• Χρήσιμες συμβουλές πριν καταθέσετε την φορολογική σας δήλωση
Της Φιλοθέης Μακριδάκη*
Τεκμήρια, μία λέξη που μας δημιουργεί φόβο και άγχος, όχι όμως όταν γνωρίζουμε πως να τα χειριστούμε. Τα τεκμήρια και ο τρόπος φορολόγησής μας όταν γίνεται βάση τεκμηρίων, ταλαιπωρεί πάρα πολύ κόσμο. Ωστόσο όταν φορολογούμαστε στα τεκμήρια υπάρχουν κάποιοι τρόποι τους οποίους αν μπορούμε να τους επικαλεστούμε και να τους χρησιμοποιήσουμε έχουμε την δυνατότητα να αποφύγουμε τον φόρο που μας χρεώνεται εξαιτίας αυτών.
Θα δούμε λοιπόν αναλυτικά και συγκεκριμένα τρόπους αποφυγής των τεκμηρίων.
Αρχικά, τα τεκμήρια διαβίωσης είναι συγκεκριμένα ποσά αντικειμενικών δαπανών διαβίωσης που, σύμφωνα με τη φορολογική διοίκηση, προσδιορίζουν με αντικειμενικό τρόπο ένα ελάχιστο ποσό φορολογητέου εισοδήματος για κάθε φυσικό πρόσωπο. Το σύστημα του τεκμαρτού προσδιορισμού του φορολογητέου εισοδήματος με βάση τα τεκμήρια διαβίωσης προβλέπει, κατ’ αρχήν, ένα ελάχιστο ποσό ετήσιας δαπάνης διαβίωσης ύψους 3.000 ευρώ για κάθε άγαμο φορολογούμενο και 5.000 ευρώ για τα ζευγάρια εγγάμων ή συναψάντων σύμφωνο συμβίωσης φορολογουμένων – 2.500 ευρώ για τον κάθε σύζυγο ή μέρος συμφώνου συμβίωσης.
Προβλέπει επίσης συγκεκριμένα ποσά αντικειμενικών (τεκμαρτών) δαπανών διαβίωσης που αντιστοιχούν στα ετήσια έξοδα χρήσης και συντήρησης κατοικιών, Ι.Χ. αυτοκινήτων, σκαφών αναψυχής, δεξαμενών κολύμβησης και αεροσκαφών, ενώ λαμβάνει υπόψη και τις πραγματικές δαπάνες για την πληρωμή διδάκτρων ιδιωτικής εκπαίδευσης και αμοιβών υπηρετικού προσωπικού.
Η παράκαμψη των τεκμηρίων μπορεί να γίνει με διάφορους τρόπους και εφόσον ο φορολογούμενος διαθέτει ή μπορεί να βρει ή να επικαλεστεί εισοδήματα από συγκεκριμένες πηγές. Σε πολλές περιπτώσεις (δάνεια, γονικές παροχές κ.λπ.), η εύρεση εισοδημάτων πρέπει να ολοκληρωθεί εντός του 2023, διαφορετικά δεν ισχύουν.
Προσδιορισμός
Για να προσδιοριστεί το τεκμαρτό φορολογητέο εισόδημα κάθε φυσικού προσώπου, προστίθενται στο ελάχιστο ποσό ετήσιας δαπάνης διαβίωσης -των 3.000 ευρώ αν πρόκειται για άγαμο ή των 2.500 ευρώ αν πρόκειται για έγγαμο ή μέρος συμφώνου συμβίωσης- τα ποσά των αντικειμενικών δαπανών διαβίωσης για τις κατοικίες, τα Ι.Χ. αυτοκίνητα, τις πισίνες, τα σκάφη αναψυχής και τα αεροσκάφη που κατέχει, καθώς και τυχόν πραγματικές δαπάνες για δίδακτρα ιδιωτικής εκπαίδευσης και αμοιβές υπηρετικού προσωπικού. Έτσι προκύπτει ένα συνολικό ποσό τεκμαρτού φορολογητέου εισοδήματος, το οποίο συγκρίνεται με το συνολικό πραγματικό δηλωθέν εισόδημα του φυσικού προσώπου. Αν το τεκμαρτό ποσό εισοδήματος είναι μεγαλύτερο από το συνολικό πραγματικό εισόδημα, τότε ο φορολογούμενος καλείται να πληρώσει τον φόρο που αναλογεί στο πραγματικό του εισόδημα προσαυξημένο κατά τον φόρο που αναλογεί στην πρόσθετη διαφορά μεταξύ πραγματικού και τεκμαρτού εισοδήματος.
Μπορεί, ωστόσο, ο φορολογούμενος να αποφύγει την πληρωμή επιπλέον φόρου επί της προστιθέμενης διαφοράς τεκμαρτού εισοδήματος εάν επικαλεστεί εισοδήματα και έσοδα παρελθόντων ετών που αναλώθηκαν κατά το έτος για το οποίο υποβάλλει την δήλωση και τα οποία υπερκαλύπτουν την προκύπτουσα διαφορά τεκμαρτού εισοδήματος. Η μέθοδος αυτή που χρησιμοποιείται για την κάλυψη των τεκμηρίων ονομάζεται ανάλωση κεφαλαίου.
Οι κατηγορίες
Κατηγορίες ποσών που δεν συνιστούν εισόδημα είναι οι ακόλουθες:
Με ποσά που δεν αποτελούν εισόδημα μπορούν, όπως προβλέπει η ισχύουσα νομοθεσία, να καλυφθούν φέτος οι προστιθέμενες διαφορές φορολογητέου εισοδήματος που προκύπτουν λόγω τεκμηρίων. Συγκεκριμένα:
1. Το εξωϊδρυματικό επίδομα που καταβάλλεται σε αναπήρους.
2. Έσοδα από πωλήσεις ακινήτων και λοιπών περιουσιακών στοιχείων.
3. Η εφάπαξ καταβαλλόμενη παροχή από ταμεία πρόνοιας και ασφαλιστικούς οργανισμούς του Δημοσίου και επαγγελματικά ταμεία που έχουν συσταθεί με νόμο.
4. Εισαγωγή συναλλάγματος από νυν ή πρώην κατοίκους αλλοδαπής.
5. Δάνεια.
6. Κληρονομιές χρηματικών ποσών.
7. Δωρεές ή γονικές παροχές χρηματικών ποσών.
8. Κέρδη από λαχεία, ΠΡΟΠΟ, Λόττο, Αθλητικό Στοίχημα κ.λπ.
9. Αποζημίωση που καταβάλλεται για την αποκατάσταση ζημιάς ή φθοράς που προκλήθηκε από την εγκατάσταση αγωγού
φυσικού αερίου.
10. Αποζημίωση για ηθική βλάβη.
11. Υποτροφίες που δεν φέρουν τα εννοιολογικά χαρακτηριστικά του εισοδήματος και της παρ. 6 του άρθρου 24 του ν. 4386/2016.
12. Επιστροφές καταβεβλημένων κεφαλαίων/δανείων.
13. Εισπραττόμενα από συζύγους χρηματικά ποσά, δυνάμει του άρθρου 1400 του Α.Κ., λόγω αξίωσης συμμετοχής στα αποκτήματα του γάμου.
14. Ποσά που προκύπτουν από πλειστηριασμό κατοικιών, προκειμένου να καλυφθεί το τεκμήριο της ολοσχερούς τοκοχρεωλυτικής απόσβεσης του στεγαστικού δανείου.
15. Το επίδομα κίνησης για τους παραπληγικούς, τους τετραπληγικούς και τους ακρωτηριασμένους.
16. Το διατροφικό επίδομα για τους νεφροπαθείς, τους μεταμοσχευμένους πνευμόνων και μυελού των οστών, καθώς και τους αλλοδαπούς και ομογενείς νεφροπαθείς, μεταμοσχευμένους καρδιάς, ήπατος.
17. Η ενίσχυση των ατόμων με βαριά αναπηρία.
18. Η ενίσχυση των ατόμων με βαριά νοητική υστέρηση.
19. Η ενίσχυση παραπληγικών – τετραπληγικών και ακρωτηριασμένων ανασφάλιστων και ασφαλισμένων του Δημοσίου.
20. Η ενίσχυση ατόμων με μεσογειακή, δρεπανοκυτταρική μικροδρεπανοκυτταρική αναιμία ή συγγενή αιμορραγική διάθεση (αιμορροφιλία κ.λπ.) ή AIDS.
21. Η ενίσχυση κωφών και βαρήκοων ατόμων.
22. Η ενίσχυση ατόμων με αναπηρία όρασης.
23. Η ενίσχυση ατόμων με εγκεφαλική παράλυση.
24. Η ενίσχυση ασθενών και αποθεραπευμένων χανσενικών και μελών των οικογενειών τους.
25. Το Επίδομα Στεγαστικής Συνδρομής σε ανασφάλιστους υπερήλικες.
26. Η ενίσχυση Οικογενειών Ορεινών Μειονεκτικών Περιοχών.
27. Το επίδομα στέγασης.
28. Οι παροχές και υπηρεσίες του Λογαριασμού Αγροτικής Εστίας σύμφωνα με τον ν. 3050/2002.
29. Το επίδομα ομογενών προσφύγων που χορηγείται στα πλαίσια παροχής προγραμμάτων Κοινωνικής Προστασίας.
30. Οι έκτακτες εφάπαξ ενισχύσεις που χορηγήθηκαν σε άτομα ή οικογένειες που επλήγησαν από φυσικές καταστροφές.
31. Η συνεισφορά του Δημοσίου με το πρόγραμμα «Γέφυρα».
• Η Φιλοθέη Μακριδάκη είναι Αρθρογράφος-Α’ Τάξης Φοροτεχνικός-Φορολογικός Σύμβουλος Επιχειρήσεων και Ιδιωτών-Ιδιοκτήτρια Λογιστικού Φοροτεχνικού Γραφείου
