Ήρθε η ώρα να αλλάξουμε τον αντιπυρικό σχεδιασμό, καθώς τα τελευταία χρόνια λόγω και της κλιματικής κρίσης αποδεικνύεται ανεπαρκής
Του Μιχάλη Κωτσάκου
Αυτό που ζει η χώρα από την Δευτέρα το μεσημέρι είναι δυστυχώς μία τραγωδία. Και δυστυχώς κάτι ανάλογο έχουμε ζήσει τα τελευταία καλοκαίρια. Τόσο στην Αττική με την φωτιά με επίκεντρο την Βαρυμπόμπη, όσο και με την πολύπαθη Εύβοια.
Και το συμπέρασμα είναι απλό: Όσο και εάν έχεις προετοιμαστεί για να αντιμετωπίσεις την κατάρα του καλοκαιριού, η κατάσταση ολοένα και θα χειροτερεύει. Η αλλαγή του κλίματος είναι εμφανής ακόμη και στον πιο αδαή. Τα τελευταία χρόνια τα έντονα καιρικά φαινόμενα είναι κάτι που δεν τα έχουμε ξαναζήσει. Ποιος ξεχνάει τις απίθανες χιονοπτώσεις του χειμώνα, όπου ξαφνικά μέσα σε δύο 24ωρα πέφτει τόσο χιόνι όσο σε ένα χρόνο. Ή τις βροχοπτώσεις όπου μέσα σε χρόνο ρεκόρ πέφτει τόσο νερό που μπορεί να γεμίσει τη λίμνη του Μαραθώνα.
Κάτι ανάλογο συμβαίνει και τώρα με τις φωτιές. Οι παρατεταμένες υψηλές θερμοκρασίες (κοντά στους 40 βαθμούς Κελσίου) δημιουργούν μία καύσιμη ύλη που μεγιστοποιούν την ένταση της φωτιάς. Είναι χαρακτηριστικές οι περσινές δηλώσεις των πυροσβεστών που έλεγαν και στην καταστροφική πυρκαγιά της Βαρυμπόμπης, αλλά και σε αυτή στην Εύβοια, ότι «ρίχναμε νερό και δεν έσβηναν με τίποτα οι φλόγες». Και όντως αυτό το είδαμε στις εικόνες που μας μετέφεραν οι τηλεοπτικές κάμερες από τις εστίες, όπου οι πυροσβέστες με ηρωικό τρόπο παλεύουν νυχθημερόν.
Τι σημαίνουν όλα αυτά; Ότι θα πρέπει οι κρατούντες τα ηνία να προχωρήσουν σε αλλαγή σχεδιασμών για την αντιπυρική περίοδο. Κάθε χρόνο οι ειδικοί προσχωρούν σε συμφωνίες για το πόσα πυροσβεστικά μέσα θα υπάρχουν το καλοκαίρι και θα επιχειρούν κατά των πυρκαγιών. Σχεδιάζουν πόσες επίγειες δυνάμεις θα είναι σε επιφυλακή και πόσοι επιπλέον εποχιακοί πυροσβέστες θα βρίσκονται επί ποδός για τις μάχες με τις φλόγες.
Κάποιοι ισχυρίζονται πως έγινε ότι ήταν ανθρώπινο δυνατό, αλλά είναι θέλημα Θεού να καιγόμαστε κάθε καλοκαίρι. Και δυστυχώς κάποιοι συμπολίτες μας θεωρούν ως κανονικότητα να καίγονται χιλιάδες στρέμματα κάθε καλοκαίρι με την δικαιολογία «εντάξει μωρέ, φωτιές είχαμε, έχουμε και θα έχουμε και τα επόμενα χρόνια». Και φαίνεται ότι πλέον είναι εθισμένοι να βλέπουν στην τηλεόραση εικόνες με τα δάση να γίνονται στάχτη, ανθρώπους να τρέχουν να σωθούν και κάποιους άλλους να κλαίνε στα αποκαΐδια των κόπων μίας ζωής.
Πυροβολούμε τα πόδια μας
Όμως την ίδια ώρα όλοι εμείς ισχυριζόμαστε ότι η Ελλάδα είναι το καλύτερο φιλέτο της γης και γι’ αυτό τρελαίνει τους ξένους επισκέπτες που έρχονται εδώ σε αυτή τη γωνιά του πλανήτη για να μας ακουμπήσουν τα ωραιότατα χρήματα τους. Και όλοι ισχυριζόμαστε ότι η βαριά βιομηχανία της χώρας είναι ο τουρισμός από τον οποίο το κράτος εισπράττει τουλάχιστον 15-20 δισεκατομμύρια ευρώ το χρόνο. Κι όμως την ζωοδόχο πηγή της ελληνικής οικονομίας εμείς οι Έλληνες την ποδοπατάμε.
Είναι βέβαιο πως πολλοί θα αναρωτηθούν και «πως εγώ κάνω κακό στον τουρισμό και κατ’ επέκταση στη χώρα μου;» Κι όμως εάν το σκεφτούμε λογικά θα δούμε πως όλοι είμαστε υπεύθυνοι για τις αστοχίες και τα εγκληματικά λάθη που πληρώνουμε κάθε καλοκαίρι.
Αυτές τις ημέρες ακούμε για τους δημάρχους που δεν έχουν καθαρίσει τους κοινόχρηστους χώρους από τα ξερόκλαδα και τα σκουπίδια αν και έλαβαν σημαντικά κονδύλια για πρώτη φορά από το Πάσχα. Ουδείς, όμως αναρωτήθηκε το πώς αυτά τα μπάζα και τα σκουπίδια συγκεντρώθηκαν σε αυτούς τους χώρους κι εν τέλει εξελίχθησαν σε καύσιμη ύλη. Τα σκουπίδια δεν περπάτησαν και πήγαν μόνα τους. Κάποιοι ασυνείδητοι πήγαν και τα πέταξαν. Κι αυτοί οι ασυνείδητοι κάθονται στον καναπέ, πίνουν το καφεδάκι τους και χαζεύουν το θέαμα. Και στα διαλλείματα γίνονται και δικαστές του πληκτρολογίου, ασκώντας κριτική στους πυροσβέστες, τους δημάρχους και σε κάθε υπεύθυνο.
Το ότι και σαν λαός και ως απλοί πολίτες δεν έχουμε ανεπτυγμένη την οικολογική συνείδηση μπορεί να το διαπιστώσουμε πολύ εύκολα. Και αυτό διότι ελάχιστοι γονείς μαθαίνουν τα παιδιά τους ότι δεν πετάμε σκουπίδια σε δρόμους, πλατείες και γενικά σε κοινόχρηστους χώρους. Πως μπορεί ένα μικρό παιδί να πειστεί ότι ένα μικρό σκουπιδάκι το πετάμε στον κάδο, όταν βλέπει τον πατέρα του, ή την μητέρα του να πετούν στον δρόμο τα αποτσίγαρα;
Επίσης ως πολίτης δεν μπορεί παρά τις προειδοποιήσεις των ειδικών εσύ να επιμένεις όταν σε ημέρες με ανέμους μεγάλης έντασης να θέλεις να κάψεις τα ξερόχορτα στον κήπο σου, ή στο χωράφι σου. Ή να καπνίσεις τα μελίσσια σου.
Οι αρμοδιότητες
Ένα άλλο θέμα, το οποίο το ακούω σε καθημερινή βάση είναι για το πώς καταμερίζονται οι ευθύνες σε δήμους και περιφέρειες σχετικά με τους καθαρισμούς. Έτσι ακούσαμε τοπικούς άρχοντες να λένε πως «είμαστε υποχρεωμένοι να καθαρίζουμε τους κοινόχρηστους χώρους εντός σχεδίου πόλεως». Άρα στις περιοχές εκτός σχεδίου πόλης, ναι μεν δεν γκρεμίζονται τα αυθαίρετα, αλλά είναι και αφημένες στο έλεος του Θεού. Και όταν γίνει το κακό αναζητούνται ευθύνες κι επίλυση γραφειοκρατικών καταστάσεων.
Εάν μία περιοχή είναι πλησίον δάσους, δεν μπορεί ο δήμαρχος από μόνος του να καθαρίσει ακόμη και το περιαστικό δάσος. Διότι με βάση το νόμο ο δασάρχης υποχρεούται να διατάξει τη σύλληψη του. Πρέπει πρώτα να πάρει άδεια. Όμως ουκ ολίγες φορές δήμαρχοι έχουν καταγγείλει ότι κάνουν αίτηση τον Μάρτιο για καθαρισμό και λαμβάνουν απαντήσεις (θετικές ή αρνητικές) τον Ιούλιο, ή τον Αύγουστο. Δηλαδή περνάει η φωτιά και τα καθαρίζει όλα.
Που καταλήγουμε λοιπόν; Ότι κάθε χρόνο η χώρα μας δαπανά περισσότερα από 1.5 δισεκατομμύριο ευρώ για την πυροπροστασία και την πυρόσβεση. Χρήματα που πληρώνουμε όλοι με τους φόρους μας. Και στο τέλος οι 18.000 πυροσβέστες, τα 3.500 πυροσβεστικά οχήματα και τα 89 εναέρια μέσα θα φαίνονται ελάχιστα.
Άρα έφτασε η ώρα για ένα νέο μοντέλο πρόληψης. Όχι κατάσβεση των πυρκαγιών, αλλά πρόληψης. Αντί να φωνάζουμε λοιπόν «που είναι τα πυροσβεστικά αεροπλάνα», θα έπρεπε να αναζητήσουμε τις ευθύνες για ποιον λόγο δεν γίνεται ποτέ μα ποτέ έγκαιρα η απομάκρυνση της καύσιμης ύλης από τα επικίνδυνα σημεία. Γιατί δεν έχουν τοποθετηθεί παντού τεχνολογικά συστήματα πυρανίχνευσης στα δάση;
Ξαφνικά όλοι θυμήθηκαν ότι η κλιματική κρίση είναι κυρίως ανθρωπογενές φαινόμενο και όχι φυσικό. Όταν παλιότερα το είχαν ξεχάσει! «Αν ζητάς να αποδοθούν ευθύνες σε άλλους, να είσαι έτοιμος να αποδοθούν ευθύνες και σε εσένα», έλεγε ο Σόλων, ο πιο σπουδαίος ίσως νομοθέτης της αρχαιότητας
