Έρχεται νέο μίνι ασφαλιστικό με ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις

Έρχεται νέο μίνι ασφαλιστικό, διορθωτικό θα το έλεγα εγώ νομοσχέδιο. Θα υπογραφούν νέες δυνατότητες ρυθμίσεων κουρέματος αλλά και αυξήσεων προς όφελος των πολιτών.

Αυτό το οποίο τονίζω πάντα στις δημόσιες συζητήσεις που έχω στα μέσα ενημέρωσης αλλά και στους ανθρώπους κατ’ ιδίανπου συνομιλώ είναι να δώσουμε μεγάλη προσοχή την ώρα που θα προχωρήσουμε σε ένα κούρεμα οφειλών ασφαλιστικών, αν αυτό μας συμφέρει ή όχι. Διότι SOSκουρεύοντας παρελθούσα ασφαλιστική οφειλή κουρεύουμε ταυτόχρονο και το συγκεκριμένο συντάξιμο χρόνο. Για αυτό το λόγο λοιπόν πρώτα μελετούμε αν τα ασφαλιστικά μας έτη μειωμένα κατά το ποσό που οφείλουμε είναι αρκετά για να μας δώσουν σύνταξη και έπειτα προχωράμε σε κάθε περεταίρω ενέργεια.

Ας δούμε τώρα κάποια ποιο συγκεκριμένα στοιχεία που μας γνωστοποίησε το υπουργείο.

Αρχικά ποιοι είναι οι στόχοι του νομοσχεδίου;

Το νομοσχέδιο αυτό αποτελεί ένα ακόμα βήμα για τον εξορθολογισμό και τον εκσυγχρονισμό του ασφαλιστικού συστήματος. Με την παρέμβασή αυτή επιδιώκετε :

1. Να μπει τάξη σε αποσπασματικές και ενίοτε κατακερματισμένες παρεμβάσεις του ασφαλιστικού συστήματος.
2. Να προωθηθούν νέες προστατευτικές διατάξεις για ειδικές και ευάλωτες ομάδες (λ.χ. άτομα με αναπηρία).
3. Να βελτιωθεί η εξυπηρέτηση των πολιτών.
4. Να εναρμονιστούν οι κανόνες φορολογικής και ασφαλιστικής διοίκησης.

Στον πυρήνα του νομοσχεδίου βρίσκονται τρεις σημαντικές ρυθμίσεις που διευκολύνουν εκατοντάδες χιλιάδες ασφαλισμένους, ενώ παράλληλα βελτιώνετε η εισπραξιμότητα των εσόδων του ΕΦΚΑ:

1–    η μείωση χρόνου παραγραφής των μη βεβαιωμένων οφειλών προς τον ΕΦΚΑ,

2–    η αύξηση του αριθμού των δόσεων της πάγιας ρύθμισης οφειλών σε 24 από 12,

3–    η παύση υφ’ όρον της ποινικής δίωξης οφειλετών που έχουν ρυθμίσει    τις οφειλές όσο εξυπηρετείται η ρύθμιση.

Στις ρυθμίσεις

Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει, επίσης, στις ρυθμίσεις που διευρύνουν το δίχτυ προστασίας ευάλωτων συμπολιτών μας (άτομα με αναπηρία, υποψήφιοι δικαιούχοι προνοιακών επιδομάτων του ΟΠΕΚΑ).

Για τους συμπολίτες μας με αναπηρία σημαντικότερη είναι η ρύθμιση για τη μείωση του ποσοστού αναπηρίας (από 67% σε 50%) που απαιτείται για τη λήψη σύνταξης λόγω αναπηρίας για όλους τους ασφαλισμένους του Φορέα για τους οποίους προβλεπόταν μεγαλύτερο ποσοστό.

Ας δούμε ποιες είναι περιληπτικά οι βασικότερες ρυθμίσεις του νομοσχεδίου.

1. Δεκαετής παραγραφή μη βεβαιωμένων οφειλών στον ΕΦΚΑ.
2. Αύξηση σε 24 από 12 των μηνιαίων δόσεων της πάγιας ρύθμισης ασφαλιστικών οφειλών στον ΕΦΚΑ.
3. Κατάργηση της ειδικής εισφοράς 1% των ασφαλισμένων του τ. Ταμείου Προνοίας Δημοσίων Υπαλλήλων (ΤΠΔΥ).
4. Επέκταση σε όσους ενστόλους εξαιρούνταν της «μάχιμης πενταετίας», δηλαδή του δικαιώματος αναγνώρισης έως και επιπλέον 5 ετών ασφάλισης με καταβολή των αντίστοιχων εισφορών.
5. Παύση υφ’ όρον της ποινικής δίωξης οφειλετών με ρυθμισμένες ασφαλιστικές οφειλές, όσο εξυπηρετούν τη ρύθμιση.
6. Επιβολή πλαφόν σε προκλητικά υψηλές επικουρικές συντάξεις.
7. Μείωση ποσοστού αναπηρίας (από 67% σε 50%) για συγκεκριμένες ομάδες ασφαλισμένων ως προϋπόθεση λήψης αναπηρικών παροχών. Ενιαίοι κανόνες για την έναρξη καταβολής αναπηρικής σύνταξης.
8. Παύση αναζήτησης από τον ΟΠΕΚΑ εκκρεμών οφειλών από επιδόματα προνοίας που έλαβαν πολίτες καλόπιστα, χωρίς να τα δικαιούνται.

Και προσοχή όπως σας ανέφερα και παραπάνω στον τρόπο που θα γίνεται εφεξής η παραγραφή των χρεών προς τον ΕΦΚΑ.

Με την προτεινόμενη ρύθμιση μειώνεται ο χρόνος που έχει στη διάθεσή του ο ΕΦΚΑ για να βεβαιώσει και να εισπράξει απαιτήσεις από μη καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές σε 10 χρόνια, από 20 χρόνια που είναι σήμερα. Εάν η απαίτηση δεν βεβαιωθεί (αναζητηθεί) μέσα σε αυτό το χρονικό διάστημα, παραγράφεται. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η συμμόρφωση με την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας που έκρινε ότι η ενιαία 20ετία για την παραγραφή των απαιτήσεων του ΕΦΚΑ, που είχε θεσπιστεί με το «νόμο Κατρούγκαλου», είναι υπερβολικός χρόνος και αντίκειται στην αρχή της αναλογικότητας, με το ανώτατο δικαστήριο να θέτει την δεκαετία ως εύλογο χρόνο παραγραφής.

Το νομοθετικό πλαίσιο δηλαδή προσαρμόζεται κατ’ αρχάς στην απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας. Στη συνέχεια, από 1ης Ιανουαρίου 2027, η παραγραφή γίνεται πενταετής, ώστε να είναι αντίστοιχη με αυτή που ισχύει για τη φορολογική διοίκηση, συνεπώς και ο ΕΦΚΑ θα οφείλει να βεβαιώνει εντός πενταετίας.

Η διάταξη αφορά σε όλες τις κατηγορίες οφειλετών ασφαλιστικών εισφορών (εργοδότες, ελεύθεροι επαγγελματίες, αυτοτελώς απασχολούμενοι, αγρότες). Αφορά και στον ΕΦΚΑ, στο βαθμό που θα πρέπει να βεβαιώνει τις απαιτήσεις πιο κοντά στην ημερομηνία γένεσης των οφειλών, κάτι που ενισχύει τα ασφαλιστικά έσοδα και αποθαρρύνει κακές πρακτικές υπερβολικών καθυστερήσεων.

Δεν θίγονται

SOS: Να διευκρινίσουμε πως οι μισθωτοί δεν θίγονται από την παραγραφή οφειλών του εργοδότη, καθώς η ασφάλιση που αντιστοιχεί στις παραγεγραμμένες οφειλές αυτές εξακολουθεί να τους αναγνωρίζεται. Μια πολύ σπουδαία και σημαντική συνθήκη.

Επιπλέον, οι αυτοαπασχολούμενοι θα μπορούν να καταβάλουν τις οφειλές τους, παρά την παραγραφή, εφόσον το επιθυμούν, προκειμένου να αναγνωρίσουν ως ασφαλιστικό χρόνο το διάστημα που παραγράφηκε.

Και επίσης λαμβάνεται ειδική μέριμνα για όσους οφειλέτες ρύθμισαν χρέη πέραν της δεκαετίας, ώστε να μην αδικηθούν παρότι ήταν συνεπείς. Στις περιπτώσεις αυτές και μετά από αίτηση του ενδιαφερόμενου, το παραγεγραμμένο ποσό αφαιρείται από τη ρύθμιση και τα ποσά που έχουν καταβληθεί καλύπτουν την υπόλοιπη οφειλή.

Παράδειγμα 1

Αυτοαπασχολούμενος που υποβάλλει αίτηση συνταξιοδότησης το 2022 οφείλει εισφορές για τα έτη 2002-2011, τις οποίες ο ΕΦΚΑ δεν του έχει καταλογίσει μέχρι τη στιγμή της αίτησης. Οι εισφορές αυτές αφορούν διάστημα πέραν της δεκαετίας και άρα είναι παραγεγραμμένες. Έστω ότι, για να θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα, ο αυτοαπασχολούμενος χρειάζεται ακόμη 5 χρόνια ενσήμων. Τότε έχει την δυνατότητα να πληρώσει τα 5 από τα 10 παραγεγραμμένα χρόνια, ώστε να τα αναγνωρίσει ως ασφαλιστικό χρόνο.

Αντιθέτως, εάν ο ΕΦΚΑ είχε προβεί σε κοινοποίηση προς τον ασφαλισμένο της βεβαίωσης οφειλής των εν λόγω εισφορών εντός δεκαετίας από τη γένεσή της (γεγονός που διακόπτει τον χρόνο παραγραφής) τότε ο ασφαλισμένος οφείλει το σύνολο των εισφορών.

Παράδειγμα 2

Το 2019 βεβαιώθηκε και στη συνέχεια, με αίτηση του ασφαλισμένου, ρυθμίστηκε οφειλή του 2008, η οποία με την εν λόγω διάταξη αναφέρεται σε διάστημα πέραν της δεκαετίας και άρα καθίσταται παραγεγραμμένη. Ο οφειλέτης αυτός μπορεί, με αίτησή του, να ζητήσει τη διακοπή της ρύθμισης και τη διαγραφή της υπολειπόμενης οφειλής του. Μπορεί, όμως, να συνεχίσει να εξυπηρετεί τη ρύθμιση, ώστε να του αναγνωρισθεί ο ασφαλιστικός χρόνος που αντιστοιχεί στην οφειλή.

Να έχουμε υπόψη μας ότι η παραγραφή ξεκινά από την 1η Ιανουαρίου του έτους που ακολουθεί το έτος στο οποίο παρασχέθηκε η εργασία/υπηρεσία που υπάγεται στην υποχρεωτική ασφάλιση. Εάν περάσουν 10 χρόνια, εάν δηλαδή παρέλθει η 31η Δεκεμβρίου του δέκατου έτους μετά από το έτος στο οποίο παρασχέθηκε η εργασία/υπηρεσία, χωρίς ο ασφαλισμένος (ή ο εργοδότης) να έχει ειδοποιηθεί με κάποιον τρόπο για την οφειλή του, αυτή παραγράφεται. Οφειλές που δημιουργούνται από το 2026 και μετά θα παραγράφονται στα 5 χρόνια.

Αν δηλαδή κάποιος δεν πληρώσει μέσα στη δεκαετία τις οφειλές του, αυτές δεν διαγράφονται , δεν σβήνονται. Επειδή η παραγραφή διακόπτεται κάθε φορά που ο ασφαλισμένος ειδοποιείται ότι οφείλει ασφαλιστικές εισφορές. Σε μια τέτοια περίπτωση, η δεκαετία ξεκινά εκ νέου από την ειδοποίηση.

Παράδειγμα

Αν κάποιος οφείλει ασφαλιστικές εισφορές για την άσκηση ελεύθερου επαγγέλματος το 2018 και δεν τις έχει καταβάλει, η παραγραφή της οφειλής του ξεκινά από την 1η Ιανουαρίου 2019. Εάν δεν έχει ειδοποιηθεί ότι χρωστά μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2029, η απαίτηση παραγράφεται. Εάν όμως βεβαιωθεί η οφειλή και του έλθει ατομική ειδοποίηση στις 5 Οκτωβρίου 2021, η παραγραφή εκτείνεται μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2032. Εάν στη συνέχεια γίνει κάποια πράξη διοικητικής εκτέλεσης (λ.χ. κατάσχεση κάποιου περιουσιακού στοιχείου) στις 10 Μαρτίου 2030, η παραγραφή εκτείνεται μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου 2041.

Και βεβαίως να γνωρίζουμε ότι η παραγραφήδιακόπτεται με τους εξής τρόπους:

Όταν ο ΕΦΚΑ ή το ΚΕΑΟ ειδοποιήσει με οποιονδήποτε τρόπο τον ασφαλισμένο για την οφειλή με δικαστικό επιμελητή/ κλητήρα, επιστολή, ηλεκτρονική ειδοποίηση ή λάβει μέτρο διοικητικής εκτέλεσης για την είσπραξή της με κοινοποίηση ατομικής βεβαίωσης, κατάσχεση, πλειστηριασμό κ.λπ..

• Η Φιλοθέη Μακριδάκη είναι Αρθρογράφος-Α’ Τάξης Φοροτεχνικός-Φορολογικός Σύμβουλος Επιχειρήσεων και Ιδιωτών-Ιδιοκτήτρια Λογιστικού Φοροτεχνικού Γραφείου