- Όλα τα δραματικά γεγονότα που ανάγκασε σε φυγή περισσότερους από 200.000 Ούγγρους μετά την εισβολή των Σοβιετικών στρατευμάτων
Του Ιωάννη Κρασσά
«Θεέ, ευλόγησε τους Ούγγρους. Σ’ αυτούς, που ταλαιπωρήθηκαν πολύ από κακή μοίρα, φέρε μια περίοδο ανακουφίσεως». Αυτά αναφέρει η πρώτη στροφή του εθνικού ύμνου της Ουγγαρίας.
Κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο το Βασίλειο της Ουγγαρίας ήταν σύμμαχος της Γερμανίας. Μετά τέλος του πολέμου η Ουγγαρία τέθηκε στη σφαίρα επιρροής της Σοβιετικής Ενώσεως. Από τις εκλογές του Οκτωβρίου του 194
5, προέκυψε κυβέρνηση συνασπισμού με πρωθυπουργό τον Ζόλταν Τίλντυ. Το κομμουνιστικό κόμμα έλαβε μόλις 17%, αλλά ο αρχηγός του Ματίας Ρακόσι φρόντισε για την βαθμιαία εξασθένηση των άλλων κομμάτων, εφαρμόζοντας την τακτική του «σαλαμιού», όπως ο ίδιος την ονόμασε και επικράτησε σαν όρος ενεργείας.
Η σύντομη περίοδος της πολυκομματικής δημοκρατίας τερματίσθηκε, όταν το Κομμουνιστικό κόμμα συγχωνεύτηκε με το Σοσιαλδημοκρατικό για να γίνει το Ουγγρικό Κόμμα του Εργαζόμενου Λαού, που συμμετείχε χωρίς αντίπαλο στις βουλευτικές εκλογές του 1949. Στη συνέχεια ο Ρακόσι
ανακήρυξε την Ουγγαρία σε «Λαϊκή Δημοκρατία».
Η παρουσία των σοβιετικών στρατευμάτων στην Ουγγαρία νομιμοποιήθηκε το 1949, με την «Συνθήκη Αμοιβαίας Βοήθειας», αποκτώντας τον απόλυτο έλεγχο της χώρας. Η διακυβέρνηση του Ρακόσι βύθισε τον λαό σε οικονομική ανέχεια, ενώ η παντοδύναμη «Αστυνομία Κρατικής Ασφαλείας (ΑVH)» δημιούργησε κλίμα τρόμου στους Ούγγρους.
Τον Απρίλιο του 1953, μετά τον θάνατο του Στάλιν, ο μετριοπαθής μεταρρυθμιστής Ίμρε Νάγκυ ανέλαβε πρωθυπουργός. Ο Ρακόσι, ο οποίος είχε παραμείνει στην ηγεσία του κόμματος, τον έπαυσε τον Απρίλιο του 1955. Τον Ιούλιο του 1956 ο Έρνε Γκέρε αντικατέστησε τον Ρακόσι, ο οποίος υποχρεώθηκε σε παραίτηση από το Κρεμλίνο. Τον Μάιο του 1955 ιδρύθηκε η στρατιωτική συμμαχία του «Σύμφωνου της Βαρσοβίας» στην οποία εντάχθηκαν αναγκαστικά όλα τα κομμουνιστικά κράτη της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης.
Τα Αίτια της Εξεγέρσεως
Την 23η Οκτωβρίου 1956, 20.000 περίπου φοιτητές τραγουδώντας τον εθνικό ύμνο, διαδήλωσαν με αίτημα παροχή περισσότερων ελευθεριών και την απομάκρυνση του σοβιετικού στρατού από την Ουγγαρία. Η διαδήλωση κατέληξε στο κοινοβούλιο με τους διαμαρτυρόμενους να έχουν αυξηθεί σε 300.000, οι οποίοι ζητούσαν την επιστροφή του Νάγκυ και την αφαίρεση του «κόκκινου αστεριού», από το κτίριο.
Η διαδήλωση μετατράπηκε σε εξέγερση, όταν η αστυνομία έκαμε χρήση των όπλων της, για να απαγορεύσει την είσοδο διαδηλωτών στον ραδιοφωνικό σταθμό. Οι εξεγερμένοι αφαίρεσαν τα κομμουνιστικά σύμβολα από την σημαία και γκρέμισαν το άγαλμα του Στάλιν. Μέλη της ασφάλειας και της κεντρικής επιτροπής του κομμουνιστικού κόμματος εκτελέσθηκαν από τους διαδηλωτές. Ο Γκέρε κήρυξε στρατιωτικό νόμο, επανέφερε τον Νάγκυ στην πρωθυπουργία και ζήτησε την επέμβαση των σοβιετικών στρατευμάτων που στάθμευαν στην χώρα, για την «αποκατάσταση της νόμου και της τάξεως».
Ο Γιάνος Καντάρ αντικατέστησε το Γκέρε στην ηγεσία του κόμματος. Την 24η Οκτωβρίου οπλισμένοι πολίτες μαζί με το προσωπικό στρατιωτικών μονάδων, που προσχώρησαν στην εξέγερση, αντιπαρατέθηκαν με τους εισβολείς σ’ όλη την χώρα.
Την 29η Οκτωβρίου οι σοβιετικές δυνάμεις αποσύρθηκαν από την Βουδαπέστη, όχι όμως από την Ουγγαρία. Την 1η Νοεμβρίου ο Νάγκυ διακήρυξε την ουδετερότητα της χώρας του, την αποχώρησή της από το «Σύμφωνο της Βαρσοβίας» και την διάλυση της Αστυνομίας Κρατικής Ασφαλείας. Μέχρι την 3η Νοεμβρίου οι σοβιετικές μεραρχίες στην Ουγγαρία ανήλθαν σε 17, εκ των οποίων 3 τεθωρακισμένες, (200.000 άνδρες, με 2.000 άρματα).
Η Επιχείρηση «Άγριος Άνεμος»
Τα χαράματα της 4ης Νοεμβρίου 1956,ο Ρώσος Στρατάρχης Ιβάν Κόνεφ, στα πλαίσια της επιχειρήσεως «Άγριος Άνεμος», πρώτα βομβάρδισε ανηλεώς από αέρος και από εδάφους τους Ούγγρους επαναστάτες και στην συνέχεια επιτέθηκε αποφασισμένος να εξαλείψει κάθε αντίσταση. Ο Κόνεφ αδιαφόρησε για τις όποιες παράπλευρες απώλειες.
Ο Νάγκυ έκανε μια τελευταία δραματική ραδιοφωνική έκκληση βοηθείας προς την διεθνή κοινότητα, για την υποστήριξη μιας «ελευθέρας και νομίμου κυβερνήσεως» και κατόπιν κατέφυγε με τους συνεργάτες του στην γιουγκοσλαβική πρεσβεία.
Το βράδυ της ίδιας ημέρας ο Γιάνος Καντάρ κήρυξε την αντεπανάσταση και τέθηκε επικεφαλής της νέας κυβερνήσεως, η οποία με την βοήθεια του «Κόκκινου Στρατού», θα επανάφερε την ομαλότητα και την ειρήνη στην χώρα. Την 10η Νοεμβρίου 1956, τα σοβιετικά στρατεύματα εξάλειψαν και τον τελευταίο θύλακα αντιστάσεως των Ούγγρων επαναστατών.
Οι νεκροί των εξεγερμένων ανήλθαν σε 2.500 και σε 722 των εισβολέων. 200.000 Ούγγρο εγκατέλειψαν την χώρα τους με προορισμό χώρες της Δυτικής Ευρώπης. Τελικά η ουγγρική επανάσταση υπέκυψε πλήρως στην βαρβαρότητα της κομμουνιστικής ηγεσίας της ΕΣΣΔ.
Ο Ίμρε Νάγκυ παραπέμφθηκε σε δίκη και εκτελέσθηκε την 16η Ιουνίου 1959, μαζί με χιλιάδες άλλους συμπατριώτες του. Τον Ιούνιο το 1989 η κυβέρνηση της Ουγγαρίας αποκατέστησε πλήρως τον Ίμρε Νάγκυ και κήρυξε την 23η Οκτωβρίου εθνική εορτή.
- Ο Ιωάννης Κρασσάς είναι Αντιστράτηγος ε.α.
Ο Ίμρε Νάγκυ ως πρωθυπουργός της Ουγγαρίας προσπάθησε να απεγκλωβίσει την χώρα του από τους Σοβιετικούς, ενώ ο Γιάνος Κάνταρ την παρέδωσε
Τα τανκς εισέβαλλαν στην Βουδαπέστη κι έπνιξαν την όμορφη πόλη στο αίμα
Οι επαναστάτες πριν την Σοβιετική εισβολή πρόλαβαν και γκρέμισαν το τεράστιο άγαλμα του Στάλιν στην ουγγρική πρωτεύουσα
