Του Κώστα Τσουκαλά
Την προηγούμενη εβδομάδα, η επιστημονική επιτροπή εμπειρογνωμόνων για τη ενσωμάτωση της Ευρωπαικής Οδηγίας 2041/2022 για την επάρκεια των κατώτατων μισθών, πρότεινε τη χρήση μαθηματικού τύπου ως έναν πιο αντικειμενικό τρόπο υπολογισμού του κατώτατου μισθού, ακολουθώντας το παράδειγμα του γαλλικού συστήματος, αλλά και άλλων ευρωπαϊκών χωρών.
Στο προτεινόμενο σύστημα, ο καθορισμός και η αναπροσαρμογή του νομοθετημένου κατώτατου μισθού και ημερομισθίου γίνεται αυτόματα, με βάση συντελεστή που προκύπτει από το άθροισμα
α) του ετήσιου ποσοστού μεταβολής του δείκτη τιμών καταναλωτή μεταξύ της 1ης Ιουλίου του προηγούμενου έτους και της 30ής Ιουνίου του τρέχοντος για το χαμηλότερο 20% της εισοδηματικής κατανομής των νοικοκυριών και
β) του ημίσεως του ετήσιου ποσοστού μεταβολής της αγοραστικής δύναμης του γενικού δείκτη μισθών κατά την ίδια χρονική περίοδο.
Αυτόματη αναπροσαρμογή
Δηλαδή, η Επιτροπή προτείνει η αυτόματη αναπροσαρμογή του κατώτατου μισθού να λαμβάνει υπ’ όψιν και τον πληθωρισμό και την αύξηση της παραγωγικότητας της οικονομίας.Σε περίπτωση που τα μεγέθη παράγουν αρνητικό πρόσημο, ο κατώτατος μισθός δεν θα μειώνεται αλλά θα παγώνει.
Η εφαρμογή του προτεινόμενου μαθηματικού τύπου θα εκκινήσει μετά το 2027, μετά την ενσωμάτωση της σχετικής οδηγίας στο εθνικό δίκαιο και την προετοιμασία από την ΕΛΣΤΑΤ των απαραίτητων δεικτών υπολογισμού.
Σκοπός της παρέμβασης είναι, ο μηχανισμός αυτός να διατηρεί ακέραια την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών με χαμηλό εισόδημα και θα επιτρέπει στους αμειβόμενους με κατώτατο μισθό να επωφελούνται από την αύξηση της παραγωγικότητας και των πραγματικών μισθών στην οικονομία.
Στόχος είναι ο κατώτατος μισθός που θα διαμορφώνεται μέσω αυτού του συστήματος, να μην μειώνεται ως πραγματικό εισόδημα παρά τις εξωγενείς πιέσεις και τις αυξομειώσεις πληθωρισμού και ακρίβειας , διασφαλίζοντας έτσι το γενικό επίπεδο προστασίας των εργαζομένων.
Εγγύηση
Το μεγάλο στοίχημα είναι να εγγυηθεί ο νέος τρόπος αύξησης του κατώτατου μισθού την προστασία της αγοραστικής δύναμης του χαμηλότερου 20% της εισοδηματικής κατανομής των νοικοκυριών, να λειτουργήσει ως μια ασπίδα προστασίας για τους αδυνάμους. Μένει να κριθεί από την δομή του μαθηματικού τύπου.
Κρατάμε επιφυλάξεις για το αν το μοντέλο αυτό θα λειτουργήσει υπέρ των γενναίων αυξήσεων που έχει ανάγκη ο κόσμος της εργασίας, καθώς έχουμε όλοι κατανοήσει την τελευταία διετία πως ο πληθωρισμός και η ακρίβεια είναι δύο σχετικά αλλά όχι όμοια μεγέθη. Σήμερα στη χώρα, ενώ φαίνεται ο πληθωρισμός να έχει αποκλιμακωθεί, η ακρίβεια συνεχίζει να «καταπίνει λαίμαργα» τους μισούς καταβαραθρώνοντας την αγοραστική δύναμη των μισθωτών δημοσίου και ιδιωτικού τομέα.
Άποψη μας είναι ότι και τον κατώτατο μισθό θα πρέπει να τον συμφωνούν με συλλογικές διαπραγματεύσεις οι κοινωνικοί εταίροι μέσω της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας.
Η ευρωπαϊκή οδηγία 2041/2022, πέραν της επάρκειας των κατώτατων μισθών, στοχεύει στην ενίσχυση των συλλογικών διαπραγματεύσεων. Στην χώρα μας, μόλις το 22% των εργαζομένων του ιδιωτικού τομέα καλύπτεται από συλλογικές συμβάσεις, ενώ ο αντίστοιχος ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 60%. Η ευρωπαϊκή οδηγία 2041/2022 θέτει ως στόχο την κάλυψη κατά 80% των ευρωπαίων εργαζομένων από συλλογικές συμβάσεις. Ειδικά στη χώρα μας, που έως τώρα παρατηρείται στασιμότητα στους μέσους μισθούς, η στήριξη των συλλογικών διαπραγματεύσεων είναι κομβικής σημασίας για την μείωση των ανισοτήτων.
Το Υπουργείο δεσμεύτηκε για κατάρτιση οδικού χάρτη («σχεδίου δράσης») για την ενίσχυση των συλλογικών διαπραγματεύσεων και την αύξηση του ποσοστού των εργαζομένων που καλύπτονται από συλλογικές διαπραγματεύσεις, με την ενεργή συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων. Ελπίζουμε να μην αποδειχθεί και αυτή η δέσμευση ακόμα ένα κυβερνητικό ευχολόγιο. Περιμένουμε να δούμε τις πρωτοβουλίες και να αξιολογήσουμε.
Ο Κώστας Τσουκαλάς είναι Δικηγόρος-Εργατολόγος
