Οι πρώιμοι γάμοι, ο ρατσισμός, η επαιτεία, η σωματική και πνευματική κακοποίηση, η σκληρή ζωή των μαθητών Ρομά, είναι τα βασικά στοιχεία που περικλείονται στην ταινία μικρού μήκους «Γενετικά Κατώτεροι», που κατάφερε να κερδίσει το πρώτο βραβείο μυθοπλασίας στον 14ο Διεθνή Μαθητικό Διαγωνισμό Ταινιών Μικρού Μήκους «Cinema διάβασες;». Πρόκειται για μια ξεχωριστή ταινία που δημιουργήθηκε από τον εκπαιδευτικό Σταύρο Παναγιώτου με τους μαθητές του Δημοτικού Σχολείου των Εξαμιλίων Κορινθίας.
«Κερδίσαμε το πρώτο βραβείο σκιαγραφώντας με ρεαλισμό τα ακάνθινα ζητήματα του σχολείου, όπου συμβιώνουν μαθητές Ρομά – Μπαλαμέ, 80% και 20% αντίστοιχα», εξήγησε ο εκπαιδευτικός Σταύρος Παναγιώτου διευκρίνιζοντας πως με την ταινία «Γενετικά Κατώτεροι», «αναδείξαμε τη σχολική διαρροή ως κεφαλαιώδες πρόβλημα, η οποία στην παγκόσμια βιβλιογραφία επί του θέματος παραμένει ως προτεραιότητα για επίλυση. Είναι αυτή που οδηγεί μετέπειτα στην προβληματική ενσωμάτωση των εφήβων στην υπάρχουσα κοινωνία και παράλληλα, στην αμφίβολη μετεξέλιξή τους σε δημιουργικά και ενδεχομένως, παραγωγικά άτομα».
Με τη συγκεκριμένη ταινία όπως ανέφερε, «καυτηριάσαμε την κουλτούρα των πρώιμων γάμων και την ανοχή που δείχνουν οι τοπικές κοινωνίες, οι ίδιοι οι Ρομά, την ανυπαρξία μέριμνας του υπουργείου Παιδείας και της προνοιακής φροντίδας όταν άγουρα παιδιά καλούνται να αποσχιστούν από την ανεμελιά των σχολικών ετών και την φροντίδα των γονιών τους και να παραδοθούν στις φρικαλεότητας της επαιτείας και της σωματικής και πνευματικής κακοποίησης. Αναδείχθηκε η πλήρης απουσία νομοθετικού πλαισίου ή σχεδίου αντιμετώπισης από τις πρωτοβάθμιες διευθύνσεις εκπαίδευσης ώστε να υπάρξει στην πράξη και στην ουσία του πυρήνα των λέξεων, ίσες ευκαιρίες, δημόσια και δωρεάν παιδεία για όλους».
Οι μαθητές
«Νιώθω χαρούμενος και υπερήφανος που συμμετείχα στην ταινία που εκπροσώπησε το σχολείο μας», είπε ο μαθητής της Ε΄ τάξης, Νίκος Πετιμεζάς που συμμετείχε στην ταινία και υπογράμμισει πως, «η εμπειρία που κέρδισα ήταν απίστευτη με πολλές αστείες στιγμές, περνούσαμε τέλεια και βασικό ήταν που όλοι μαζί κάναμε κάτι διασκεδαστικό. Από την άλλη, η απονομή του βραβείου ήταν φανταστική γιατί νιώσαμε ευγνώμονες που είχαμε κάνει μια τόσο καλή ταινία και μας είδαν όλοι, απ’ την Ελλάδα να αντιπροσωπεύεται το σχολείο μας με μια τόσο απίστευτη ταινία. Ήταν φοβερό! Τέλος, το μήνυμα που πήρα από την ταινία ήταν πως δεν πρέπει να υποτιμάμε και να κάνουμε τους ανθρώπους να νιώθουν κατώτεροι επειδή απλά είναι Ρομά στην καταγωγή».
Από την πλευρά της, η μαθήτρια Ρομά της Γ ́τάξης Χριστίνα Σαϊτοπούλου δήλωσε ενθουσιασμένη που έπαιξε στην ταινία που δείχνει τον τόπο της, τα Εξαμίλια και όπως υπογράμμισε, «τα παιδιά μαλώνουν στο γήπεδο αλλά γυρίζουν στο σχολείο με αγκαλιές. Πήγα στη βράβευση της ταινίας και ο κόσμος μας χειροκρότησε πολύ. Όλη μου η οικογένεια είδε την ταινία και μου είπε ότι ήταν πολύ καλή. Θα ήθελα να κάνουμε κι άλλες ταινίες στο σχολείο».
Η δασκάλα, υποδιευθύντρια του Δημοτικού Σχολείου Εξαμιλίων Ειρήνη Ορκοπούλου διευκρίνισε πως, «η πολύχρονη εμπειρία μου στο Δημοτικό Σχολείο Εξαμιλίων και η γνωριμία με έναν εμπνευσμένο εκπαιδευτικό ήταν η αφορμή να γεννηθεί η ιδέα και να υλοποιηθεί με τη δημιουργία της ταινίας “Γενετικά Κατώτεροι”. Μια ταινία που η πραγματοποίησή της έπρεπε να ξεπεράσει μεγάλα εμπόδια. Στοχοποιήθηκε, εντός και εκτός του σχολείου, η πρόθεση για την ολοκλήρωση της ταινίας γιατί ίσως αναδείκνυε τα κακώς κείμενα της κοινωνίας. Η ταινία, χάρη στην επιμονή και το πείσμα του δημιουργού, κατάφερε όχι μόνο να προχωρήσει αλλά επιβραβεύτηκε για την αισθητική της και ευαισθητοποίησε με το ζήτημα που διαπραγματεύτηκε».
«Ήταν μια ξεχωριστή και ανεπανάληπτη εμπειρία η συμμετοχή μου στην ταινία, η οποία επισφραγίστηκε με την απονομή του 1ου βραβείου στον 14ο Μαθητικό Διαγωνισμό ταινιών ”Cinema διάβασες;”. Προσπαθήσαμε μέσα από πραγματικά γεγονότα να αναδείξουμε τις διαφορετικές αφετηρίες των μαθητών Ρομά και μη Ρομά, τη συνύπαρξη τους και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν στη σχολική κοινότητα. Ένας ακόμα στόχος της ταινίας, ήταν να αναφέρει και τα προβλήματα της κοινότητας Ρομά. Η γκετοποίηση, οι γάμοι σε πολύ μικρές ηλικίες και γενικά οι δύσκολες συνθήκες ζωής τους, ο ρατσισμός της κοινωνίας απέναντι σε αυτούς. Πολλά συγχαρητήρια στον εμπνευστή και αγωνιστή ”Μίστερ Σταύρο” (Σταύρος Παναγιώτου), τους μαθητές και όλους τους εμπλεκόμενους», είπε η κα Ορκοπούλου.
Στην φυλακή
Όπως τόνισε ο Σταύρος Παναγιώτου , «αρκετοί μαθητές στο σχολείο των Εξαμιλίων έχουν και τους δυο γονείς τους στην φυλακή για πάνω από τρία χρόνια και στους περισσότερους το Εφετείο πήρε αναβολή για τον Σεπτέμβρη του 2025. Αυτό θα πει για τους ανήλικους πρωταγωνιστές της ταινίας, που βασίζεται σε αληθινά γεγονότα, ότι μάλλον θα αποφοιτήσουν από την 6η δημοτικού έχοντας δει τους γονείς τους για τελευταία φορά περίπου στην 1η δημοτικού. Το θεωρώ φρίκη και πλήρη αποτυχία του συστήματος. Βάλαμε στο κάδρο τον ρατσισμό που δηλητηριάζει τις σχέσεις και “βεβηλώνει” το σχολικό περιβάλλον, αλλά δείξαμε εξίσου ότι οι δεσμοί των μαθητών δεν σπάνε εύκολα».
«Στο Δημοτικό Σχολείο Εξαμιλίων φοιτούν 155 μαθητές εκ των οποίων οι 121 είναι Ρομά. Βασικός στόχος του συγκεκριμένου σχολείου είναι η συμπερίληψη με την κατάκτηση γνώσεων και συγκεκριμένων συμπεριφορών που συντελούν στη δημιουργία ενταξιακής κοινότητας αποτρέποντας τη μαθητική διαρροή. Το σχολείο προσπαθεί να εξασφαλίσει ελκυστικά μαθησιακά περιβάλλοντα σχετικά με τις εμπειρίες και την πραγματικότητα των μαθητών, τις ικανότητες, τις ιδιαιτερότητες και τα προσόντα τους στοχεύοντας στην άρση κοινωνικών διαχωρισμών και αποκλεισμού», διευκρίνισε η διευθύντρια δημοτικού σχολείου Εξαμιλίων, Φωτεινή Σταμούλη.
Τον Διεθνή Μαθητικό Διαγωνισμό Ταινιών Μικρού Μήκους «Cinema… διάβασες;» συνδιοργανώνει το EKOME μαζί με τη Διεύθυνση Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Σερρών, το Φεστιβάλ Ταινιών Μικρού Μήκους της Δράμας, τη Γενική Γραμματεία Επικοινωνίας και Ενημέρωσης, το Τμήμα Εκπαιδευτικής Ραδιοτηλεόρασης και Ψηφιακών Μέσων του ΥΠΑΙΘΑ και την Πρεσβεία της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ελλάδα – Μορφωτικό Γραφείο -Σπίτι της Κύπρου. Υλοποιείται με την έγκριση του υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων της Ελλάδας, του υπουργείου Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας της Κύπρου, και τη στήριξη του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης, σε συνεργασία με το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Νοιάζομαι και Δρω».
