ΕΛΕΟΝΩΡΑ ΜΕΛΕΤΗ
• Η παραγωγική διαδικασία δεν πρέπει να αποτελεί άβατο για όσους νιώθουν πως έχουν ακόμα να προσφέρουν
Στις 13 Απριλίου του 2018 έγινα μητέρα για πρώτη φορά, βιώνοντας ένα απόλυτο συναίσθημα που παρόμοιο του δεν είχα ζήσει ποτέ πριν.
Η κόρη μου ήρθε στη ζωή μας, απρόσμενα, ξαφνικά αλλά δυναμικά κι αποφασιστικά. Ευτυχώς.
Γιατί δεν ξέρω πως θα ήταν η ζωή μου αν δεν είχε αποφασίσει να με επιλέξει για μητέρα της. Η εγκυμοσύνη μου δεν ήταν προγραμματισμένη. Δεν θα μπορούσε άλλωστε.
Βλέπετε ανήκα κ εγώ πεισματικά, στη πλειοψηφία των νέων ανθρώπων που είχε πόλους λόγους για να φοβάται να αποκτήσεις παιδί.
Με τρόμαζε το μέγεθος της οικονομικής ευθύνης, η σκέψη ότι δεν θα μπορώ να συνδυάσω την οικογένεια με τη δουλειά που τόσο αγαπούσα, το άγχος για το αν θα είμαι σε θέση να μπορώ να του παρέχω τη ποιότητα ζωής που αξίζει… όλες αυτές οι σκέψεις φώλιαζαν στη ψυχή μου και κοίμιζαν την ανάγκη μου να θέλω να δημιουργήσω ζωή.
Στοιχειώνουν
Δεν ήμουν όμως μόνη. Οι ίδιες αλλά και πολλές άλλες παρόμοιες σκέψεις στοιχειώνουν εδώ και χρόνια, τους περισσότερους εκπροσώπους της γενιάς μου, αλλά και των νεότερων γενεών σε ολόκληρη την Ευρώπη. Η χαρά της δημιουργίας δίνει τη θέση της στον φόβο, η προσμονή στην οικονομική ανασφάλεια, η οικογένεια στην καριέρα. Και, συνεχώς, ξεπηδούν νέα υποκατάστατα της οικογενειακής ευτυχίας που μας φέρνουν ενώπιον μιας σκληρής αλήθειας.
Η χώρα και η ήπειρος μας γηράσκουν και συρρικνώνονται συνεχώς δημογραφικά. Το 2040 η Ευρώπη θα αποτελεί μόλις το 4% του παγκόσμιου πληθυσμού, ενώ η χώρα μας βιώνει τις συνέπειες της μείωσης του πληθυσμού της, αλλά και του αυξανόμενου δείκτη εξάρτησης από ηλικιωμένους ανθρώπους.
Βιώνει, όμως, και τις συνέπειες του μεγάλου κύματος φυγής του διανοητικού της κεφαλαίου. Όλων αυτών των παραγωγικών και ζωτικών κυττάρων της κοινωνίας μας, των νέων ανθρώπων που επέλεξαν το εξωτερικό και τις προοπτικές του. Και που ακόμη και σήμερα διστάζουν να επιστρέψουν στη χώρα, παρά τη νοσταλγία και τη σύνδεση με τον τόπο τους.
Το μεγάλο στοίχημα
Είναι το μεγάλο μας στοίχημα να καταστήσουμε το brain gain τη νέα κανονικότητα, με κίνητρα οικονομικά, κοινωνικά και κυρίως ορατά στην καθημερινότητα. Τα πρώτα βήματα έγιναν ήδη, με πρωτοβουλίες όπως το Rebrain Greece και φορολογικές ελαφρύνσεις. Τώρα μένει να εντείνουμε τις προσπάθειες μας και να μην εγκαταλείψουμε ακόμα και τους τελευταίους «πεισματάρηδες».
Να τους πείσουμε ότι η επαγγελματική ζωή μπορεί και πρέπει να συνδυαστεί με την οικογενειακή πίσω στην πατρίδα τους. Να τους διασφαλίσουμε απρόσκοπτη πρόσβαση σε παιδικές υπηρεσίες φύλαξης, νηπιαγωγεία και παιδικούς σταθμούς. Να τους εξηγήσουμε ότι η απόκτηση ενός σπιτιού δεν είναι πια απατηλό όνειρο. Με το πρόγραμμα «Σπίτι μου» αυτό γίνεται πράξη, σύμφωνα με τα πρότυπα που έθεσε η ευρωπαϊκή εργαλειοθήκη για την αντιμετώπιση του Δημογραφικού ζητήματος.
Αλλά και να απευθυνθούμε στις νέες γυναίκες που μπορούν πλέον να συνδυάσουν μητρότητα και καριέρα, σπάζοντας μία ακόμη γυάλινη οροφή. Αυτήν που κρατά σήμερα 8 εκ. μητέρες μακριά από την αγορά εργασίας σε όλη την Ένωση.
Ταυτόχρονα, όμως το κράτος μας έχει την ίδια υποχρέωση απέναντι και σε όσες και όσους συνεισέφεραν και συνεχίζουν να συνεισφέρουν στην ανάπτυξη και βιωσιμότητα του. Στους γονείς μας που πάντοτε ενδυνάμωναν με προσωπικό μόχθο, αλλά και τώρα μέσω των συντάξεων τους τον κοινωνικό του χαρακτήρα. Με όρους ανταποδοτικότητας και όχι ελεημοσύνης, οφείλουμε σε αυτούς πολλά. Με πρώτο βήμα τη δημιουργία μιας ασημένιας οικονομίας, όπου οι ηλικιωμένοι δεν θα περιθωριοποιούνται, αλλά θα αξιοποιούνται. Η παραγωγική διαδικασία δεν πρέπει να αποτελεί άβατο για όσους νιώθουν πως έχουν ακόμα να προσφέρουν.
Όχι τυφλές προκαταλήψεις
Επιπλέον, όμως, απαιτούμενη προϋπόθεση για την αντιστροφή των δυσοίωνων δημογραφικών τάσεων είναι η συμφιλίωση της ελληνικής κοινωνίας με την έννοια της σύγχρονης οικογένειας. Αυτής που συνθέτουν είτε τα ετερόφυλα, είτε τα ομόφυλα ζευγάρια. Να προτάξουμε επιτέλους την αποδοχή και όχι τις τυφλές προκαταλήψεις απέναντι σε μία από τις πιο φιλελεύθερες αλλαγές που διέρχεται η χώρα μας. Ενσωματώνοντας αξίες προόδου που τα ευρωπαϊκά κράτη είχαν προ πολλού αναπτύξει.
Σήμερα, το Δημογραφικό δεν χρειάζεται διαπιστώσεις ούτε και μαγικές λύσεις. Χρειάζεται εθνικές πρωτοβουλίες και τοπικές παρεμβάσεις, όπου κριθεί απαραίτητο για την ενίσχυση της ελληνικής περιφέρειας. Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για το Δημογραφικό πρέπει να αποτελέσει τον διαθλαστικό φακό των ευρωπαϊκών πολιτικών.
Ήρθε η ώρα να σταματήσουμε να μεμψιμοιρούμε. Χωρίς δεύτερες σκέψεις, πρέπει να δράσουμε και να διευρύνουμε το ατομικό και συλλογικό μας όραμα.
