• Η εκτίναξη του πληθωρισμού και της ακρίβειας, οδηγεί τους χαμηλοσυνταξιούχους στην ακραία φτώχεια
Του Κώστα Τσουκαλά*
Οι συνταξιούχοι, μια από τις πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες που σαφώς πλήρωσαν δυσανάλογο βάρος την δύσκολη περίοδο των μνημονίων, βομβαρδίζονται καθημερινά από τα φιλοκυβερνητικά μέσα και τους υπουργούς της κυβέρνησης περί ανάπτυξης και βελτίωσης της ελληνικής οικονομίας, από την άλλη όμως βλέπουν το εισόδημα τους να εξαντλείται στις αρχές κάθε μήνα και την ακρίβεια να μην τους επιτρέπει να αγοράζουν ούτε τα αναγκαία.
Τα Μνημόνια μπορεί να έφυγαν αλλά οι περισσότερες Μνημονιακές περικοπές στις συντάξεις έχουν διατηρηθεί. Είναι σημαντικό να θυμηθούμε τι έχασαν οι συνταξιούχοι την προηγούμενη δεκαετία και ποιες παρεμβάσεις είναι απαραίτητες για την άρση των αδικιών που υπέστησαν. Το ΠΑΣΟΚ είναι το μόνο κόμμα που έχει στο επίκεντρο τους απομάχους της ζωής και έχει ξεκάθαρες απόψεις και θέσεις που θα βελτιώσουν την ζωή των συνταξιούχων. Άλλωστε είναι πασίδηλη αλήθεια πως η κυβέρνηση της ΝΔ, που σαν αντιπολίτευση στηλίτευε τον νόμο Κατρούγκαλο τον εφαρμόζει κατά γράμμα και κυρίως εμμένει να μην καταργεί τις άδικες ρυθμίσεις του. Ωραία είναι η επικοινωνία αλλά όταν μιλάμε για ζωές συνταξιούχων απαιτούνται πράξεις και μάλιστα άμεσες.
Σανίδα σωτηρίας
Αρχικά στην σημερινή Ελλάδα της ακραίας ακρίβειας και του πληθωρισμού η γίνεται επιτακτική η ανάγκη για επαναφορά του μόνιμου επιδόματος για τους χαμηλοσυνταξιούχους (ΕΚΑΣ) αποτελεί έσχατη «σανίδα σωτηρίας» για χιλιάδες χαμηλοσυνταξιούχους, οι οποίοι δυσκολεύονται να καλύψουν ακόμα και τις βασικές βιοποριστικές τους ανάγκες, καθώς τα χρήματα της σύνταξής τελειώνουν στα μέσα του κάθε μήνα.
Η επαναφορά του ΕΚΑΣ αποτελεί αίτημα το οποίο το ΠΑΣΟΚ έφερε στο δημόσιο διάλογο και παλεύει με κάθε δύναμή για την υλοποίηση του. Άλλωστε η ήταν η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, ήταν εκείνη που αντιλαμβανόμενη την σημασία του ΕΚΑΣ το θέσπισε το 1996 με Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου η οποία στην συνέχεια κυρώθηκε με τον νόμο 2453/1997 (ΦΕΚ 273 Α) και αρχικά χορηγήθηκε για 300.000 συνταξιούχους.
Με τον νόμο 4387/2016, όμως προβλέφθηκε η σταδιακή κατάργηση του ΕΚΑΣ έως το 2019. Το Επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης Συνταξιούχων αποτέλεσε την κεντρική ασπίδα προστασίας των χαμηλοσυνταξιούχων καθώς διασφάλιζε ένα ελάχιστο επίπεδο διαβίωσης. Ενώ αξίζει να τονιστεί ότι έως το 2015, ΕΚΑΣ ελάμβανε το 10% των συνταξιούχων. Η τρόικα επέβαλλε την περικοπή του με την αιτιολογία ότι δεν αποτελούσε ασφαλιστική παροχών, καθώς υπήρχε ανταποδοτικότητα σε σχέση με τις εισφορές που είχαν καταβάλλει οι συνταξιούχοι. Αν και το κόστος του ΕΚΑΣ, δεν ήταν υπέρογκο για τα δημοσιονομικά μεγέθη, οι δανειστές το στοχοποίησαν από την αρχή των Μνημονίων. Από 1-1-2020 οι χαμηλοσυνταξιούχοι δεν λαμβάνουν ΕΚΑΣ ούτε κάποιο άλλο βοήθημα. Το ΕΚΑΣ κυμαινόταν από 57,5 ευρώ για τα πιο υψηλά κλιμάκια και έφτανε έως τα 230 ευρώ για τους πιο αδύναμους οικονομικά χαμηλοσυνταξιούχους. Όπως γίνεται αντιληπτό , υπάρχουν συνταξιούχοι που απώλεσαν 230 ευρώ Χ 12 μήνες=2760 ευρώ ετησίως μετά την περικοπή του ΕΚΑΣ.
Σε ακραία φτώχια
Η εκτίναξη του πληθωρισμού και της ακρίβειας, οδηγεί τους χαμηλοσυνταξιούχους στην ακραία φτώχεια. Πως μπορεί να ζήσει σήμερα κάποιος με 400 ευρώ το μήνα Δικαιούνται αξιοπρεπείς αποδοχές. Είναι άμεση ανάγκη για επαναφορά ενός νέου βοηθήματος που θα καταβάλλεται σε μηνιαία βάση στους χαμηλοσυνταξιούχους με ατομικό εισόδημα έως 7.200 ευρώ και οικογενειακό εισόδημα έως 14.400 ευρώ Το καταβαλλόμενο ποσό θα είναι κυμαινόμενο ανάλογα με την συνταξιοδοτική παροχή που λαμβάνει ο συνταξιούχος.
Η επαναφορά ενός μόνιμου μηχανισμού ενίσχυσης των χαμηλοσυνταξιούχων αποτελεί στοιχειώδη υποχρέωση του κράτους απέναντι στους απόμαχους της ζωής . Η κυβέρνηση ενώ είχε υπερψηφίσει την επαναφορά της λεγόμενης 13ης σύνταξης όταν ήταν αντιπολίτευση, ως κυβέρνηση προχώρησε στην κατάργηση του μέτρου χωρίς να μεριμνήσει για κάποιο άλλο επίδομα. Οι συνταξιούχοι δεν μπορούν να αντιμετωπίζονται ως επαίτες και να περιμένουν σε ομηρία κάθε χρονιά επιταγές ακρίβειας που εξαρτώνται από την εκάστοτε δημοσιονομική κατάσταση. Απαιτείται ένας μόνιμος μηχανισμός στήριξης των χαμηλοσυνταξιούχων.
Αντ΄ αυτού η κυβέρνηση της Ν.Δ. αρνείται πεισματικά την στήριξη των χαμηλοσυνταξιούχων, με όλους τους Υπουργούς Εργασίας να απαντούν αρνητικά σε κάθε πρόταση του ΠΑΣΟΚ για θέσπιση νέου ΕΚΑΣ ή ακόμη και κατώτερου πλαφόν στις συντάξεις. Το ΠΑΣΟΚ τονίζει σε κάθε τόνο πως δεν γίνεται οι χαμηλοσυνταξιούχοι να μένουν παντελώς απροστάτευτοι στην ακρίβεια. Ενδεικτικά από 1-1-2021 και μετά, πάνω από 600.000 χαμηλοσυνταξιούχοι με μεικτή σύνταξη μέχρι 500 ευρώ, επιβαρύνθηκαν για την αγορά των φαρμάκων τους, με άλλα λόγια η πενιχρή σύνταξή τους μειώθηκε ακόμη περισσότερο.
Η εισφορά αλληλεγγύης
Στην συνέχεια μπορεί η φορολογική εισφορά αλληλεγγύης να καταργήθηκε, αλλά η εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων του ν.3863/2010 παραμένει… στο ύψος της. Συγκεκριμένα, η παρακράτηση είναι 3% για συντάξεις από 1.400,01 έως 1.700 ευρώ, 6% για συντάξεις από 1.700,01 έως 2.000 ευρώ και 7% για συντάξεις από 2.000,01 έως 2.300 ευρώ, 9% για συντάξεις από 2.300,01 έως 2.600 ευρώ, 10% για συντάξεις από 2.600,01 έως 2.900 ευρώ, 12% για συντάξεις από 2.900,01 έως 3.200 ευρώ,13% για συντάξεις από 3.200,01 έως 3.500 ευρώ και 14% για συντάξεις από 3.500,01 ευρώ και άνω.
Η εισφορά αλληλεγγύης συνταξιούχων έχει ακόμα ένα χαρακτηριστικό. Αφορά το σύνολο των συντάξεων είτε έχουν εκδοθεί πριν την 13η -5-2016 είτε εκδίδονται τώρα. Η διατήρηση της εισφοράς αλληλεγγύης συνταξιούχων αποτέλεσε και την αιτία που χιλιάδες συνταξιούχοι με υψηλές συντάξεις , ενώ είδαν αύξηση 7,75% επί των μεικτών αποδοχών τους, στον λογαριασμό έλαβα το 1/3 της αύξησης αυτής.
Για παράδειγμα, παλαιός συνταξιούχος με 1582 ευρώ μεικτή κύρια σύνταξη, έπρεπε αν έχει αύξηση 7,75%, δηλαδή 122,6 ευρώ . Επειδή υπερέβη η σύνταξη του τα 1.700 ευρώ μεικτά , η εισφορά αλληλεγγύης αυξήθηκε από 3% σε 6% με αποτέλεσμα η νέα κράτηση να ανέλθει στα 102 ευρώ και η τελική αύξηση που είδε ο συνταξιούχος να περιοριστεί στα 22 ευρώ . Όπως προκύπτει, η διατήρηση της εισφοράς αλληλεγγύης συνταξιούχων, αποτελεί έναν μόνιμο μηχανισμό «κουτσουρέματος» των αυξήσεων που χορηγούνται βάσει του ρυθμού αύξησης του ΑΕΠ και του πληθωρισμού, καθιστώντας τις όποιες αυξήσεις κολοβές σύμφωνα με την έκθεση του συστήματος ΗΛΙΟΣ, περίπου 240.000 συνταξιούχοι λαμβάνουν σύνταξη από 1.500 έως 2.000 ευρώ, 50.000 από 2.000 έως 2.500 και μόλις 18.000 υψηλότερα ποσά.
Το ποσό που συγκεντρώνεται από την παρακράτηση της εισφοράς αλληλεγγύης στις κύριες συντάξεις είναι περίπου 145,2 εκατ. ευρώ ετησίως και 15.4 εκατ. ευρώ από τις επικουρικές άνω των 300 ευρώ.
Μέχρι στιγμής δεν έχουμε διαβάσει στα προγράμματα των κομμάτων την παραμικρή δέσμευση για την κατάργηση, ή έστω την μείωση της εισφοράς αλληλεγγύης.
Δώρα κι επιδόματα
Στην συνέχεια αξίζει να τονίσουμε ότι το 2012 με τον ν.4093/2012 καταργήθηκαν τα δώρα και τα επιδόματα. Η περικοπή τους κρίθηκε αντισυνταγματική από το Συμβούλιο της Επικρατείας. Η κυβέρνηση δεν χορήγησε ούτε τα αναδρομικά του 11μήνου 2015-2016, ούτε προέβη σε αποκατάσταση την κομμένων επιδομάτων. Οι συνταξιούχοι λαμβάνουν 12 συντάξεις. Οι χαμηλοσυνταξιούχοι έχασαν και 2 συντάξεις το χρόνο και το ΕΚΑΣ, με αποτέλεσμα να απολέσουν το 60% του έως το 2012 ετησίου εισοδήματος τους.
Την ίδια ώρα μάλιστα κορυφαίοι υπουργοί και στελέχη της σημερινής κυβέρνησης προέτρεπαν τους συνταξιούχους να μην κινηθούν νομικά, καθησυχάζοντας τους για πολιτική λύση. Λύση που ακόμα αγνοείται και την ίδια ώρα όσοι συνταξιούχοι προσέφυγαν στην δικαιοσύνη ταλαιπωρούνται από τις καθυστερήσεις και τις στρεβλώσεις της διεκδικώντας την αξιοπρέπεια τους.
Επιπροσθέτως με τον νόμο 4387/2016 αλλά και το νόμο 4670/2020, επανυπολογίστηκαν οι συντάξεις που είχαν απονεμηθεί έως 13-5-2016. Η διαφορά μεταξύ του παλαιού υπολογισμού και του νέου υπολογισμού του ν.4387/2016, διατηρήθηκε ως προς την καταβολή της ως προσωπική διαφορά. Ενώ από το 2018, η χώρα έχει εξέλθει της μνημονιακής επιτήρησης και όπως αναφέρεται , είναι έτοιμη να ανακτήσει την επενδυτική βαθμίδα, η προσωπική διαφορά διατηρείται με αποτέλεσμα, περίπου 950.000 συνταξιούχοι να μην έχουν δει έως τώρα την παραμικρή αύξηση ενώ άλλοι περίπου 280.000 συνταξιούχοι είδαν μόνο ένα μέρος της αύξησης. Η πρακτική αυτή του Ελληνικού κράτους, είναι παράνομη, καθώς συγκρίνει τις νέες επανυπολογισμένες συντάξεις με τις καταβαλλόμενες συντάξεις πριν τον ν.4387/2016 συνυπολογίζοντας τις περικοπές των νόμων 4093/2012 και 4051/2012 που έχουν κριθεί παράνομες και αντισυνταγματικές από το ΣΤΕ. Το αποτέλεσμα είναι η προσωπική διαφορά να υπολογίζεται λανθασμένα σε βάρος των συνταξιούχων που λαμβάνουν λιγότερα από όσα δικαιούνται. Σε κάθε περίπτωση η διατήρηση της προσωπικής διαφοράς διαιρεί τους συνταξιούχους σε διαφορετικές ταχύτητες. Θα πρέπει να καταργηθεί και οι αυξήσεις να γίνονται επί των καταβαλλομένων συντάξεων, για να αποκατασταθεί η δικαιοσύνη και το να ενισχυθεί πραγματικά το εισόδημα των συνταξιούχων.
Οι οφειλές στα Ταμεία
Παράλληλα φλέγον είναι και το ζήτημα των οφειλών προς τα ασφαλιστικά ταμεία. Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις δεν μπορούν να ρυθμίσουν τις οφειλές τους προς το Δημόσιο και τα ασφαλιστικά ταμεία γιατί η ρύθμιση που προώθησε η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, στην πράξη, αφορούσε ελάχιστους. Αυτό αποδεικνύεται από τον πολύ μικρό αριθμό που έως τώρα κατάφερε να επανενταχθεί σε ρύθμιση 120 δόσεων ή να ρυθμίζει σε 72 δόσεις τις οφειλές που γεννήθηκαν μετά το 2021. Τα ληξιπρόθεσμα χρέη στο Δημόσιο αυξάνονται ραγδαία. Το Δημόσιο μετά από πολλά χρόνια , άρχισε ξανά τις κατασχέσεις και του πλειστηριασμούς. Το περιβάλλον είναι ασφυκτικό κυρίως για τις μικρές επιχειρήσεις που έχουν τεθεί εκτός δυνατότητας χρηματοδότησης από το τραπεζικό σύστημα και κινδυνεύουν με λουκέτο.
Το ιδιωτικό χρέος απειλεί να καταστρέψει όχι μόνο τα μικρά και μεσαία νοικοκυριά αλλά και τις παραγωγικές δυνατότητες της ελληνικής οικονομίας. Η προηγούμενη τετραετία χαρακτηρίσθηκε από την εσκεμμένη αδράνεια μπροστά στην εκτίναξη του ιδιωτικού χρέους και από την υποστήριξη με κάθε τρόπο των μεγάλων οικονομικών συμφερόντων που αποσκοπούν να κερδοσκοπήσουν μέσα από την κατάσταση αυτή.
Τι προτείνουμε
Στο ΠΑΣΟΚ στεκόμαστε έμπρακτα δίπλα στους συνταξιούχους προτείνουμε και μαχόμαστε ώστε
1. Να καταργηθεί η προσωπική διαφορά από 1-1-2024 και ως τότε να δοθεί εφάπαξ ποσό, που θα καλύψει την απώλεια εισοδήματος με βάση τον πληθωρισμό του 2022.
2. Να αλλάξει ο νόμος Κατρούγκαλου/Βρούτση σε ό,τι αφορά στους συντελεστές αναπλήρωσης, δηλαδή να ενισχυθεί η ανταποδοτική σύνταξη και να αντιμετωπιστούν οι αδικίες που δημιούργησαν.
3. Να χορηγηθεί νέο ΕΚΑΣ σε 350.000 χαμηλοσυνταξιούχους, όπως προτείνουμε.
4. Να επανέλθει το ΕΚΑΣ
5. Να χορηγηθούν το σύνολο των παρανόμως μνημονιακών μειώσεων στις συντάξεις
6. Να προωθηθούν τα επαγγελματικά ταμεία.
7. Να επανέλθει σε εθνικό έλεγχο το Υπερταμείο για την αξιοποίηση της δημόσιας περιουσίας υπέρ του ασφαλιστικού συστήματος για τη νέα γενιά
8. Να έλθει άμεσα νόμος για ουσιαστική ρύθμιση των οφειλών σε ασφαλιστικά ταμεία
• Ο Κώστας Τσουκαλάς είναι Δικηγόρος-Εργατολόγος-Υποψήφιος Ευρωβουλευτής με το ΠΑΣΟΚ
