- Φτάσαμε στην εποχή της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης, αλλά ακόμη δεν μπορούμε να αποφασίσουμε ως χώρα, ως κόμματα και ως κοινωνία τι είδους παιδεία θέλουμε
Του Μιχάλη Κωτσάκου
Από την εποχή της πτώσης της χούντας έχουν περάσει 48 χρόνια. Στην πτώση της χούντας πρωτεύοντα ρόλο έπαιξε και η εξέγερση των φοιτητών στο Πολυτεχνείο το Νοέμβριο του 1973.
Το 2024 θα συμπληρώσουμε μισό αιώνα μεταπολίτευσης κι όμως δεν θα έχουμε καταφέρει να δώσουμε μία σαφή απάντηση στα ακόλουθα ερωτήματα: Τι είδους παιδεία θέλουμε; Σε ποια πράγματα πρέπει να αποκτήσουν εξειδίκευση τα παιδιά μας; Τι πρέπει να κάνουμε ώστε να εξασφαλίσουμε ότι τα σχολεία και τα πανεπιστήμια θα είναι χώροι μάθησης και ελεύθερης διακίνησης ιδεών και όχι άντρα παρανόμων;
Κι όμως τις τελευταίες ημέρες μαθαίνουμε απίθανα πράγματα που συμβαίνουν στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Εκεί όπου ένα μέρος που είχαν καταλάβει αντιεξουσιαστές αποφασίστηκε να γίνει βιβλιοθήκη. Τι πιο λογικό; Φευ. Στην Ελλάδα τη χώρα της φαιδρός πορτοκαλέας δεν υφίσταται η λογική. Έτσι έκπληκτοι είδαμε την επιδρομή των αντιεξουσιαστών, να διαλύουν τα έργα για τη δημιουργία της βιβλιοθήκης κι έντρομους τους εργολάβους να μην δέχονται τη δουλειά, επειδή φοβήθηκαν διότι τους απείλησαν.
Όλα αυτά συμβαίνουν στην Ελλάδα του 2022 και το εντυπωσιακό είναι ότι στις συγκρούσεις μεταξύ αστυνομίας-που οφείλει να προστατεύει το χώρο- και τους αντιεξουσιαστές τα κόμματα της αντιπολίτευσης αντί να ζητήσουν με ένταση να μην επιτρέπεται η κάθε είδους παραβατική συμπεριφορά, εξέδωσαν ανακοινώσεις ότι οι δυνάμεις των ΜΑΤ έδειξαν υπέρμετρο ζήλο για να βγάλουν εκτός πανεπιστημιακού χώρου τους παραβάτες.
Σίγουρα ούτε και εμείς νιώθουμε άνετα να βλέπουμε εικόνες, όπου αστυνομικοί να δείχνουν υπέρμετρο ζήλο απέναντι ακόμη και σε αντιεξουσιαστές, οι οποίοι προσπαθούν να χτυπήσουν τους άνδρες ασφαλείας. Όμως από το να κατηγορούμε τους αστυνομικούς και την ίδια ώρα να δικαιολογούμε τον κάθε παραβάτη των κανονισμών και των νόμων, αν μη τι άλλο είναι ακόμη χειρότερο. Κανείς δεν θέλει αστυνομοκρατούμενα πανεπιστήμια. Τα θέλουμε ασφαλή, καθαρά, ανοιχτά στη διατύπωση κάθε άποψης. Απαιτούμε να είναι αντάξια των κόπων των Ελλήνων γονιών που κάνουν τα πάντα για να σπουδάσουν τα παιδιά τους. Αυτό περιμένει η ελληνική κοινωνία. Να λυθεί ο καταραμένος «γόρδιος δεσμός».
Η ποιότητα
Και για να επιτύχουμε την ασφάλεια των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων θα πρέπει κάποια στιγμή να συνεννοηθούμε όλοι μας, πολιτικοί, κόμματα, πολίτες να βρούμε κοινή περπατησιά. Όχι για το πώς θα διώξουμε τους παραβάτες από τα ΑΕΙ, αλλά το πώς θα ετοιμάσουν τα σχολεία της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, σωστούς μαθητές για να γίνουν φοιτητές.
Να ετοιμάσουν τα σχολεία μαθητές που θα ασχολούνται με τα μαθήματα τους, διατηρώντας φυσικά και την παιδική ανεμελιά, αλλά και την εφηβική επαναστατικότητα.
Τα όσα συνέβησαν με την Διδασκαλική Ομοσπονδία και το σαμποτάζ που έκανε για να ματαιώσει τη διεξαγωγή της ελληνικής εκδοχής του διαγωνισμού PISA σίγουρα δεν ποιούν τιμή για τον απλό Έλληνα δάσκαλο, ο οποίος κάτω από αντίξοες συνθήκες πασχίζει να βάλει σε τάξη τα παιδιά των δημοτικών σχολείων. Ο διαγωνισμός PISA του ΟΟΣΑ, μέσα από μια συγκεκριμένη μεθοδολογία, επί της ουσίας αξιολογεί το επίπεδο εμπέδωσης βασικών γνωστικών ικανοτήτων και δεξιοτήτων από τους μαθητές. Την κριτική ικανότητα για την κατανόηση και αντιμετώπιση ζητημάτων. Την επίδραση κοινωνικών, οικονομικών, εκπαιδευτικών, δημογραφικών μεταβλητών στη μαθησιακή διαδικασία. Τέλος, την αποτελεσματικότητα διαφορετικών εκπαιδευτικών συστημάτων και πρακτικών.
Κωδικοποιώντας όλα αυτά, μέσα από τον διαγωνισμό προκύπτει αν και τι μαθαίνουν τα παιδιά στο σχολείο, από ποιους παράγοντες επηρεάζεται θετικά ή αρνητικά η διαδικασία μάθησης, τι θα μπορούσε να αλλάξει για την επίτευξη καλύτερου αποτελέσματος. Οι επιδόσεις της χώρας μας στον διαγωνισμό του ΟΟΣΑ κάθε άλλο παρά αξιοζήλευτες είναι. Το 2018, τελευταία χρονιά που έγινε ο διαγωνισμός, ο οποίος επαναλαμβάνεται ανά τριετία, οι Έλληνες μαθητές που συμμετείχαν κατετάγησαν –σε σύνολο 78 χωρών– 42οι στην κατανόηση κειμένου και 44οι σε μαθηματικά και φυσικές επιστήμες.
Με βάση τα αποτελέσματα αυτά, αβίαστα προκύπτει το συμπέρασμα ότι το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα χρήζει βελτιώσεων. Αλλά και χωρίς τον διαγωνισμό του ΟΟΣΑ, οι αδυναμίες της εκπαίδευσης στη χώρα μας είναι εδώ και χρόνια εντοπισμένες και διαπιστωμένες. Και ο μονοδιάστατος προσανατολισμός του στην προετοιμασία των μαθητών για τις Πανελλαδικές, που ψαλιδίζει την παροχή γνώσεων γενικής παιδείας. Και η «συνταγή» της παπαγαλίας, που στραγγαλίζει την ανάπτυξη κριτικής σκέψης. Και, τέλος, η καθολική αποτυχία του δημόσιου σχολείου να υπηρετήσει ακόμα και αυτόν τον άκρως περιοριστικό ρόλο, αποτυχία που οδηγεί γονείς και μαθητές στη φροντιστηριακή, ακριβοπληρωμένη βοήθεια.
Η αγωνία και η άρνηση των συνδικαλιστών της εκπαίδευσης να τεθούν όλα αυτά τα ζητήματα μέσα σε μια οργανωμένη διαδικασία αξιολόγησης προδίδει, προφανώς, την ανησυχία ότι θα αποκαλυφθεί πως η αποτυχία του δημόσιου σχολείου έχει να κάνει και με την ανεπάρκεια του προσωπικού. Κανονικά θα περιμέναμε από την Διδασκαλική Ομοσπονδία να καλέσει σε ανοιχτό διάλογο όλα τα κόμματα και να τους πιέσει για να υπάρξει ένα εκπαιδευτικό σύστημα, στο οποίο θα παραμείνει για χρόνια και να σταματήσει το καλαμπούρι με τις αλλαγές που γίνονται ακόμη κι όταν αλλάζει ο υπουργός Παιδείας από την ίδια κυβέρνηση. Έτσι καταλήγουμε σε μία πολυνομία, όπου ούτε πρόοδος έχει επιτευχθεί, ούτε οι μαθητές έγιναν σοφότεροι.
Οπότε καταλήγουμε στο φιλοσοφικό-όπως έχει εξελιχθεί ερώτημα- είναι στραβός ο γιαλός, ή στραβά αρμενίζουμε;
