Του Δημήτρη Περπατάρη
Η εφάπαξ παροχή θεσμοθετήθηκε για να αμβλύνει τις συνέπειες από την απότομη μετάβαση από το ενεργό επαγγελματικό βίο στη συνταξιοδοτική αργία και αποτελεί επέκταση της συνταξιοδοτικής προστασίας των εργαζομένων με σκοπό την αναπλήρωση μέρους του απολεσθέντος εισοδήματός τους.
Η υπαγωγή στην ασφάλιση είναι υποχρεωτική και από τους 35 φορείς που ενσωματώθηκαν στον Κλάδο Εφάπαξ Παροχών του e-ΕΦΚΑ και τα ΝΠΙΔ εκ μετατροπής του Ν. 3029/2002, καλύπτεται, το σύνολο των μισθωτών του δημοσίου τομέα (δημόσιοι υπάλληλοι, υπάλληλοι ΝΠΔΔ, κ.ά.), των υπαλλήλων επιχειρήσεων κοινής ωφέλειας (ΔΕΗ, ΟΣΕ, ΟΤΕ) και ένα μικρό ποσοστό των μισθωτών ιδιωτικού τομέα (ξενοδοχοϋπάλληλοι, εμποροϋπάλληλοι, υπάλληλοι εταιρειών τσιμέντων, λιπασμάτων, κ.ά.) και των αυτοτελώς απασχολούμενων (υγειονομικοί, δικηγόροι, μηχανικοί, κ.ά.).
Με την θεσμοθέτηση του Ν. 5078/2023, ενισχύθηκε η μέριμνα για τον ορθό τρόπο λειτουργίας των Ταμείων με τη μορφή ΝΠΙΔ εκ μετατροπής, με την εισαγωγή συνετών επενδυτικών κανόνων, σχηματισμού επαρκών τεχνικών προβλέψεων και συγκεκριμένων αρχών διακυβέρνησης και εποπτικών απαιτήσεων.
Επιπλέον ενισχύθηκε η εποπτεία των ως άνω ταμείων, η οποία πλέον ασκείται από το Υπουργείο Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης για ζητήματα τήρησης του νόμου και προστασίας των συμφερόντων των ασφαλισμένων, την Εθνική Αναλογιστική Αρχή ως προς την βιωσιμότητα και τη φερεγγυότητά τους και την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς για θέματα που αφορούν τις επενδύσεις.
Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 107 του Ν.5078/2023 οι συνταξιοδοτικές παροχές που καταβάλλονται από τα Ταμεία ΝΠΙΔ εκ μετατροπής φορολογούνται αυτοτελώς, από την έναρξη ισχύος του νόμου.
Προϋποθέσεις καταβολής
Η εφάπαξ παροχή απονέμεται από τον Κλάδο Εφάπαξ Παροχών του e-ΕΦΚΑ, εφόσον ο ασφαλισμένος έλαβε κύρια σύνταξη λόγω γήρατος ή οριστικής αναπηρίας.
Για το ποιοι καθίστανται δικαιούχοι της εφάπαξ παροχής θανόντα ασφαλισμένου εφαρμόζονται οι αντίστοιχες διατάξεις των παραγράφων 3.β και 3.γ του άρθρου 35 του Ν.4387/2016 όπως ισχύει (άρθρο 35 του ν. 4387/2016 όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 31 του Ν. 4770/2020.
Με τις διατάξεις του Ν. 5078/2023 ρυθμίστηκαν θέματα μεταξύ των οποίων και η χορήγηση εφάπαξ παροχής σε κληρικούς. Ειδικότερα με τις διατάξεις του άρθρου 122 του Ν. 5078/2023 προστέθηκε περίπτωση ε) στην παράγραφο 3 του άρθρου 35 του ν. 4387/2016, με την οποία στους κληρικούς που είναι ασφαλισμένοι στο π. Ταμείο Προνοίας Ορθοδόξου Εφημεριακού Κλήρου Ελλάδος παρέχεται το δικαίωμα κατά τον χρόνο άσκησης του λειτουργήματός τους να ζητήσουν την καταβολή εφάπαξ παροχής από τον φορέα αυτό για τα έτη που ήταν ασφαλισμένοι στον κλάδο εφάπαξ παροχών του e-ΕΦΚΑ, με την προϋπόθεση ότι κατά το χρόνο υποβολής της σχετικής αίτησης έχουν συμπληρώσει το 67ο έτος της ηλικίας τους.
Επιπροσθέτως, με τις διατάξεις του άρθρου 130 του Ν. 5078/2023 ρυθμίστηκαν θέματα που αφορούν την ασφαλιστική εισφορά για τους ασφαλισμένους έμμισθους δικηγόρους, μισθωτούς μηχανικούς και υγειονομικούς των οικείων τομέων του κλάδου προνοίας του πρώην Ε.Τ.Α.Α. εφάπαξ για τα έτη 2017 και 2018. Για τους μέχρι τις 31.12.1992 ασφαλισμένους έμμισθους δικηγόρους, μισθωτούς μηχανικούς και υγειονομικούς των οικείων τομέων του κλάδου προνοίας του πρώην Ε.Τ.Α.Α., το ποσό της μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς για το χρονικό διάστημα από 1.1.2017 έως 31.12.2018 ορίζεται σε ποσοστό τέσσερα τοις εκατό (4%) υπολογιζόμενο επί των ασφαλιστέων αποδοχών τους για κύρια σύνταξη, όπως αυτές προσδιορίζονταν στα άρθρα 5 και 38 κατά τα έτη αυτά.
Τρόπος Υπολογισμού
Η εφάπαξ παροχή αποτελείται από το άθροισμα δύο τμημάτων:
α) το τμήμα που αντιστοιχεί για τα έτη ασφάλισης μέχρι την 31.12.2013
β) το τμήμα που αντιστοιχεί για τα έτη ασφάλισης από την 1.1.2014 και εφεξής το οποίο υπολογίζεται με βάση το διανεμητικό σύστημα προκαθορισμένων εισφορών με νοητή κεφαλαιοποίηση (άρθρο 35 του ν.4387/2016 όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 31 του ν. 4670/2020.
Ο Δημήτρης Περπατάρης είναι Δικηγόρος στον Άρειο Πάγο-Εργατολόγος
