- Για πρώτη φορά μπορούν να εξαγοραστούν 6-36 μήνες!
Του Αλέξη Π. Μητρόπουλου
Τα τελευταία χρόνια χιλιάδες ασφαλισμένοι αδυνατούσαν να συνταξιοδοτηθούν επειδή τους έλειπαν τα ένσημα ορισμένων μηνών ή ακόμη και ημερών!
Τη λύση, σε θετική κατεύθυνση, έδωσε ο πρόσφατος νόμος 4921/2022 (ΦΕΚ Α’ 75). Ειδικότερα:
Με το άρθρο 53 του ν. 4921/2022 παρασχέθηκε η δυνατότητα σε όσους δεν έχουν εξασφαλίσει τη «θεμελιωτική» 15ετία (4.500 ΗΑ) για να τύχουν σύνταξης, να μπορούν να εξαγοράσουν μέχρι 6 μήνες (150 ένσημα) ή να υπαχθούν στην προαιρετική ασφάλιση έως 36 μήνες (3 χρόνια).
Για τη θεμελίωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος από όσους δεν έχουν συμπληρώσει 15ετία, το άρθρο 53 του ν. 4921/2022 προσφέρει τις εξής δύο δυνατότητες-διευκολύνσεις στους ασφαλισμένους:
Ειδικότερα:
1ον) Συμπλήρωση χρόνου ασφάλισης μέχρι 6 μήνες (150 ΗΑ) με καταβολή εισφορών
Στην πρώτη αυτή κατηγορία υπάγονται όσοι ασφαλισμένοι έχουν 14 χρόνια και 6 μήνες ασφαλιστικού βίου (4.350 ΗΑ). Σε αυτούς παρέχεται η δυνατότητα να εξαγοράσουν έως 6 μήνες (150 ΗΑ) για να φτάσουν στον θεμελιωτικό χρόνο συνταξιοδότησης των 15 ετών ή 4.500 ενσήμων. Η εξαγορά των 150 ενσήμων κοστίζει 20% του νέου κατώτατου μισθού (713 ευρώ μεικτά), ήτοι 142,6 ευρώ για κάθε μήνα ή 855,60 ευρώ για 6 μήνες. Στην περίπτωση αυτή, η σύνταξη θα ανέρχεται σε 466,35 ευρώ. Η παρ. 1 του άρθρου 53 ν. 4921/2022 καλύπτει περιπτώσεις ασφαλισμένων σε φορείς κοινωνικής ασφάλισης που εντάχθηκαν στον e-ΕΦΚΑ, πλην του Οργανισμού Γεωργικών Ασφαλίσεων (ΟΓΑ), οι οποίοι:
– που συμπληρώνουν το 67ο έτος της ηλικίας τους μέχρι 31-12-2022,
– έχουν διακόψει οριστικά την απασχόληση και την πραγματική ή προαιρετική τους ασφάλιση,
– δεν έχουν υποβάλει αίτηση συνταξιοδότησης,
– δεν έχουν ήδη συνταξιοδοτηθεί από καμία πηγή στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό,
– δεν δικαιούνται σύνταξη από οποιαδήποτε άλλη αιτία σύμφωνα με τις καταστατικές διατάξεις των Φορέων που εντάχθηκαν στον e-ΕΦΚΑ ή με διατάξεις που εφαρμόζονται στο Δημόσιο ή την Τράπεζα της Ελλάδος ή από ασφαλιστικούς φορείς του εξωτερικού,
– χρειάζονται 150 ή λιγότερες ΗΑ για να συμπληρώσουν τις ελάχιστες απαιτούμενες 4.500 ημέρες.
Στους ασφαλισμένους που πληρούν σωρευτικά όλες τις παραπάνω προϋποθέσεις, παρέχεται η δυνατότητα εφάπαξ καταβολής των εισφορών ασφαλισμένου και εργοδότη που αντιστοιχούν στις αναγνωριζόμενες ημέρες ασφάλισης με βάση το ισχύον κατά την αναγνώριση ημερομίσθιο ανειδίκευτου εργάτη.
Αξίζει να σημειωθεί ότι το δικαίωμα αυτό αποκλείεται εάν οι ασφαλισμένοι έχουν αναγνωρίσει πάνω από πέντε (5) έτη πλασματικού χρόνου ασφάλισης. Διευκρινίζεται επίσης ότι η διάταξη αυτή δεν ισχύει για την συμπλήρωση των προϋποθέσεων συνταξιοδότησης με τις διατάξεις του ν. 612/1977 (όπως ισχύουν) ή άλλες ειδικές διατάξεις που προβλέπουν τη θεμελίωση με πραγματικό χρόνο ασφάλισης.
2ον) Υπαγωγή στην προαιρετική ασφάλιση για διάστημα μέχρι 3 έτη (9.000 ΗΑ)
Η παρ. 2 του άρθρου 53 ν. 4921/2022 καλύπτει περιπτώσεις ασφαλισμένων σε όλους τους φορείς κοινωνικής ασφάλισης που εντάχθηκαν στον e-ΕΦΚΑ, οι οποίοι:
– έχουν ασφαλιστεί για τουλάχιστον πεντακόσιες (500) ΗΑ εντός της πενταετίας πριν από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης και
– χρειάζονται μέχρι τρία έτη ασφάλισης, προκειμένου να θεμελιώσουν δικαίωμα συνταξιοδότησης.
Στους ασφαλισμένους που πληρούν σωρευτικά τις ανωτέρω προϋποθέσεις, παρέχεται η δυνατότητα να υποβάλουν, μαζί με την αίτηση συνταξιοδότησης, αίτημα να υπαχθούν στην προαιρετική ασφάλιση ή να την συνεχίσουν για χρονικό διάστημα μέχρι τρία (3) έτη που είναι απαραίτητο, ώστε να συμπληρώσουν τον ελάχιστο χρόνο που απαιτείται για να θεμελιώσουν δικαίωμα σύνταξης.
Στην περίπτωση αυτή δεν ισχύει ο περιορισμός σε σχέση με την αναγνώριση πλασματικού χρόνου της παρ. 1 (όπως αναφέρθηκε παραπάνω) και δεν ελέγχεται η συνδρομή της παρ. 4 του άρθρου 18 του Ν. 4387/2016 περί μη αναπηρίας του ασφαλισμένου.
Επομένως, η επιλογή αυτή ενδείκνυται για ασφαλισμένους όλων των φορέων κοινωνικής ασφάλισης (συμπεριλαμβανομένου και του ΟΓΑ) που χρειάζονται περισσότερες από 150 ΗΑ ή δεν μπορούν να προχωρήσουν σε άμεση καταβολή των υπολειπομένων ασφαλιστικών εισφορών.
Αν συντρέχουν όλες οι ανωτέρω προϋποθέσεις για την απονομή σύνταξης:
– εκδίδεται προσωρινή πράξη απονομής σύνταξης, που περιλαμβάνει:
- την αποδοχή της αίτησης για προαιρετική συνέχιση της ασφάλισης,
- τον χρόνο της προαιρετικής συνέχισης,
- το καταβλητέο ποσό,
- την ημερομηνία συμπλήρωσης των προϋποθέσεων για τη λήψη σύνταξης γήρατος και
- την ημερομηνία έναρξης της συνταξιοδότησης (πρώτη ημέρα του επόμενου μήνα από την ημερομηνία συμπλήρωσης των προϋποθέσεων για τη λήψη σύνταξης γήρατος), χωρίς να απαιτείται εκ νέου υποβολή αίτηση συνταξιοδότησης.
Μέχρι την ημερομηνία έναρξης της συνταξιοδότησης ο αιτών δεν είναι συνταξιούχος, αλλά προαιρετικά ασφαλισμένος του e-ΕΦΚΑ. Τυχόν μεταβολή των ποσών (ιδίως του ποσού της εθνικής σύνταξης) μέχρι την ημερομηνία έναρξης της συνταξιοδότησης, λαμβάνεται υπόψη και η πράξη απονομής σύνταξης μεταρρυθμίζεται αναλόγως.
Σε εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 53 ν. 4921/2022, που παρέχει για πρώτη φορά τη διπλή αυτή δυνατότητα της εξαγοράς 6-36 μηνών για τη θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος, εκδόθηκε πρόσφατα και η κατεπείγουσα Εγκύκλιος 17/2022 του ΕΦΚΑ (αριθ.πρωτ. 206161/5-5-2022) που υπογράφει ο Διοικητής κ. Παναγιώτης Δουφεξής.
Σύμφωνα με την Εγκύκλιο 17/2022 του ΕΦΚΑ:
Α) Ασφαλισμένος που αιτήθηκε προαιρετική ασφάλιση και εκδόθηκε συνταξιοδοτική πράξη με ημερομηνία έναρξης την πρώτη ημέρα του επόμενου μήνα από την ημερομηνία συμπλήρωσης των προϋποθέσεων για τη λήψη σύνταξης γήρατος, δύναται ανά πάσα στιγμή να ζητήσει την διακοπή της υπαγωγής του στην προαιρετική ασφάλιση. Στην περίπτωση αυτή η δομή που εξέδωσε την πράξη απονομής θα εκδίδει (εφόσον απαιτείται) απόφαση διακοπής προαιρετικής ασφάλισης και άτοκης επιστροφής των εισφορών κλάδων κύριας ασφάλισης, καθώς και ανακλητική απόφαση της συνταξιοδοτικής πράξης.
Β) Η προϊσχύουσα νομοθεσία περί υπαγωγής στην προαιρετική ασφάλιση σε περιπτώσεις γήρατος, αναπηρίας και θανάτου εξακολουθεί να ισχύει. Τέλος, επισημαίνεται ότι οι ανωτέρω διατάξεις είναι συμπληρωματικές αυτών που ήδη ισχύουν και εφαρμόζονται και επί των εκκρεμών σήμερα αιτήσεων συνταξιοδότησης.
Συμπερασματικά, οι διατάξεις του άρθρου 53 του ν. 4921/2022 θα λειτουργήσουν σε θετική κατεύθυνση, αφού υπάρχουν πολλοί ασφαλισμένοι που αδυνατούσαν, λόγω έλλειψης μικρής ή μεγαλύτερης σχετικά ασφαλιστικής περιόδου, να φτάσουν στην πολυπόθητη θεμελιωτική τού συνταξιοδοτικού δικαιώματος 15ετία.
- Ο Αλέξης Π. Μητρόπουλος είναι Καθηγητής ΕΚΠΑ-Πρόεδρος ΕΝΥΠΕΚΚ
