- Πέρα από τον ρόλο του κοινωνικού κράτους, η ενδυνάμωση των ηλικιωμένων, με προτεραιότητα στους κοινωνικά και οικονομικά ασθενέστερους, ενισχύεται πολλαπλασιαστικά από τη καθημερινή μας στήριξη προς αυτούς, ακόμη και με ένα χαμόγελο, ακόμη και με μία καλημέρα
Του Γιώργου Βλασσόπουλου*
Η πανδημία επηρέασε την καθημερινότητα όλων μας, αλλά κάποιες ομάδες πληθυσμού επιβαρύνθηκαν εκ των πραγμάτων ακόμη περισσότερο. Οι άνθρωποι της τρίτης ηλικίας, για παράδειγμα, αντιμετώπισαν επιπλέον δυσκολίες ως προς τηn προστασία της σωματικής, αλλά και της ψυχικής υγείας τους.
Η μη εξοικείωσή τους με τις νέες τεχνολογίες δυσχέρανε τις καθημερινές συναλλαγές τους σε ένα ολοένα και πιο ψηφιακό περιβάλλον ζωής. Αυτές οι αυτονόητης παραδοχές δεν αφορούν μόνο συνταξιούχους, αλλά ευρύτερα ηλικιωμένους συμπολίτες μας οι οποίοι έχουν δικαίωμα στη σύνταξη, αλλά και σε ένα αξιοπρεπές και φιλικό γι αυτούς περιβάλλον διαβίωσης, ιδίως αν πρόκειται για μοναχικά άτομα ή άτομα με προβλήματα υγείας (άνοια, μυοσκελετικά ή γενικότερα κινητικά προβλήματα, ζητήματα όρασης, ακοής κ.α.).
Ως εκ τούτου η κομβική προτεραιότητα για τους ηλικιωμένους, πέραν του καίριου θέματος μίας αξιοπρεπούς σύνταξης, είναι η δημιουργική ενδυνάμωσή τους, ώστε πρωταρχικά να διαφυλαχθεί η υγεία τους. Δεν εννοούμε μόνο την απουσία προβλημάτων υγείας, αλλά και την καλλιέργεια ευεξίας. Η ζωή δεν τελειώνει στα 60, χάρη στα σημαντικά επιτεύγματα της σύγχρονης ιατρικής. Αντίθετα, μετά τα 60 μπορεί να υπάρχει ένα νέο ξεκίνημα. Προγράμματα σωματικής άσκησης, ταξιδιωτικές δραστηριότητες καθώς και σεμινάρια ψυχικής υποστήριξης μπορούν να επεκταθούν ακόμη περισσότερο με την έξυπνη χρήση των νέων τεχνολογιών.
Ο προσωπικός φροντιστής
Βέβαια στο σημείο αυτό εγείρεται η ένσταση ότι υπάρχουν πολλοί ηλικιωμένοι με περιορισμένες ψηφιακές δεξιότητες, πράγμα που συνιστά σοβαρό εμπόδιο, αν δε διαθέτουν προσωπικό βοηθό. Ασφαλώς η πρόβλεψη προσωπικού φροντιστή θα βοηθήσει ως νέος θεσμός και στη χώρα μας, όπως έχει συμβεί και σε άλλες χώρες της Ευρώπης και πέραν αυτής.( βλ. ευρύτερα και σχετικό οδηγό για ηλικιωμένους της Ευρωπαϊκής Ένωσης «25694 Guide_ Institut_Politiques_2014_EL».).
Όμως η καθιέρωση της ψηφιακής ενδυνάμωσης για τη Τρίτη Ηλικία θα είναι καταλύτης για την ουσιαστική συμμετοχή όλων των ηλικιωμένων χωρίς διακρίσεις και αποκλεισμούς στη κοινωνική, οικονομική και πολιτική ζωή. Στη κατεύθυνση αυτή αναφέρεται η πρόσφατη θεσμική πιλοτική πρωτοβουλία «Ψηφιακή 3η e-λικία» με συνέργεια του Εθνικού Δικτύου Υποδομών Τεχνολογίας και Έρευνας (ΕΔΥΤΕ) σε συνεργασία αρχικά με τους Δήμους Καβάλας και Φλώρινας και με προοπτική επέκτασης και σε άλλους Δήμους στη πορεία. Η πρωτοβουλία στοχεύει στη δωρεάν εξοικείωση των ηλικιωμένων άνω των 65 ετών με τις ψηφιακές δράσεις που τους αφορούν , ακόμη και αν δεν διαθέτουν αναγκαίο τεχνολογικό εξοπλισμό ή σύνδεση με δίκτυο, ώστε να διευκολύνονται στις καθημερινές συναλλαγές τους με φορείς και υπηρεσίες που τους ενδιαφέρουν.( www.3elikia.gr).
Ασφαλώς η ενδυνάμωση δεν έχει μόνο θεσμική διάσταση. Η ορθή θεώρησή της ως κοινωνικής επένδυσης συνδυάζει την εξατομικευμένη προσέγγιση βάσει των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών κάθε ηλικιωμένου με τη δημιουργική διαδικασία της συμμετοχής τους συλλογικά στην ευρύτερη κοινωνική σφαίρα. Η γνώμη τους για όλα τα θέματα και ιδίως για όσα θέματα αφορούν τη καθημερινότητά τους (όπως σύνταξη, υγειονομική περίθαλψη, ουσιαστική φροντίδα) πρέπει να ακούγεται και να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη. Το πρόταγμα της κοινωνικής αλληλεγγύης, όπως αποτυπώνεται στο Σύνταγμα, αλλά και στο εν γένει δίκαιου περνομοθετικής ισχύος(ενωσιακό, διεθνές) αφορά κάθε ενεργό πολίτη και ένα από τα σημεία αναφοράς του είναι η ουσιαστική συμπαράσταση όλων μας προς τους ηλικιωμένους και ιδιαίτερα προς εκείνους που δεν διαθέτουν επαρκείς πόρους ή ζουν μόνοι ή αντιμετωπίζουν αυξημένα προβλήματα υγείας.
Με ένα χαμόγελο
Πέρα από τον ρόλο του κοινωνικού κράτους, η ενδυνάμωση των ηλικιωμένων, με προτεραιότητα στους κοινωνικά και οικονομικά ασθενέστερους, ενισχύεται πολλαπλασιαστικά από τη καθημερινή μας στήριξη προς αυτούς, ακόμη και με ένα χαμόγελο, ακόμη και με μία καλημέρα. Μάλιστα η προβολή θετικών προτύπων ηλικιωμένων που συνεχίζουν να διακρίνονται στο αντικείμενό τους ή στις δραστηριότητές τους μπορεί να αποβεί ιδιαίτερα χρήσιμη στη καλλιέργεια μίας κουλτούρας φιλικής προς την Τρίτη Ηλικία, συμβάλλοντας στη γεφύρωση του χάσματος των γενεών.
Συμπερασματικά, η πανδημία ανέδειξε ανακλαστικά αλληλεγγύης στη κοινωνία μας. Ας τα επαυξήσουμε την επόμενη μέρα. Δεν είναι μόνο θέμα καλής συμπεριφοράς. Είναι κυρίως θέμα ανθρωποκεντρικού πολιτισμού απέναντι σε ανθρώπους που κοπίασαν στη ζωή τους υπό αντίξοες συνθήκες στηρίζοντας τις οικογένειές τους με αξιοπρέπεια και φιλότιμο. Αξίζουν λοιπόν να απολαύσουν εμπράκτως ένα μεγάλο ευχαριστώ από όλες και όλους μας…
- Ο Γιώργος Βλασσόπουλος είναι Δικηγόρος-Διδάκτωρ Νομικής
