Του Γιώργου Χ. Αγραπίδη
Η επιστροφή των συνταξιούχων στην εργασία δεν αποτελεί πια εξαίρεση. Είτε από ανάγκη, είτε από προσωπική επιλογή, χιλιάδες συνταξιούχοι συνεχίζουν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους στην αγορά εργασίας. Όμως, η απασχόληση μετά τη συνταξιοδότηση συνεπάγεται σημαντικές ασφαλιστικές και φορολογικές συνέπειες.
Με τις διατάξεις του άρθρου 114 του ν. 5078/2023, αντικαταστάθηκε το άρθρο 20 του ν. 4387/2016 και θεσπίστηκε νέο πλαίσιο για την απασχόληση των συνταξιούχων εξ ιδίου δικαιώματος, με έναρξη ισχύος των νέων διατάξεων από την 1/1/2024.
Με μεταγενέστερες εγκυκλίους, μάλιστα, κοινοποιήθηκαν οι νέες διατάξεις και δόθηκαν οδηγίες για την εφαρμογή τους ως προς τις καταβαλλόμενες εισφορές και την θέσπιση πόρου υπέρ e-ΕΦΚΑ, μη ανταποδοτικού χαρακτήρα, που βαρύνει τους συνταξιούχους οι οποίοι παράλληλα ασκούν δραστηριότητα, ή έχουν ιδιότητα, υποχρεωτικώς υπακτέα στην ασφάλιση.
Στο πεδίο εφαρμογής της διάταξης εμπίπτουν από 1/1/2024 οι εξ ιδίου δικαιώματος, συνταξιούχοι e-ΕΦΚΑ λόγω γήρατος από την πρώτη ημέρα του επόμενου μήνα υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης.
Οι ανωτέρω απασχολούμενοι συνταξιούχοι ή αιτηθέντες σύνταξη, καταβάλλουν τις προβλεπόμενες από τη νομοθεσία ασφαλιστικές εισφορές, για την αναληφθείσα δραστηριότητα – απασχόληση – ιδιότητα, και επιπλέον πόρο, μη ανταποδοτικού χαρακτήρα, υπέρ e-ΕΦΚΑ.
Οι εξαιρέσεις
Εξαιρούνται, ωστόσο, της καταβολής πόρου υπέρ e-ΕΦΚΑ:
α) Άτομα με ψυχική αναπηρία του άρθρου 23, του ν. 4488/2017 (Α’ 176)
β) Συνταξιούχοι του ν. 612/1977 (Α’ 164) και των διατάξεων που παραπέμπουν σε αυτόν.
γ) Συνταξιούχοι του τρίτου εδαφίου της περ. α’, της παρ. 1, των άρθρων 1 και 26 του π.δ. 169/2007 (Α’ 210)
δ) Όσοι λαμβάνουν το εξωιδρυματικό επίδομα ή το αντίστοιχο επίδομα του άρθρου 54, του π.δ. 169/2007.
ε) Οι πολύτεκνοι, των οποίων το ένα τουλάχιστον των τέκνων είναι ανήλικο ή σπουδάζει σε ανώτερες ή ανώτατες σχολές και έως τη συμπλήρωση του εικοστού τετάρτου (24ου) έτους της ηλικίας του ή είναι ανίκανο για κάθε βιοποριστική εργασία.
στ) Τα πρόσωπα που αναφέρονται στην παρ. 3, του άρθρου 4, του ν. 4387/2016.
ζ) Συνταξιούχοι λόγω αναπηρίας (από κοινή νόσο, εργατικό ατύχημα, ατύχημα εκτός εργασίας, επαγγελματική νόσο).
Επιπλέον, δεν καταβάλλουν τον πόρο υπέρ e-ΕΦΚΑ, τα πρόσωπα που δικαιούνται – εξ ιδίου δικαιώματος – σύνταξη γήρατος (κύριας και επικουρικής) και αναλαμβάνουν απασχόληση σε Φορέα της Γενικής Κυβέρνησης, υποχρεωτικώς υπακτέα στην ασφάλιση του e-ΕΦΚΑ, για όσο διάστημα συνεχίζει η απασχόλησή τους, εφόσον δεν έχουν συμπληρώσει το εξηκοστό δεύτερο (62ο) έτος της ηλικίας τους καθώς σύμφωνα με παρ. 2, του άρθρου 114 του ν.5078/2023, αναστέλλεται η σύνταξή τους.
Σημειωτέον ότι σε περίπτωση μη καταβολής των προβλεπομένων στις περ. (β) και (γ) της παρ. 3 ασφαλιστικών εισφορών και πόρου υπέρ e-ΕΦΚΑ για διάστημα μεγαλύτερο των δύο (2) μηνών, τα ποσά παρακρατούνται από το σύνολο των καταβαλλόμενων συντάξεων, κύριων και επικουρικών.
Η υποχρέωση
Τα πρόσωπα που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της διάταξης υποχρεούνται να δηλώσουν την έναρξη της απασχόλησης στον Φορέα, καθώς και τυχόν συνδρομή ιδιότητας που αποκλείει την επιβολή πόρου υπέρ e-ΕΦΚΑ ή και ασφαλιστικής εισφοράς.
Παράλειψη της δήλωσης επιφέρει χρηματική κύρωση ίση με δώδεκα (12) μηνιαίες κύριες και επικουρικές συντάξεις.
Η απασχόληση των συνταξιούχων είναι απολύτως νόμιμη, αλλά πρέπει να γίνεται με προσοχή και πλήρη γνώση των συνεπειών. Η έγκαιρη ενημέρωση, η υπεύθυνη δήλωση στον ΕΦΚΑ και η εξειδικευμένη νομική συμβουλή είναι απαραίτητα βήματα πριν από κάθε νέο επαγγελματικό βήμα μετά τη σύνταξη.
Ο Γιώργος Χ. Αγραπίδης είναι Δικηγόρος-Εργατολόγος
