- Τι ισχύει για τις συντάξεις χηρείας, ειδικά όταν ο δικαιούχος λαμβάνει και δική του και πως μειώνεται μετά την τριετία
Του Γεώργιου Σπ. Κουτρουμάνη*
Έχουμε αναφερθεί με προηγούμενα άρθρα, πως έχουμε οδηγηθεί σταδιακά, αλλά σταθερά στη σημαντική μείωση των εισοδημάτων των συνταξιούχων μας.
Πως διευρύνεται και βαθαίνει η φτώχεια στα άτομα της τρίτης ηλικίας, μετά την κατάργηση των κατωτάτων ορίων, την κατάργηση του ΕΚΑΣ, τη σημαντική μείωση των συντάξεων με βάση το νέο τρόπο υπολογισμού τους, ιδιαίτερα μετά την εφαρμογή του νόμου 4387/2016. Και οι μειώσεις δυστυχώς δεν έχουν τέλος. Τελευταία νέα θύματα οι συνταξιούχοι χηρείας.
Μέχρι πριν λίγους μήνες, γνωρίζαμε ότι σε περίπτωση θανάτου του, ενός εκ των δύο συνταξιούχων συζύγων, ο επιζών λαμβάνει το 70% της σύνταξης του θανόντος για μία τριετία και το 50% του 70% , δηλαδή το 35% της σύνταξης του θανόντος, όταν ο επιζών λαμβάνει σύνταξη και εξ ιδίου δικαιώματος.
Έρχεται λοιπόν η Κυβέρνηση και αμφισβητεί τον τρόπο υπολογισμού αυτών των συντάξεων και λέει απλά ότι οι συνταξιούχοι αυτής της κατηγορίας δικαιούνται μια μόνο εθνική σύνταξη και τα ανωτέρω ποσοστά, ουσιαστικά αφορούν την ανταποδοτική σύνταξη. Μια ανταποδοτική σύνταξη που έχει στραγγαλιστεί με το νόμο 4387/2016 , παρά τις οριακές βελτιώσεις του νόμου 4670/2020.
Ο θεμελιώδης νόμος
Να θυμίσουμε ότι ο θεμελιώδης νόμος 3863/2010, με τον οποίο θεσμοθετήθηκε η εθνική σύνταξη, προέβλεπε καταβολή δύο εθνικών συντάξεων, όταν η μία από τις δύο, είναι σύνταξη χηρείας. Γιατί στο συγκεκριμένο νόμο, η εθνική σύνταξη, ως βασική αναφέρεται στον νόμο, αποτελούσε την βάση εκκίνησης της σύνταξης και δεν θεωρήθηκε ποτέ ως προνοιακή παροχή.
Η ανωτέρω διάταξη «θόλωσε» με τις διατάξεις του νόμου 4387/2016, ωστόσο η ερμηνεία που ακολούθησε ήταν στην κατεύθυνση να καταβάλλεται εθνική σύνταξη στο δικαιούχο σύνταξης χηρείας.
Τώρα, αντί η σημερινή Κυβέρνηση να διορθώσει οριστικά τα πράγματα, έστω και αν χρειαζόταν νομοθετική ρύθμιση –διόρθωση, έρχεται και εφαρμόζει προς το δυσμενέστερο τη διάταξη του νόμου 4387/2016.
Το παράδειγμα
Να δούμε όμως τι θα σημάνει αυτό στην πράξη με ένα παράδειγμα: Συνταξιούχος του ΟΑΕΕ, αποβιώνει και η σύζυγος υποβάλει αίτηση για σύνταξη χηρείας.
Ο θανών παλαιός συνταξιούχος ελάμβανε ποσό σύνταξης καθαρό, μετά τις περικοπές που είχε υποστεί 1.120 ευρώ, ενώ η ίδια συνταξιοδοτήθηκε από το ΙΚΑ, το 2022, με καθαρό ποσό σύνταξης 630 ευρώ.
Εάν οι συντάξεις είχαν απονεμηθεί με το προϊσχύον του λεγόμενου νόμου Κατρούγκαλου καθεστώς, η χήρα θα μπορούσε να επιλέξει να γίνεται η μείωση μετά την τριετία στη δική της σύνταξη , οπότε θα ελάμβανε για την περίοδο της 3ετίας το 70% της σύνταξης του θανόντος και ολόκληρη την δική της σύνταξη. Επομένως 784 σύνταξη χηρείας και 630 ευρώ σύνταξη εξ ιδίου δικαιώματος, σύνολο 1.414 ευρώ. Μετά τη συμπλήρωση τριετίας θα έπαιρνε 784 σύνταξη χηρείας και 315 από τη δική της σύνταξη που θα μειωνόταν στο μισό. Μάλιστα αν είχε συμπληρώσει το 65ο έτος της ηλικίας της, η δική της σύνταξη θα ήταν 441 ευρώ. Δηλαδή μετά την τριετία 1.099 ευρώ σύνολο ή 1.225 ευρώ στην περίπτωση που η ίδια έχει ηλικία 65 ετών και άνω .
Με το νέο καθεστώς επανυπολογισμού και της σύνταξης του θανόντος τα ποσά θα είναι 615 η νέα ανταποδοτική σύνταξη του θανόντος και 286 ευρώ η ανταποδοτική σύνταξη της χήρας η οποία θα λάβει: Για την τριετία 430 ευρώ από την χηρείας, 286 από την δική της και 384 ευρώ από την εθνική σύνταξη, δηλαδή σύνολο 1100 ευρώ, ενώ το ποσό μετά την τριετία θα είναι 937 ευρώ. Αισθητή λοιπόν η μείωση στη συνολική σύνταξη.
Μάλιστα σε ορισμένες περιπτώσεις όταν η σύνταξη εξ ιδίου δικαιώματος είναι μικρή, συμφέρει να μην υποβληθεί αίτηση, αφού η απώλεια από τη σύνταξη χηρείας είναι μεγαλύτερη. Πρόκειται για μια νέα μεγάλη στρέβλωση και αδικία που οφείλει να διορθώσει η Κυβέρνηση.
* Ο Γεώργιος Σπ. Κουτρουμάνης είναι τέως Υπουργός Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης
