- Ο Περιφερειάρχης Αττικής και ο Αντιπεριφερειάρχης Μεταφορών εδώ και δύο χρόνια εισηγούνται την κατάργηση παρωχημένων διατάξεων που βρίθουν σε αγκυλώσεις και αντινομιών προκειμένου η αυτοδιοίκηση να εξυπηρετεί τους πολίτες ψηφιακά και από απόσταση
Της Δήμητρας Κούτρα*
Πολλά γράφονται και ακόμα περισσότερα ψιθυρίζονται για το αδιάβλητο των θεωρητικών εξετάσεων (σήματα) με αφορμή τα συχνά κρούσματα αντιγραφής με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων (ψείρες, μικροκάμερες κ.ά). Όμως θεσμικό πλαίσιο για τη χρήση ραδιοεξοπλισμού αποτροπής της αντιγραφής στις αίθουσες εξετάσεων, όπως κλωβοί ή jammers, δεν υφίσταται κατ΄ ομολογία της Ε.Ε.Τ.Τ. Η Περιφέρεια Αττικής έχει υποβάλλει απανωτά αιτήματα νομοθετικής ρύθμισης προς τα συναρμόδια υπουργεία, τα οποία – προς το παρόν- σιωπούν εκκωφαντικά και αφήνουν αρρύθμιστο το πεδίο εφαρμογής μέτρων διακοπής κάθε ασύρματης επικοινωνίας, απενεργοποίησης κινητών τηλεφώνων και κάθε άλλου ηλεκτρονικού ή άλλου μέσου, το οποίο καθιστά διαβλητή ή εμποδίζει τη διαδικασία της θεωρητικής εξέτασης.
Στη δύση του 20ου αιώνα η ίδρυση και η λειτουργία των ΚΕΠ χαρακτηρίστηκε δικαίως ως επαναστατική τομή στη δημόσια διοίκηση για την καλύτερη εξυπηρέτηση του πολίτη. Για να συμβεί αυτό έπρεπε να προηγηθούν πολλαπλές και συνδυασμένες παρεμβάσεις στο θεσμικό πλαίσιο της εποχής, ώστε ο νέος θεσμός να είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις ανάγκες και τα αιτήματα των πολιτών.
Από την κατάργηση του διαβόητου χαρτόσημου και λοιπών άλλων …όσημων, τα οποία έπρεπε να επικολληθούν σε μια αίτηση -που έτρεχες να προμηθευτείς από το γωνιακό περίπτερο- την απλοποίηση πάμπολλων διοικητικών διαδικασιών, έως την καθιέρωση της βραβευμένης από τον ΟΗΕ τηλεφωνικής γραμμής του ΟΤΕ και την ταχυδρομική αποστολή με αντικαταβολή, μέσω ΕΛΤΑ του επιθυμητού εγγράφου στην οικία του ενδιαφερόμενου πολίτη.
Τότε υπήρξαν «ενδοκυβερνητικές» συγκρούσεις με τους «αμύντορες του χτες» να κωλυσιεργούν από τα πόστα – κυρίως- των υπουργείων Δικαιοσύνης και Οικονομικών. Όμως, το μέλλον υπερίσχυσε του παρελθόντος, έστω και εάν υπήρξαν αργοί βηματισμοί. Ο θεσμός των ΚΕΠ πέτυχε και λύτρωσε εκατομμύρια πολίτες.
Σύμμαχος το διαδίκτυο
Στην αυγή του 21ου αιώνα διαμορφώθηκε μια νέα πραγματικότητα με την ψηφιακή τεχνολογία να εξελίσσεται και να αποτελεί τον μεγαλύτερο φυσικό σύμμαχο του ανθρώπου. Το διαδίκτυο είναι αναπόσπαστο εργαλείο της καθημερινότητας με το χρόνο και τις αποστάσεις να εκμηδενίζονται.
Με την ανάπτυξη των δικτύων 5G διαμορφώνεται ένα νέο «διαπροσωπικό» οικοσύστημα, στο οποίο κράτος, επιχειρήσεις, πολίτες, το σύνολο της κοινωνίας, συνδέονται μεταξύ τους με γρήγορο και αποτελεσματικό τρόπο.
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός της κεντρικής διοίκησης και κατ’ επέκταση της τοπικής αυτοδιοίκησης, που επιτάχυνε η «επιδρομή» του κορωνοϊού, κατέστησε το gov.gr δυναμικό εργαλείο αποτελεσματικής εξυπηρέτησης των πολιτών. Όλες οι αυτόνομες και διάσπαρτες τεχνολογικές εφαρμογές του κράτους, επιτέλους, διασυνδέθηκαν, αναπτύχτηκαν και έγιναν λειτουργικές.
Ωστόσο, ο μετασχηματισμός αυτός δεν μπορεί να περιορίζεται στην ψηφιοποίηση της υφιστάμενης γραφειοκρατίας. Πρέπει, ταυτόχρονα, να απλουστεύει διοικητικές διαδικασίες και να εξαλείφει –αμελλητί- παρωχημένες θεσμικές αγκυλώσεις και αντινομίες. Πόσω μάλλον που σήμερα επιχειρείται η «παρθενική» χρήση ρομποτικών αυτοματισμών στις υπηρεσίες του δημοσίου τομέα και το «διαδίκτυο των πραγμάτων» (ΙοΤ) είναι προ των πυλών.
Τα πρώτα βήματα
Ο τομέας των μεταφορών αποτελεί ενδεικτικό πεδίο του ψηφιακού μετασχηματισμού. Στα «γκισέ» των υπηρεσιών Μεταφορών των Περιφερειών συνωστίζονταν η πλειονότητα πολιτών και επαγγελματιών είτε για να αποκτήσει ή ανανεώσει την άδεια οδήγησης, είτε για να αποκτήσει ή να μεταβιβάσει όχημα ή μοτοσικλέτα. Ο χρόνος ανταπόκρισης στα εκατοντάδες χιλιάδες αιτήματα απροσδιόριστος και το θυμικό των πολιτών, δικαίως, στα τάρταρα.
Την τελευταία διετία το τοπίο έχει αλλάξει, καθώς για πρώτη φορά οι νομοθέτες άκουσαν αυτούς που εφαρμόζουν τους νόμους. Η κεντρική κυβέρνηση υιοθέτησε ένα πλέγμα ρηξικέλευθων και ολοκληρωμένων παρεμβάσεων που κατέθεσε η Περιφέρεια Αττικής και σήμερα εφαρμόζονται στο σύνολο των Περιφερειών της χώρας.
Η αρχή έγινε με την υιοθέτηση της πρότασης για την καθιέρωση της προσωρινής άδειας οδήγησης που έδωσε τη δυνατότητα σε χιλιάδες νέους και νέες να πιάνουν το τιμόνι από την επομένη κιόλας ημέρα της επιτυχούς πρακτικής τους εξέτασης. Η ρύθμιση τους απάλλαξε οριστικά από το βραχνά της πολύμηνης αναμονής και του γρηγορόσημου και ήταν η απαρχή για το μεγάλο άλμα: την ψηφιακή αντικατάσταση και ανανέωση των διπλωμάτων οδήγησης με ταυτόχρονη νομοθέτηση της ταχυδρομικής τους αποστολής.
Ακολούθησε η υιοθέτηση της πρότασης για την καθιέρωση της αυτοδίκαιης άρσης της παρακράτησης κυριότητας οχήματος. Η ρύθμιση απάλλαξε από χρονοβόρες και πολυέξοδες διαδικασίες χιλιάδες ιδιοκτήτες που ήθελαν να μεταβιβάσουν ή να διαγράψουν το όχημά τους και είναι ο προπομπός για το επόμενο βήμα: την ηλεκτρονική μεταβίβαση οχημάτων ιδιωτικής χρήσης. Με ένα κλικ από το σπίτι ή το γραφείο, χωρίς φυσική παρουσία στα γκισέ των υπηρεσιών. Παρέμβαση άκρως επαναστατική που δυστυχώς η υλοποίησή της καθυστερεί υπέρμετρα από τα συναρμόδια υπουργεία.
Υπέρμετρες καθυστερήσεις
Τα προαναφερόμενα είναι χειροπιαστά παραδείγματα στο δρόμο της μετάβασης της δημόσιας διοίκησης και της τοπικής αυτοδιοίκησης στην ψηφιακή εποχή. Το εγχείρημα χρήζει και άλλων ρυθμίσεων και παρεμβάσεων, ώστε να ολοκληρωθεί και να μη μείνει «λειψό» και διάτρητο.
Για παράδειγμα η απομάκρυνση του πολίτη από τα γκισέ των υπηρεσιών συντελείται μόνο κατά την ηλεκτρονική διαδικασία υποβολής της αίτησης ανανέωσης ή αντικατάστασης της άδειας οδήγησης, ενώ για την παραλαβή υποχρεούται να επισκεφθεί τις υπηρεσίες μεταφορών. Γιατί δεν καταργείται η υποχρέωση επιστροφής της παλαιάς άδειας και γιατί η ταχυδρομική της αποστολή δεν γίνεται απευθείας από την εκδίδουσα υπηρεσία της ΕΛ.ΑΣ;
Γιατί δεν υιοθετείται ακόμα η πρόταση της Περιφέρειας Αττικής για επέκταση της ηλεκτρονικής εφαρμογής gov.gr ώστε να δέχεται αιτήσεις και δικαιολογητικά τόσο για την αρχική έκδοση αδειών οδήγησης, όσο και για την επέκταση υφισταμένων; Δεν είναι εκ των ουκ άνευ η καθιέρωση ψηφιακού φακέλου υποψηφίου οδηγού και οδηγού που θα τον ακολουθεί στο διηνεκές; Μόνο έτσι πρόκειται να καταργηθούν αυτόματα οι αμέτρητοι χάρτινοι φάκελοι που στοιβάζονται σε υπόγεια και τεράστιες αποθήκες «πνίγοντας» κυριολεκτικά τις Περιφέρειες της χώρας.
Γιατί κωλυσιεργεί η λειτουργία ηλεκτρονικής πλατφόρμας για τον αυτόματο προγραμματισμό εξέτασης υποψηφίων οδηγών; Όπως και η θέσπιση ενός ενιαίου ηλεκτρονικού παραβόλου που θα καταβάλλεται εφάπαξ και θα είναι το μοναδικό που θα απαιτείται μέχρι να ολοκληρωθεί η διαδικασία χορήγησης άδειας οδήγησης, περιλαμβανομένων των θεωρητικών και πρακτικών εξετάσεων;
Γιατί πρέπει να καθυστερεί ακόμα η διασύνδεση του G-link του Υπουργείου Μεταφορών με το Ληξιαρχείο και τις Δ.Ο.Υ ώστε να καταχωρούνται αυτόματα περιπτώσεις θανάτου ιδιοκτήτη οχήματος ή κατόχου άδειας οδήγησης; Όπως και η καταχώρηση των πράξεων αφαίρεσης άδειας κυκλοφορίας ή οδήγησης με ευθύνη της Αρχής που διαπιστώνει την παράβαση.
Απλές και έξυπνες ψηφιακές λύσεις που έχουν συνομολογηθεί και δρομολογηθεί αρμοδίως, αλλά δυστυχώς εδώ και ένα χρόνο καθυστερεί η εφαρμογή τους. «Ενδοκυβερνητικές» συγκρούσεις δεν υφίστανται ούτε «αμύντορες του χτες» υπάρχουν. Και εάν ο θεσμός των ΚΕΠ υπήρξε η πρώτη λύτρωση των πολιτών από το τέρας της γραφειοκρατίας, το gov.gr στην πλήρη του ανάπτυξη, είναι η οριστική τους απελευθέρωση. Πάντα με σεβασμό στα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις όλων.
- Η Δήμητρα Κούτρα είναι δημοσιογράφος
