- Κοινωνική αναγκαιότητα η κατάργηση της προσωπικής διαφοράς για όλους τους συνταξιούχους
Του Κώστα Τσουκαλά*
Ήταν Μάιος του 2016 όταν ψηφίστηκεο ασφαλιστικός νόμος 4387/2016. Σύσσωμη η τότε αντιπολίτευσηκαι η σημερινή κυβέρνηση της ΝΔ εξαπέλυσε επίθεση με αφορμή το εν λόγω νομοσχέδιο, τονίζοντας σε κάθε τόνο πως όταν της δοθεί η δυνατότητα θα τροποποιήσει ριζικά το ασφαλιστικό στην χώρα καταργώντας φυσικά τον νόμο Κατρουγκαλου. Το ίδιο διέρρεε η κυβέρνηση στην προεκλογική περίοδο των βουλευτικών εκλογών του 2019, αλλά και αρκετές φορές μέσα στην πορεία της θητείας της. Ψήφισε δε τον ν 4670/2020,όμως τα μεγάλα ζητήματα της κοινωνικής ασφάλισης παραμένουν ανοιχτά, ιδίως για την ευαίσθητη ομάδα των συνταξιούχων.
Σε καμία όμως περίπτωση δεν προχώρησε σε κατάργηση του νόμου Κατρούγκαλου αφού η προσωπική διαφορά παρέμεινε. Μετά την ψήφιση του νέου μίνι ασφαλιστικού και τις νέες αυξήσεις 3,1% στις συντάξεις, η κυβέρνηση πανηγυρίζει για την φερόμενη αποκατάσταση των συντάξεων. Είναι όμως έτσι; Έχουν κλείσει οι εκκρεμότητες που αφορούν τους συνταξιούχους; Η πραγματικότητα είναι ότι τα μεγάλα αγκάθια της κοινωνικής ασφάλισης παραμένουν. Όσο και αν κυβέρνηση αφήνει στις καλένδες την επίλυση των εν λόγω ζητημάτων.
Μπορεί η φορολογική εισφορά αλληλεγγύης να έχει καταργηθεί, αλλά η εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων του ν.3863/2010 παραμένει και αποτελεί μόνιμο μηχανισμό δήμευσης των συντάξεων και ψαλιδίσματος των ετήσιων αυξήσεων. Τί είναι όμως η ειδική εισφορά αλληλεγγύης. Ειδική εισφορά αλληλεγγύης αποτελεί η παρακράτηση είναι 3% για συντάξεις από 1.400,01 έως 1.700 ευρώ, 6% για συντάξεις από 1.700,01 έως 2.000 ευρώ και 7% για συντάξεις από 2.000,01 έως 2.300 ευρώ, 9% για συντάξεις από 2.300,01 έως 2.600 ευρώ, 10% για συντάξεις από 2.600,01 έως 2.900 ευρώ, 12% για συντάξεις από 2.900,01 έως 3.200 ευρώ,13% για συντάξεις από 3.200,01 έως 3.500 ευρώ και 14% για συντάξεις από 3.500,01 ευρώ και άνω.
Η εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων έχει ακόμα ένα χαρακτηριστικό. Αφορά το σύνολο των συντάξεων είτε έχουν εκδοθεί πριν την 13η -5-2016 είτε εκδίδονται τώρα. Η διατήρηση της εισφοράς αλληλεγγύης συνταξιούχων αποτέλεσε και την αιτία που χιλιάδες συνταξιούχοι με υψηλές συντάξεις , ενώ είδαν αύξηση 7,75% επί των μεικτών αποδοχών τους το 2023 και 3% το 2024, στον λογαριασμό έλαβαν το 1/3 της αύξησης αυτής ή κάποιοι είδαν και μειώσεις πρόσφατα στις καθαρές συντάξεις τους.
Παράδειγμα
Για παράδειγμα, παλαιός συνταξιούχος με 1582 ευρώ μεικτή κύρια σύνταξη, έπρεπε να έχει αύξηση 7,75% το 2023, δηλαδή 122,6 ευρώ. Επειδή υπερέβη η σύνταξη του τα 1.700 ευρώ μεικτά, η εισφορά αλληλεγγύης αυξήθηκε από 3% σε 6%με αποτέλεσμα η νέα κράτηση να ανέλθει στα 102 ευρώ και η τελική αύξηση που είδε ο συνταξιούχος να περιοριστεί στα 22 ευρώ.. Αντίστοιχα συνταξιούχος με σύνταξη 1680 ευρώ μεικτά το 2023, είδε τον Δεκέμβριο του 2023 αύξηση 3% για το 2024, η οποία ανέβασε τη μεικτή του σύνταξη στα 1730 ευρώ μεικτά. Όμως η εισφορά αλληλεγγύης πάνω από 1400 μεικτά είναι 3% ενώ πάνω από 1.700 μεικτά είναι 6% με αποτέλεσμα αντί για αύξηση 103 ευρώ να δει μείωση έως και 50 ευρώ λόγω της αύξησης της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης.
Όπως προκύπτει, η διατήρηση της εισφοράς αλληλεγγύης συνταξιούχων, αποτελεί έναν μόνιμο μηχανισμό «κουτσουρέματος» των αυξήσεων που χορηγούνται βάσει του ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ και του πληθωρισμού, καθιστώντας τις όποιες αυξήσεις κολοβές.
Ο βραχνάς
Άλλο βασικό ζήτημα που απασχολεί τους συνταξιούχους είναι το ζήτημα της προσωπικής διαφοράς. Ο βραχνάς της προσωπικής διαφοράς αφορά τους παλαιούς συνταξιούχους που είχαν ήδη συνταξιοδοτηθεί πριν έρθει ο νόμος 4387/2016. Με τον νόμο αυτόν η σύνταξή τους επανυπολογίστηκε και στους περισσότερους βγήκε μικρότερη. Για να μη γίνουν όμως μειώσεις θεωρήθηκε ότι η μείωση αποτελεί μέρος της σύνταξης και ότι θα καταβάλλεται ως προσωπική διαφορά από την παλιά σύνταξη, μέχρι να ισοφαριστεί με τις αυξήσεις που ήδη αρχίζουν να παίρνουν οι συνταξιούχοι.
Πριν τις αυξήσεις μεσολάβησε η βελτίωση του επανυπολογισμού για τους συνταξιούχους με 30 έτη ασφάλισης βάσει του νόμου 4670/2020 (νόμος Βρούτση). Η κυβέρνηση προχώρησε σε αυξήσεις στις συντάξεις 7,75% για το 2023 και 3% για το 2024. Αρκετοί συνταξιούχοι απαλλάχθηκαν από την προσωπική διαφορά και σε άλλους μειώθηκε αισθητά, όμως στην πράξη υπάρχει μια μεγάλη μερίδα συνταξιούχων που παραμένει με προσωπική διαφορά, η οποία κάνει απατηλό όνειρο την αύξηση των συντάξεων τους και ως εκ τούτου την βελτίωση του εισοδήματος τους. Η μόνη λύση δικαιοσύνης για το σύνολο των συνταξιούχων είναι η οριζόντια κατάργηση της προσωπικής διαφοράς των συνταξιούχων.
Περί κανονικότητας
Γίνεται ευκόλως κατανοητό ότι, δεδομένης της εκτίναξης του πληθωρισμού τροφίμων στο 8%, απέχει παρασάγγας η ώρα που το συνταξιοδοτικό θα πάψει να είναι κομβικό για τους ασφαλισμένους της χώρας μας και θα επανέλθει η «κανονικότητα. Η κυβέρνηση, δεν είναι σαφές, αν έχει κατανοήσει τα προβλήματα που επιφέρουν στους συνταξιούχους τόσο η ΕΑΣ, όσο και η προσωπική διαφορά των συντάξεων. Οι εν λόγω νόμοι θίγουν βάναυσα τα συνταγματικά δικαιώματα των ασφαλισμένων στην κοινωνική ασφάλιση, στην κοινωνική προστασία και στην περιουσία. Η κυβέρνηση όμως οφείλει να αφήσει τις διαπιστώσεις και να διορθώσει την κατάσταση. Οι συνταξιούχοι πλήττονται από την ακρίβεια , χωρίς να περιμένουν από κάποια άλλη πηγή , την αύξηση των εισοδημάτων του. Καθίσταται κοινωνική αναγκαιότητα η αύξηση του πραγματικού τους εισοδήματος, μέσα από την κατάργηση της ΕΑΣ και της προσωπικής διαφοράς που καταπίνει τις έτσι και αλλιώς μικρότερες των αναγκών, αυξήσεις.
- Ο Κώστας Τσουκαλάς είναι Δικηγόρος-Εργατολόγος
