* Οι λιγότερες (69.675) στην ιστορία της νεώτερης Ελλάδας την περσινή χρονιά, ενώ οι θάνατοι ήταν σχεδόν διπλάσιοι (128.259)
* 2011-2024: Η χειρότερη περίοδος στην πληθυσμιακή ιστορία της χώρας με 511.539 λιγότερες γεννήσεις
* Η τριετία 2022-2024 η χειρότερη τριετία στην πληθυσμιακή ιστορία της χώρας με 179.936 λιγότερες γεννήσεις
• Απέτυχαν τα μέτρα της κυβέρνησης ως άτολμα και αναποτελεσματικά
• 15 μέτρα που θα αναχαιτίσουν την πρωτοφανή πληθυσμιακή κατάρρευση της χώρας
• Να θεσπιστούν άμεσα:
α) Πλήρης θεσμική εξομοίωση (χωρίς αστερίσκους) τριτέκνων-πολυτέκνων
β) Η ισόβια σύνταξη τρίτεκνης-πολύτεκνης μητέρας, ίση με την εθνική σύνταξη, χωρίς προϋποθέσεις
γ) Άμεση επαναθέσπιση των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων για γυναίκες και άνδρες με παιδιά
δ) Επίδομα για κάθε γέννηση τέκνου, ανεξαρτήτως εισοδήματος και εργασίας, ύψους 10.000 €
ε) Ισόβια οικογενειακά επιδόματα σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα χωρίς εισοδηματικά-περιουσιακά κριτήρια
στ) Δωδεκάμηνη επιδότηση μητρότητας για όλες τις γυναίκες χωρίς εισοδηματικά-περιουσιακά κριτήρια ανεξαρτήτως απασχόλησης
ζ) Άμεση επανίδρυση του Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας
η) Άμεση επαναχορήγηση των Δώρων σε δημοσίους υπαλλήλους και συνταξιούχους
Των Αλέξη Π. Μητρόπουλου
Αγγελική Α. Μητροπουλου
Ι. Μεγάλη ευθύνη των τριών μνημονιακών κομμάτων εξουσίας (ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ) για την κατάρρευση των γεννήσεων και την όξυνση του δημογραφικού
Η κατάσταση σχετικά με τις γεννήσεις και την πληθυσμιακή εξέλιξη της χώρας είναι ζοφερή και ταυτόχρονα δύσκολα αναστρέψιμη.
Οι δανειστές και τα κόμματα εξουσίας, με τις μνημονιακές πολιτικές τους κατά των γυναικών και της οικογένειας, προέταξαν τη δημοσιονομική σταθερότητα και τη μείωση του χρέους και δημιούργησαν αρνητικές συνέπειες για την κοινωνική συνοχή και την πληθυσμιακή ισορροπία της πατρίδας.
Από τις περσινές κυβερνητικές εξαγγελίες και τα μέτρα που λήφθηκαν μετέπειτα, φαίνεται πως δεν έχει γίνει απολύτως κατανοητή η κρισιμότητα του δημογραφικού προβλήματος. Έγινε λόγος για «δημοσιονομικό χώρο», για «δημοσιονομική σύνεση» και για «σύγκλιση» τριτέκνων με τους πολυτέκνους ενώ έπρεπε να προαχθεί με έμφαση και απολυτότητα η πλήρης θεσμική και οικονομική εξίσωσή τους και να διευρυνθούν περαιτέρω και γενναιόδωρα τα δικαιώματα και οι παροχές προς αμφοτέρους. Αντ’ αυτού έχει εξαγγελθεί ότι τα επιμέρους δικαιώματα των πολυτέκνων θα ενισχυθούν μόνο με πόρους που θα προκύψουν από την αυστηροποίηση των κριτηρίων και τον εμπλουτισμό τους με πρόσθετα περιουσιακά κριτήρια αναφορικά με την κινητή και ακίνητη περιουσία των τριτέκνων-πολυτέκνων δικαιούχων. Έτσι δηλαδή, ορισμένες χιλιάδες δικαιούχων θα απολέσουν κάποιες ήδη κεκτημένες παροχές προκειμένου να ενισχυθούν κάποια προνόμια στους λοιπούς.
ΙΙ. Οι πολιτικές κατά της οικογένειας και των γυναικών στην Ελλάδαδεν έχουν προηγούμενο σε ολόκληρη την Ευρώπη
Οι πολιτικές κατά των γεννήσεων, της οικογένειας και των γυναικών, αλλά και οι εξοντωτικές και διαρκείς περικοπές των συντάξεων, που εφήρμοσαν οι δανειστές και τα τρία μνημονιακά κόμματα εξουσίας (ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ) σε αριθμούς, παραπέμπουν σε συνθήκες πολέμου.
Η μείωση των γεννήσεων, κατά τα χρόνια εφαρμογής των μνημονιακών μέτρων (2011-2024), κυρίως για την οικογένεια και τα όρια ηλικίας των γυναικών, σύμφωνα με έρευνα της ΕΝΥΠΕΚΚ, δεν έχει προηγούμενο στην ιστορία της χώρας.
Ειδικότερα:
α. Και τα δεκατέσσερα(14) χρόνια εφαρμογής των μνημονιακών μέτρων, δηλαδή τα χρόνια 2011-2024, για πρώτη φορά τα τελευταία 90 χρόνια, οι θάνατοι υπερτερούν κατά πολύ και σταθερά έναντι των γεννήσεων.
β. Συνολικά, κατά τα έτη 2011-2024, δηλαδή και τα έτη που ακολούθησαν των σκληρών μνημονιακών μέτρων, οι θάνατοι ξεπέρασαν τις γεννήσεις κατά 511.539.
γ. Το 2022 είχαμε αρνητικό ρεκόρ γεννήσεων αφού οι θάνατοι ξεπέρασαν τις γεννήσεις κατά 64.706.
δ. Το 2023 οι θάνατοι ξεπέρασαν τις γεννήσεις κατά 56.646.
ε. Το 2024 είχαμε μόνο 69.675 γεννήσεις, δηλαδή τις λιγότερες στην ιστορία της νεώτερης Ελλάδας, ενώ οι θάνατοι ήταν σχεδόν διπλάσιοι (128.259).
στ. Την περίοδο 2022-2024 είχαμε 179.936 λιγότερες γεννήσεις. Από το 1932 που υπάρχουν επίσημα στοιχεία πρόκειται για την χειρότερη ως προς τις γεννήσεις τριετία στην ιστορία της νεώτερης Ελλάδας.
Από τα ανωτέρω στοιχεία προκύπτει ότι η χώρα βρίσκεται σε πρωτοφανή και ταχύτατη πληθυσμιακή κατάρρευση, ίδια με αυτήν στην οποία βρίσκονται χώρες σε εμπόλεμη κατάσταση.
Για να γίνει απολύτως αντιληπτό, αρκεί να πούμε ότι το 2022 ήταν σαν να χάθηκε μια πόλη μεγαλύτερη από τη Βέροια (πληθυσμός 62.655), το 2023 ήταν σαν να χάθηκε μια πόλη μεγαλύτερη από την Καρδίτσα (πληθυσμός 55.979), το 2024 ήταν σαν να χάθηκε μαζί ο Πύργος και η Ανδραβίδα (πληθυσμός 45.365 και 21.581 αντίστοιχα) και την τριετία 2022-2024 μία πόλη μεγαλύτερη από τη Λάρισα (πληθυσμός 164.095). Τα πληθυσμιακά στοιχεία που παρατίθενται αντλήθηκαν από την ΕΛΣΤΑΤ και είναι σύμφωνα με την απογραφή του 2021.
ΙΙΙ. Τα αίτια της όξυνσης του δημογραφικού τα τελευταία χρόνια
Οι βασικοί λόγοι που μείωσαν δραματικά τον αριθμό των γεννήσεων, σύμφωνα με την έρευνα της ΕΝΥΠΕΚΚ, ήταν:
1-Η μεταβατική κατάργηση των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων την περίοδο 2015-2022 και η οριστική κατάργησή τους από 1-1-2023 για όλες τις γυναίκες.
2-Η κατάργηση ή η δραστική μείωση των περισσότερων οικογενειακών παροχών, για εργαζόμενους και συνταξιούχους.
3-Η μείωση ή το «πάγωμα» των μισθών, κυρίως η μείωση του κατώτατου μισθού και η θέσπιση του «υπο-κατώτατου» για τους νέους κάτω των 25 ετών, που ίσχυσε για πολλά χρόνια (2012-2019).
4-Η κατάργηση ή η μείωση των τριτεκνικών και πολυτεκνικών επιδομάτων με τη θέσπιση αυστηρών περιουσιακών και εισοδηματικών κριτηρίων.
5-Η μειωμένη προστασία των νέων εργαζομένων γυναικών.
6-Το περιορισμένο και υπό όρους πλαίσιο χορήγησης γονικών αδειών.
7-Η κατάργηση με τον ν. 4093/2012 της ισόβιας σύνταξης πολύτεκνης μητέρας και τέλος
8-Η σύμφωνη γνώμη της δικαστικής εξουσίας για την κατάργηση των ευνοϊκών ορίων συνταξιοδότησης για γυναίκες και άνδρες, καθώς και των δικαιωμάτων πολύτεκνων γυναικών, όπως η υπ’ αριθ. 719/2018 απόφαση του ΣτΕ που δέχθηκε ως συνταγματική την κατάργηση με τον ν. 4093/2012 της ισόβιας σύνταξης της πολύτεκνης μητέρας ύψους 102 ευρώ τον μήνα.
9-Οι φόροι, ο ΕΝΦΙΑ, η υπερφορολόγηση μισθών και συντάξεων, η κατάργηση του ΟΕΚ, τα εισοδηματικά-περιουσιακά κριτήρια που στέρησαν από πολλούς δικαιούχους τα οικογενειακά και άλλα επιδόματα και παροχές.
ΙV. 511.539 λιγότερες γεννήσεις την περίοδο 2011-2024
Σύμφωνα με πρόσφατα επίσημα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ και του Υπουργείου Εσωτερικών, για τα έτη 2011-2024, οι γεννήσεις στην πατρίδα μας ήσαν λιγότερες κατά 511.539. Χάθηκε δηλαδή το 82% του πληθυσμού της Κρήτης (624.408 κάτοικοι σύμφωνα με την απογραφή του 2021).
Παραθέτουμε χαρακτηριστικό πίνακα από τα «Στοιχεία φυσικής κίνησης πληθυσμού 2022» που δημοσίευσε την 1-10-2024 η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) και το Υπουργείο Εσωτερικών και αποδεικνύουν ότι, σε καμία άλλη χρονική περίοδο (τουλάχιστον από το 1932 που τηρούνται επίσημα στοιχεία) μέχρι σήμερα, δεν είχαμε στην Ελλάδα τόσο μεγάλη μείωση των γεννήσεων, όσο την περίοδο των Μνημονίων και του κορωνοϊού (2011-2023).
VΙ. Μόνο69.675 οι γεννήσεις το 2024, οι λιγότερες στη νεώτερη Ελλάδα
Εξάλλου, αποκαλυπτικός είναι ο παρακάτω πίνακας, με στοιχεία από το Υπουργείο Εσωτερικών και την ΕΛΣΤΑΤ, αναφορικά με την εξέλιξη του αριθμού των γεννήσεων και των θανάτων, την περίοδο 2011-2024.
Στον παρακάτω πίνακα φαίνεται ότι με την έναρξη εφαρμογής των αντικοινωνικών μνημονιακών μέτρων από το 2011 και μετά, οι θάνατοι υπερτερούν των γεννήσεων ενώ το 2010 ήταν η τελευταία χρονιά που οι γεννήσεις ήταν περισσότερες από τους θανάτους.
ΕΤΟΣ ΓΕΝΝΗΣΕΙΣ ΘΑΝΑΤΟΙ ΦΥΣΙΚΗ ΜΕΤΑΒΟΛΗ
2010 114.766 109.084 5.682
2011 106.428 111.099 -4.671
2012 100.371 116.668 -16.297
2013 94.134 111.794 -17.660
2014 92.149 114.088 -21.939
2015 91.847 121.183 -29.336
2016 92.898 118.788 -25.890
2017 88.553 124.495 -35.942
2018 86.440 120.291 -33.851
2019 83.756 124.954 -41.198
2020 84.764 131.025 -46.261
2021 85.346 143.904 -58.558
2022 76.095 140.801 -64.706
2023 71.455 128.101 -56.646
2024 69.675 128.259 -58.584
ΣΥΝΟΛΟγια τα έτη 2010-2024 1.338.677 1.844.534 -505.857
ΣΥΝΟΛΟγια τα έτη 2011-2024 1.223.911 1.735.450 -511.539
Σημειώνουμε ότι τα στοιχεία γεννήσεων προκύπτουν από τον πίνακα στο αρχείο «Γεννήσεις-Απόλυτοι αριθμοί και ποσοστά 1932-2022» που αναρτήθηκαν στην ιστοσελίδα της ΕΛΣΤΑΤ στις 25-11-2023 και αφορούν γεννήσεις ζώντων, καθώς και από τους πίνακες «Η Ελλάδα με αριθμούς», όπως επικαιροποιήθηκαν από τον Πίνακα 1 «Γεννήσεις ζώντων και θάνατοι» της από 1-10-2024 ανακοίνωσης «Στοιχεία φυσικής κίνησης πληθυσμού: 2023».Τα στοιχεία για γεννήσεις και θανάτους του 2024 είναι ταεπίσημα στοιχεία του Υπουργείου Εσωτερικών και των Ληξιαρχείων (που πρόκειται να ανακοινώσουν επίσημα το Υπουργείο και η ΕΛΣΤΑΤ το επόμενο διάστημα) και που επεξεργάστηκε η Επιστημονική Ομάδα της ΕΝΥΠΕΚΚ.
Από την πρόσφατη ανακοίνωση της ΕΛΣΤΑΤ προκύπτει εξάλλου ότι:
α) οι γεννήσεις στην Ελλάδα κατά το 2023 ανήλθαν σε 71.455 (36.622 αγόρια και 34.833 κορίτσια) καταγράφοντας μείωση κατά 6,1% σε σχέση με το 2022 που ήταν 76.095 (39.305 αγόρια και 36.790 κορίτσια).
β) Οι θάνατοι το 2023, ανήλθαν σε 128.101 (64.898 άνδρες και 63.203 γυναίκες) καταγράφοντας μείωση κατά 9% σε σχέση με το 2022, που ήταν 140.801 (70.802 άνδρες και 69.999 γυναίκες).
γ) Οι θάνατοι βρεφών ηλικίας κάτω του έτους ανήλθαν σε 248, αυξάνοντας τον δείκτη βρεφικής θνησιμότητας (θάνατοι βρεφών ηλικίας κάτω του έτους ανά 1.000 γεννήσεις ζώντων) από 3,1% το 2022 σε 3,5% το 2023.
Για το 2024 τα μόνα επίσημα στοιχεία που έχουμε αντλήσει, αναφέρονται σε 69.675 γεννήσεις και 128.259 θανάτους, δηλαδή μείωση κατά 58.584 ανθρώπους. Έτσι, όπως προαναφέραμε, το 2024 είναι το χειρότερο έτος για τον αριθμό των γεννήσεων και την πληθυσμιακή εξέλιξη της χώρας τα τελευταία σχεδόν 100 χρόνια.
VΙΙ. Εθνικό σχέδιο για ανάταξη της πληθυσμιακής συρρίκνωσης της χώρας. 15 μέτρα που πρέπει άμεσα να νομοθετηθούν
Από όσα εκθέσαμε παραπάνω, προκύπτει ότι η κατάσταση σχετικά με τις γεννήσεις και την πληθυσμιακή εξέλιξη της χώρας είναι ζοφερή και ταυτόχρονα δύσκολα αναστρέψιμη.
Δανειστές και τα τρία κόμματα εξουσίας (ΝΔ, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ) με τις μνημονιακές πολιτικές τους κατά των γυναικών και της οικογένειας, έβαλλαν κατά του λαού και της χώρας όλα τα προηγούμενα χρόνια. Δυστυχώς, ακόμη και σήμερα (2025), ενώ έχουμε εξέλθει από τα Μνημόνια (όπως ψευδώς υποστηρίζεται, αφού οι πάνω από 800 μνημονιακοί νόμοι παραμένουν αναλλοίωτοι σε ισχύ), συνεχίζουν τις ίδιες πολιτικές.
Εξάλλου, τα μέτρα που εξήγγειλε στις7-9-2024 ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ και εξειδίκευσαν ο υπουργός Οικονομικών και η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας είναι ανεπαρκή. Στην ουσία, συνιστούν δέσμη μέτρων που επιτείνουν σίγουρα το υπαρκτικό για τον λαό μας δημογραφικό ζήτημα και την πληθυσμιακή κατάρρευση της χώρας. Γι’ αυτό τα πρώτα στοιχεία για τις γεννήσεις τους πρώτους πέντε μήνες του 2025 προκαλούν οργή και αγανάκτηση για τις αναποτελεσματικές πολιτικές που εξήγγειλε και υλοποιεί η σημερινή κυβέρνηση.
Ιδιαίτερα η θέσπιση εισοδηματικών κριτηρίων με την προσθήκη πλαφόν στην ακίνητη και κινητή περιουσία αποκλείει από τα κοινωνικά μέτρα ευρύτερες κατηγορίες συνανθρώπων μας που έχουν ανάγκη τη στήριξη του κράτους.
Το ίδιο άτολμα αντιμετώπισε η κυβέρνηση το επίδομα εννεάμηνης επιδότησης μητρότητας για τις εργαζόμενες στον ιδιωτικό τομέα καθώς και για τις ελεύθερες επαγγελματίες και αγρότισσες, αφού απέκλεισε όλες τις άνεργες μητέρες και όσες έχουν επιλέξει ή αναγκάζονται να μην εργαστούν προκειμένου να ασχοληθούν με την ανατροφή των τέκνων τους. Απέκλεισε επίσης και όσες μητέρες εργάζονται ως αναπληρώτριες στην εκπαίδευση ή με σχέση εργασίας ορισμένου χρόνου σε διάφορους φορείς τού Δημοσίου. Επιπροσθέτως, απέκλεισε χιλιάδες (κυρίως μη μισθωτές) λόγω οφειλών τους στον ΕΦΚΑ, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 56 παρ. 1 ν. 5092/2024 (ΦΕΚ Α 33) που πρέπει άμεσα να καταργηθεί.
Τα μόνα μέτρα, που μπορούν να συγκρατήσουν την πληθυσμιακή καταβύθιση και να ενθαρρύνουν νέες γεννήσεις, εφόσον στηριχθούν σε μόνιμη και συνεπή βάση, είναι τα εξής:
1. Επαναφορά όλων των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων γυναικών (αλλά και ανδρών) τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα, όπως ίσχυαν πριν τα Μνημόνια.
2. Επαναφορά της ισόβιας σύνταξης πολύτεκνης μητέρας στο ύψος της εθνικής σύνταξης, ΑΜΕΣΑ και ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΑ, σε όσες γυναίκες ήδη έχουν ή θα αποκτήσουν στο μέλλον πάνω από τρία (3) παιδιά.
3. «Ξεπάγωμα» των οικογενειακών επιδομάτων του ιδιωτικού τομέα για νέους και νέες εργαζόμενους από το 2012 μέχρι σήμερα.
4. Πλήρη θεσμική εξομοίωση των τριτεκνικών με τις πολυτεκνικές οικογένειες, αλλά και των μονογονεϊκών με όλες τις άλλες οικογένειες.
5. Γενίκευση της δωδεκάμηνης (αντί της εννεάμηνης) επιδότησης μητρότητας για κάθε γέννηση τέκνου χωρίς εισοδηματικά, περιουσιακά ή άλλα κριτήρια και ανεξάρτητα από την απασχόληση της μητέρας ή του πατέρα.
6. Αυτοτελή άδεια πατρότητας με αποδοχές.
7. Θεσμοθέτηση εφάπαξ παροχής ύψους 5.000 ευρώ για κάθε νέα γέννηση, χωρίς εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια.
8. Αύξηση μετ’ αποδοχών των γονικών αδειών για μητέρες και πατέρες.
9. Επιμήκυνση του χρόνου επιδότησης των αδειών κύησης και λοχείας.
10. Επιμέρους μέτρα για τη διευκόλυνση εργαζομένων γονέων (ωράρια παιδικών σταθμών, σχολείων κ.λπ.).
11. Ισόβια οικογενειακά επιδόματα για άνδρες και γυναίκες, στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, ανεξαρτήτως της ηλικίας των τέκνων.
12. Επαναφορά των οικογενειακών επιδομάτων των συνταξιούχων που καταργήθηκαν το 2019.
13. Θέσπιση ισόβιας εισοδηματικής ενίσχυσης ίση με τον εκάστοτε κατώτατο μισθό στη μάνα-νοικοκυρά ανεξαρτήτως ηλικίας, εργασίας και εισοδήματος.
14. Κατάργηση της υπερφορολόγησης μισθών και συντάξεων καθώς και κατάργηση όλων των εισοδηματικών και περιουσιακών κριτηρίων για κάθε γέννηση τέκνου στην πατρίδα μας.
15. Όλα τα παραπάνω μέτρα θα πρέπει να συνδυαστούν με άμεση επανίδρυση και επαναλειτουργία τού ΑΟΕΚ (Αυτόνομος Οργανισμός Εργατικής Κατοικίας), που δυστυχώς κατήργησαν οι μνημονιακές κυβερνήσεις σε συνεννόηση με τους δανειστές, για ένα ευρύ και μόνιμο σχέδιο ανέγερσης κατοικιών και παραχώρησής τους σε νέες οικογένειες (βλ. άρθρο μας στις 7-6-2025). Σημειώνουμε ότι ο ΟΕΚ, στα 58 χρόνια λειτουργίας του, έλυσε το στεγαστικό πρόβλημα σε 700.000 οικογένειες.
Σε αντίθεση με τα κυβερνητικά ημίμετρα, όπως το πρόγραμμα «ΣΠΙΤΙ ΜΟΥ 2» (το οποίο κρίθηκε ανεπιτυχές), αυτή η δέσμη μέτρων είναι η μόνη ικανή να αναχαιτίσει την πρωτοφανή για τα παγκόσμια δεδομένα πληθυσμιακή κατάρρευση της χώρας μας και να ενθαρρύνει νέες γεννήσεις.
Ο Αλέξης Π. Μητρόπουλος είναι Καθηγητής ΕΚΠΑ-Πρόεδρος ΕΝΥΠΕΚΚ
Η Αγγελική Α. Μητροπούλου είναι Διδάκτωρ-Δικηγόρος
