- Από την ονειρική για την χώρα μας συνθήκη των Σεβρών και την είσοδο ελληνικού στρατού στην Κωνσταντινούπολη στην απόπειρα δολοφονίας Βενιζέλου
Της Αγγελικής Κίτσου –Μαγαράκη*
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος επιτυγχάνει την έγκριση του Συμμαχικού Συμβουλίου για την επέκταση της ελληνικής κατοχής, ανατρέποντας έτσι τα σχέδια του Μουσταφά Κεμάλ. Ο ελληνικός στρατός, καταλαμβάνει το Σαλιχλί και τη Φιλαδέλφεια μέσα σε ένα θυελλώδες τριήμερο.
Βόρεια καταλαμβάνονται η Πάνορμος, τα Μουδανιά και η Προύσα, η παλιά πρωτεύουσα των Οθωμανών. Οι Έλληνες στρατιώτες σέβονται τα μεγαλόπρεπα και ιστορικά της τεμένη. Τα εύσημα για την επιτυχή προέλαση του στρατού μας ανήκουν στον αρχιστράτηγο Λ. Παρασκευόπουλο και το επιτελείο του με επικεφαλής τον Θ. Πάγκαλο που διευθύνουν τις επιχειρήσεις στο μέτωπο και όχι από τη Σμύρνη.
Οι Έλληνες πετούν με τα φτερά του ενθουσιασμού. Ακολούθησε η κατάληψη της Ανατολικής Θράκης Στις 13 Ιουλίου οι Έλληνες στρατιώτες μπήκαν στην Αδριανούπολη και την επόμενη μέρα ο βασιλιάς Αλέξανδρος παρέστη στη δοξολογία, ενώ ένα κυανόλευκο όνειρο κυμάτιζε στους δρόμους της πόλης.
Στην Πόλη
Τον Ιούλιο του 1920 αποφασίζεται η παρουσία ελληνικού στρατού στην Κωνσταντινούπολη. Ο Δ. Βλαχόπουλος, ο διοικητής του τάγματος, που μπήκε σιδηροδρομικώς στην Πόλη, θυμάται: «Δεν μπορούσα να καταλάβω το συναίσθημα των ανδρών μου, όταν μπήκαν στα βαγόνια που θα τους έφερναν στην Πόλη. Συγκίνησις; Όχι δεν ήταν συγκίνησις; Τρέλα; Ούτε. Θάμβος; Αυτό ίσως να ‘ναι.[…] Όταν πια ξεκίνησε το τρένο ξέσπασαν όλα αυτά τα εσώτατα συναισθήματα… σ’ ένα τραγούδι. Κι έσμιξε το τραγούδι με τις ζητωκραυγές των Ελλήνων που παρετάχθηκαν δεξιά κι αριστερά της σιδηροδρομικής γραμμής. [Τώρα]περνούσαμε τα τείχη της Πόλης. Άξαφνα τα τραγούδια έπαψαν. Καμιά φωνή, λες και κόπηκαν κι οι αναπνοές ακόμα. […]Όλο το τάγμα βρέθηκε όρθιο μέσα στα βαγόνια. Περνούσαμε μπρος απ’ την Αγιά Σοφιά. Και τα χέρια που κατέβαιναν από τα υγρά μάτια διέγραφαν πάνω στο στήθος των πολεμιστών το σημείο του Σταυρού. Ποιος θα με πείσει ότι δεν άκουγα από τα στήθια όλων μας βγαλμένο τον «Ύμνο της Υπερμάχου Στρατηγού;…»
Στην Πόλη εγκαταστάθηκε ελληνική αστυνομία και Κρητικοί χωροφύλακες. Σύμφωνα με την παράδοση Κρητικοί ήταν και οι τελευταίοι υπερασπιστές της Πόλης, οι οποίοι πολέμησαν τόσο γενναία, ώστε να τους σεβαστεί ο Πορθητής και να τους δώσει καράβι για να επιστρέψουν στο νησί τους.
Η συνθήκη των Σεβρών
Επιτέλους στις 28 Ιουλίου υπογράφεται η Συνθήκη των Σεβρών. Με αυτή η Τουρκία χάνει τα 4/5 των εδαφών της. Σε ό, τι μας αφορά η Ελλάδα παίρνει την Ανατολική Θράκη μέχρι την Τσατάλτζα, όλα τα νησιά του Αιγαίου μαζί με την Ίμβρο και την Τένεδο. Η Ιταλία θα παραχωρούσε τα Δωδεκάνησα στην Ελλάδα εκτός από τη Ρόδο. Αν όμως η Αγγλία έδινε την Κύπρο στην Ελλάδα, τότε και η Ρόδος θα είχε το δικαίωμα ενσωμάτωσης, μετά από σχετικό δημοψήφισμα.
Η Σμύρνη και το βιλαέτι του Αϊδινίου θα ήταν υπό ελληνική διοίκηση, θα είχαν δική τους βουλή και μετά την πάροδο της πενταετίας θα είχαν το δικαίωμα ενσωμάτωσης μετά από δημοψήφισμα. Προβλέπεται ακόμη δημιουργία Αυτόνομης Τραπεζούντας στη Δημοκρατία της Αρμενίας.
Η Ελλάδα των δύο Ηπείρων και των πέντε θαλασσών είναι πλέον πραγματικότητα. Όμως σκοτεινές οι ψυχές των ανθρώπων. Λίγο μετά την υπογραφή της συνθήκης, δύο φιλοβασιλικοί αξιωματικοί, ο Τσερέπης και ο Κυριάκης, κάνουν απόπειρα δολοφονίας εναντίον του Βενιζέλου στο σταθμό της Λυών. Ευτυχώς ο Έλληνας πρωθυπουργός σώζεται. Το σοκ είναι μεγάλο, τόσο για τον ίδιο, όσο και για το λαό. Η εκτροπή της τάξης που ακολούθησε και οι ακρότητες από τη μεριά των Βενιζελικών είχαν ως τραγικό επίλογο τη δολοφονία του Ίωνα Δραγούμη.
Το δάγκωμα πιθήκου
Η Ελλάδα βρίσκεται σε προεκλογικό πυρετό. Ο Βενιζέλος έχει προκηρύξει τις εκλογές που είχε υποσχεθεί στο λαό. Τον Οκτώβριο του 1920 πεθαίνει ο βασιλιάς Αλέξανδρος από σηψαιμία, μετά το δάγκωμα πιθήκου. Η ενωμένη αντιπολίτευση θέτει θέμα επαναφοράς του Κωνσταντίνου και υπόσχεται στο λαό, που έχει κουραστεί από τους συνεχείς αγώνες, τον τερματισμό του πολέμου και την επιστροφή των παιδιών του.
- Η Αγγελική Κίτσου –Μαγαράκη, είναι συνταξιούχος εκπαιδευτικός
