Η επαναφορά των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων για όλους ανεξαιρέτως τους γονείς (κυρίως γυναίκες) ασφαλισμένους σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα
Την 1-1-2023 χιλιάδες γυναίκες (κυρίως) και άνδρες, ασφαλισμένοι του Δημοσίου, έχασαν οριστικά το δικαίωμα να συνταξιοδοτηθούν προ του 62ου έτους ηλικίας και καλούνται να εργαστούν παραπάνω έως και 7 χρόνια για μειωμένη σύνταξη ή έως και 12 για πλήρη! Η κυβέρνηση ψήφισε τη διάταξη του άρθρου 20 του ν. 4997/2022 (ΦΕΚ Α’ 219), με την οποία καταργούνται οι πρόωρες συνταξιοδοτήσεις στο Δημόσιο (στον ιδιωτικό τομέα έχουν ήδη καταργηθεί), εφαρμόζοντας πιστά τον νόμο του γ’ Μνημονίου της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ (ν. 4336/2015)!!
Κατά συνέπεια, σε όλες τις άλλες περιπτώσεις ισχύει εφεξής ο γενικός κανόνας: ή στα 62 έτη με 40 χρόνια ασφάλισης (12.000 ημέρες εργασίας) ή στα 67 έτη με τουλάχιστον 15 έτη ασφάλισης (4.500 ημέρες εργασίας). Η δυνατότητα συνταξιοδότησης με μειωμένη σύνταξη στο 62ο έτος ηλικίας και με 15 έτη ασφάλισης, εξακολουθεί να υπάρχει.
Από την εξέλιξη αυτή πλήττονται κυρίως οι γυναίκες ασφαλισμένες. Οι πρόωρες συνταξιοδοτήσεις, που ίσχυαν για δεκαετίες, τούς παρείχαν την ευκαιρία και την ασφάλεια τού συνδυασμού τού βιοπορισμού και της μέριμνας για την οικογένεια. Δυστυχώς, τα προσεχή χρόνια, θα οδηγηθούμε σε κατάρρευση των γεννήσεων και σε έκρηξη τού δημογραφικού, όπως πρώτη απέδειξε η ΕΝΥΠΕΚΚ με την από 25-3-2021 ανακοίνωση, αλλά και με την πρόσφατη από 9-6-2023.
Γι’ αυτό η επόμενη κυβέρνηση, σε συνεργασία με τα άλλα κόμματα του μνημονιακού τόξου, που κατήργησαν από κοινού τις πρόωρες συνταξιοδοτήσεις των γυναικών με το γ’ Μνημόνιο (ν. 4336/2016) αλλά και των ανδρών, και λαμβάνοντας υπόψη το μέγα δημογραφικό ζήτημα της χώρας, να ξαναθεσπίσει σύγχρονο και ευρύ πλαίσιο πρόωρων συνταξιοδοτήσεων για όλους τους ασφαλισμένους γονείς και κυρίως για τις γυναίκες σε ιδιωτικό και δημόσιο τομέα.
Η επαναφορά τής δυνατότητας εξαγοράς 150 ενσήμων (6 μηνών) για σύνταξη στο 67ο έτος ηλικίας (έληξε στις 31-12-2022)
Τα τελευταία χρόνια χιλιάδες ασφαλισμένοι αδυνατούσαν να συνταξιοδοτηθούν επειδή τους έλειπαν τα ένσημα ορισμένων μηνών ή ακόμη και ημερών!
Τη λύση, σε θετική κατεύθυνση, έδωσε ο ν. 4921/2022 (ΦΕΚ Α’ 75). Με το άρθρο 53 του ν. 4921/2022 παρασχέθηκε η δυνατότητα σε όσους δεν έχουν εξασφαλίσει τη «θεμελιωτική» 15ετία (4.500 ΗΑ) για να τύχουν σύνταξης στο 67ο έτος ηλικίας, να μπορούν να εξαγοράσουν μέχρι 6 μήνες (έως 150 ένσημα) ή να υπαχθούν στην προαιρετική ασφάλιση έως 36 μήνες (έως 3 χρόνια). Στην πρώτη κατηγορία υπάγονται όσοι ασφαλισμένοι έχουν 14 χρόνια και 6 μήνες ασφαλιστικού βίου (4.350 ΗΑ). Σε αυτούς παρέχεται η δυνατότητα να εξαγοράσουν έως 6 μήνες (150 ΗΑ) για να φτάσουν στον θεμελιωτικό χρόνο συνταξιοδότησης των 15 ετών ή 4.500 ενσήμων. Δυστυχώς η ευνοϊκή αυτή διάταξη έπαυσε να ισχύει στις 31-12-2022.
Γι’ αυτό η κυβέρνηση που θα προκύψει από τις αυριανές εκλογές πρέπει να ψηφίσει νέα ευνοϊκή ρύθμιση με αόριστη διάρκεια και με δυνατότητα εξαγοράς μεγαλύτερου χρόνου για τους ασφαλισμένους.
11. Η κατάργηση της διάκρισης των ΑμΕΑ συνταξιούχων ανάλογα με το ποσοστό αναπηρίας τους
Ο ν. 4387/2016 θέσπισε έναν ιδιότυπο διωγμό κατά των ΑμΕΑ συνταξιούχων με αναπηρικές συντάξεις σε τέσσερις (4) κλίμακες (384, 288, 192 και 153 €) ανάλογα με το ποσοστό αναπηρίας (80% και άνω, 67%-79,99%, 50%-66,99%, μέχρι 49,99%, αντιστοίχως)! Από 1-1-2023 οι αναπηρικές συντάξεις αυξήθηκαν κατά 7,75% και έφτασαν στα 165,50 €, 206,88 €, 309,60 € και 413,70 €, αντιστοίχως προς τα τέσσερα κλιμάκια.
Ειδικότερα η παρ.4 του άρθρου 7 ορίζει ότι: «4. Στους συνταξιούχους που λαμβάνουν μειωμένη σύνταξη λόγω ανικανότητας με ποσοστό ανικανότητας από 67% έως και 79,99% χορηγείται το 75% της εθνικής σύνταξης και με ποσοστό ανικανότητας από 50% έως και 66,99% χορηγείται το 50% αυτής. Στους συνταξιούχους που λαμβάνουν μειωμένη σύνταξη λόγω ανικανότητας με ποσοστό ανικανότητας έως 49,99% χορηγείται το 40% της εθνικής σύνταξης. Στους συνταξιούχους με ποσοστό ανικανότητας 80% και άνω, χορηγείται το πλήρες ποσό της εθνικής σύνταξης».
Η διαφοροποίηση του ύψους της Εθνικής Σύνταξης ανάλογα με το ποσοστό αναπηρίας είναι μία από τις πιο σκληρές αντικοινωνικές διατάξεις του ν. 4387/2016 (άρθρο 7 παρ. 4) που διατηρήθηκε δυστυχώς σε ισχύ και με τον ν. 4670/2020. Είναι απαράδεκτο για το ελληνικό κοινοβουλευτικό σύστημα, μέσα στη βαθιά απαξίωση και ανυποληψία του, να μην μπορεί να αντιληφθεί το βαθιά αντικοινωνικό περιεχόμενο αυτής της ρύθμισης που πρέπει άμεσα και αναδρομικά να εξαλειφθεί από το ελληνικό Σύστημα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΣΚΑ).
Ο αδιανόητος αυτός κοινωνικός ρατσισμός στους νόμους Κατρούγκαλου και Βρούτση πρέπει ΑΜΕΣΑ να καταργηθεί!
Η χορήγηση ολόκληρης της σύνταξης λόγω θανάτου στον επιζώντα σύζυγο
Σύμφωνα με το άρθρο 19 του ν. 4611/2019, οι συντάξεις λόγω θανάτου μειώνονται μετά την παρέλευση τριετίας από τη λήψη της σύνταξης στο 50% (από 70% που ίσχυε), αν η χήρα ή ο χήρος εργάζεται ή συνταξιοδοτείται! Στην ουσία, μετά τα τρία χρόνια ο χήρος/η χήρα λαμβάνει το 35% της σύνταξης του αποβιώσαντος (το 25% στο Δημόσιο).
Γι’ αυτό επιβάλλεται η επόμενη κυβέρνηση να νομοθετήσει άμεσα και αναδρομικά, τουλάχιστον από το 2016, τη χορήγηση στο 100% της σύνταξης λόγω θανάτου του/της επιζώντα/επιζώσας συζύγου ή πατέρα/μητέρας εφ’ όρου ζωής.
Η κατάργηση της «ποινής» («πέναλτι») σε ποσοστό 30% της μειωμένης σύνταξης στο 62ο έτος ηλικίας
Ο ν. 4387/2016 επέβαλε και για την εθνική σύνταξη την εξοντωτική ισόβια ποινή («πέναλτι») ύψους 30% για όσους/όσες αναγκάζονται ή αποφασίζουν να εξέλθουν με μειωμένη σύνταξη στο 62ο έτος ηλικίας. Η εθνική σύνταξη μειώνεται κατά 6% για κάθε έτος πρόωρης φυγής και μέχρι πέντε έτη, με συνέπεια να φτάνει στα 242,20 € αντί 346 €! Από 1-1-2023 αναπροσαρμόστηκε σε 289,10 ευρώ αντί 372,30 €.
Πιο συγκεκριμένα η παρ.3 του άρθρου 7 ορίζει ότι: «3.Το ποσό της εθνικής σύνταξης μειώνεται αναλογικά στις περιπτώσεις καταβολής μειωμένης σύνταξης εξ ιδίου δικαιώματος, σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις. Η κατά τα ανωτέρω μείωση της εθνικής σύνταξης, προκειμένου για τους ασφαλισμένους που λαμβάνουν μειωμένη σύνταξη εξ ιδίου δικαιώματος, ανέρχεται σε 1/200 για κάθε μήνα που υπολείπεται για τη συμπλήρωση του ορίου ηλικίας πλήρους συνταξιοδότησης.».
Η «τιμωρητική» αυτή διάταξη επιβάλλεται άμεσα να καταργηθεί από την κυβέρνηση που θα προκύψει.
Είναι προτεραιότητα
Τα δεκατρία (13)παραπάνω μέτρα πρέπει να ενταχθούν, κατά προτεραιότητα, στις προγραμματικές δηλώσεις της νέας κυβέρνησης, με τη συνδρομή και των άλλων μνημονιακών κομμάτων που ευθύνονται για την καταβύθιση των συντάξεων.
Πρέπει να είναι άμεσης υλοποίησης από την κυβέρνηση που θα προκύψει μετά τις εκλογές, προκειμένου να αποκατασταθεί έστω ένα μέρος της μεγάλης λεηλασίας τού εισοδήματος των Ελλήνων συνταξιούχων, που δεν έχει προηγούμενο στην Ευρώπη και τον κόσμο.
Ο Αλέξης Π. Μητρόπουλος είναι Καθηγητής ΕΚΠΑ-Πρόεδρος ΕΝΥΠΕΚΚ
