αγορών
Βέβαια υπάρχει και ο ορισμός της Παγκοσμιοποίησης που δίνει το λαομίσητο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Το ΔΝΤ δίνει έμφαση στην αυξανόμενη οικονομική αλληλεξάρτηση των χωρών παγκόσμια μέσω του αυξανόμενου όγκου και ποικιλίας διεθνών συναλλαγών αγαθών και υπηρεσιών, της ελεύθερης ροής κεφαλαίου διεθνώς, και της γρήγορης και ευρείας διάχυσης της τεχνολογίας.
Έτσι στην παγκοσμιοποίηση που ζούμε βλέπουμε την ενίσχυση και την επέκταση των πολυεθνικών εταιρειών. Ναι μεν αυξάνονται οι πηγές χρηματοδότησης, αλλά τα πιο αδύναμα κράτη βρίσκονται στο έλος των αγορών. Μέσω της παγκοσμιοποίησης βλέπουμε την επέκταση των πολιτικών συμφερόντων σε περιοχές και χώρες που δεν γειτονεύουν με τα πολιτικά ισχυρά κράτη. Γενικά μιλάμε για μία παγκόσμια διαδικασία ομογενοποίησης τιμών, προϊόντων, απολαβών, τόκων, και κερδών. Η ανάπτυξη της παγκοσμιοποίησης έγκειται σε τρεις παράγοντες. Στο ρόλο της μετανάστευσης ανθρώπων, στο διεθνές εμπόριο και στις γρήγορες μετακινήσεις κεφαλαίων και την ολοκλήρωση των χρηματοπιστωτικών αγορών.
Η ώρα της πολιτικής
Οι υποστηρικτές της δημοκρατικής παγκοσμιοποίησης θεωρούν ότι η πρώτη φάση, η οποία αφορά τις αγορές, πρέπει να ολοκληρωθεί με τη δημιουργία πολιτικών θεσμών που θα εκφράζουν τη θέληση των παγκόσμιων πολιτών. Οι υποστηρικτές του ελεύθερου εμπορίου επισημαίνουν ότι οι οικονομικές θεωρίες για συγκριτικό πλεονέκτημα υποδεικνύουν ότι το ελεύθερο εμπόριο οδηγεί σε πιο αποτελεσματική κατανομή του πλούτου, με όφελος για όλες τις χώρες που μετέχουν στο εμπόριο.
Γενικά, αυτό οδηγεί σε χαμηλότερες τιμές, χαμηλότερη ανεργία και υψηλότερη αποδοτικότητα. Οι φιλελεύθεροι ισχυρίζονται ότι περισσότερη πολιτική και οικονομική ελευθερία υπό τη μορφή δημοκρατίας και καπιταλισμού στον ανεπτυγμένο κόσμο είναι αυτοσκοπός, αλλά παράγει ταυτόχρονα και περισσότερο υλικό πλούτο. Βλέπουν την παγκοσμιοποίηση ως την ωφέλιμη επικράτηση της ελευθερίας και του καπιταλισμού.
Η αλήθεια είναι ότι η ελεύθερη διακίνηση (ανθρώπων και προϊόντων)έχει προκαλέσει και διάφορα υγειονομικά προβλήματα, αναδεικνύοντας ότι η παγκοσμιοποίηση, που οι περισσότεροι στον πλανήτη θέλουμε πρέπει να έχει κανόνες. Λιτούς και ξεκάθαρους. Και το κυριότερο αυτοί οι κανόνες θα είναι πρωτίστως υπέρ της κοινωνίας. Διότι αυτό που ζούμε σήμερα είναι μία τεράστια αγωνία για την προστασία των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και των αγορών. Με την δικαιολογία ότι εάν χρεοκοπήσουν θα διαλυθεί ο πλανήτης. Κάτι που είδαμε ότι δεν ισχύει, καθώς στην διάρκεια της πανδημίας τα κράτη ήταν αυτά που κράτησαν όρθιες τις κοινωνίες.
Δίνει τροφή σε συνομωσιολόγους
Οι κρίσεις δυστυχώς την τελευταία τριετία δεν δείχνουν να έχουν τελειωμό. Μοιάζει η όλη κατάσταση ως δικαίωση κάποιων φανατικών των θρησκειών που πολλάκις μας έχουν προαναγγείλει το τέλος του κόσμου. Αν μάλιστα συνυπολογίσουμε και την κλιματική αλλαγή, η οποία πλήττει με βάναυσο τρόπο ολόκληρες χώρες, όταν κάνουν την εμφάνιση τους ακραία καιρικά φαινόμενα. Και δυστυχώς όλες οι κρίσεις πλήττουν τους πιο αδύναμους οικονομικά. Πλήττουν τις πιο εύθραυστες χώρες στον πλανήτη. Δημιουργούν καραβάνια οικονομικών μεταναστών, οι οποίοι αναζητούν ένα καλύτερο και πι ασφαλές αύριο.
Οπότε έφθασε η ώρα να γίνουν οι αλλαγές για να απολαύσουμε και τα καλά της παγκοσμιοποίησης. Ότι πλέον εύκολα μπορείς να πας να δουλέψεις σε μία άλλη χώρα. Ότι πλέον η επικοινωνία μεταξύ των λαών είναι πολύ εύκολη. Ότι η εξέλιξη της τεχνολογίας μας κάνει πιο εύκολη τη ζωή μας.
Διότι εάν οι ηγέτες επιμείνουν στην οικονομική μορφή της παγκοσμιοποίησης, τότε θα αυξάνονται οι συνομωσιολόγοι και οι πολέμιοι της. Διότι τα οφέλη της παγκοσμιοποίησης πρέπει να τα απολαμβάνουν όλο και περισσότεροι και όχι οι λίγοι και εκλεκτοί. Οι κρίσεις μας δείχνουν ότι το δόγμα της κυριαρχίας των αγορών έχει καταρρεύσει. Οπότε πρέπει να πουν κανόνες με πρώτο στόχο να περάσουν οι κοινωνίες σε πρώτο ρόλο.
