VI. Να μην καταργηθεί η μία εθνική σύνταξη στην περίπτωση σώρευσης συντάξεων. Επανέρχεται η Εγκύκλιος Τσακλόγλου για τη χορήγηση μίας εθνικής σύνταξης στις συντάξεις χηρείας!
Σύμφωνα με δημοσιεύματα κυβερνητικών εφημερίδων (εφημερίδα «Το Βήμα» στις 16-6-2024) η κυβέρνηση προτίθεται να καταργήσει τη μία εκ των δύο εθνικών συντάξεων σε περίπτωση σώρευσης συντάξεων εξ ιδίου δικαιώματος ή από διαφορετικές αιτίες.
Στην ουσία η κυβέρνηση, μετά από καθυστέρηση εννέα (9) ετών και με δική της ευθύνη, αφού επανάπαυσε τις ενδιαφερόμενες χήρες/χήρους ότι δεν θα εφαρμόσει τη σχετική ρύθμιση του άρθρου 7 παρ. 5 του ν. 4387/2016, τώρα προτίθεται να την επαναφέρει προωθώντας την κατάργηση της μίας εκ των δύο εθνικών συντάξεων που εισπράττουν μέχρι σήμερα οι δικαιούχοι σύνταξης λόγω θανάτου που έχουν σύνταξη και εξ ιδίου δικαιώματος.
Ειδικότερα, σύμφωνα με την παρ. 1 του άρθρου 7 του ν. 4387/2016, «η Εθνική Σύνταξη καταβάλλεται από τον e-ΕΦΚΑ σε όλους, όσοι θεμελιώνουν δικαίωμα σύνταξης εξ ιδίου δικαιώματος ή ανικανότητας ή κατά μεταβίβαση, σύμφωνα με τις οικείες διατάξεις». Σύμφωνα με την παρ. 5 του ίδιου άρθρου «Σε περίπτωση σώρευσης συντάξεων χορηγείται μία εθνική σύνταξη. Στην περίπτωση συνταξιούχου ή δικαιούχου μιας πλήρους και μιας μειωμένης κύριας σύνταξης, το ποσό της χορηγούμενης εθνικής σύνταξης είναι πλήρες. Σε περίπτωση συνταξιούχου ή δικαιούχου δύο μειωμένων κύριων συντάξεων καταβάλλεται το ποσοστό της εθνικής σύνταξης που αντιστοιχεί σε καθεμία από αυτές, εφόσον το άθροισμά τους είναι μικρότερο ή ίσο με το πλήρες ποσό της εθνικής σύνταξης».
Επομένως, σύμφωνα με την ισχύουσα διάταξη των ν. 4387/2016, που διατηρήθηκε σε ισχύ και με τον ν. 4670/2020, μία μόνο εθνική σύνταξη πρέπει να χορηγείται σε κάθε πρόσωπο που δικαιούται σύνταξη γήρατος ή σύνταξη αναπηρίας ή σύνταξη αιτία θανάτου από τον e-ΕΦΚΑ. Σε περίπτωση σώρευσης περισσοτέρων δικαιωμάτων σύνταξης στο ίδιο πρόσωπο, ρητώς ορίζεται, ότι χορηγείται μία εθνική σύνταξη. Ο κανόνας αυτός πρέπει να εφαρμόζεται ανεξαρτήτως της προέλευσης του συνταξιοδοτικού δικαιώματος, δηλαδή ανεξαρτήτως εάν οι συντάξεις είναι εξ ιδίου δικαιώματος ή κατά μεταβίβαση και σε οποιονδήποτε συνδυασμό σώρευσης (δύο συντάξεις ίδιας αιτίας ή σύνταξη γήρατος και αναπηρίας ή σύνταξη γήρατος και θανάτου ή σύνταξη αναπηρίας και θανάτου). Γι’ αυτό γίνεται και η διάκριση σε «συνταξιούχους» και «δικαιούχους».
Έτσι, η κυβέρνηση προτίθεται να επαναφέρει την Εγκύκλιο Τσακλόγλου με αριθ. πρωτ. Φ80000/Δ17/109302/30-12-2021 με θέμα «Εθνική σύνταξη και κατώτατα όρια σε περίπτωση σώρευσης – Συντάξεις χηρείας μετά την πρώτη τριετία».
Εάν η κυβέρνηση καταργήσει τη μία εκ των δύο εθνικών συντάξεων, μετά από εννέα (9) ολόκληρα χρόνια, με δική της υπαιτιότητα και μάλιστα αναδρομικά, πολλές χιλιάδες συνταξιούχων θα βρεθούν σε δεινή οικονομική κατάσταση.
Γι’ αυτό καλούμε την κυβέρνηση να σταματήσει τον διωγμό κατά των δικαιούχων σύνταξης λόγω θανάτου (χηρείας) και να μην προβεί στην περικοπή της μίας εκ των δύο εθνικών συντάξεων, σε περίπτωση σώρευσης στο ίδιο πρόσωπο περισσοτέρων τής μίας σύνταξης.
VII. Μεγάλα ποσά προτίθεται να ζητήσει η κυβέρνησηαπό τις χήρες τούιδιωτικού τομέα, επειδή με ευθύνη των Υπουργείου Εργασίας-ΕΦΚΑ δεν προέβη στην περικοπή των συντάξεων από το 70% στο 50% (ιδιωτικός τομέας)
Σύμφωνα επίσης με έγκυρες πληροφορίες, η κυβέρνηση προσανατολίζεται να ζητήσει από αρκετές χιλιάδες χήρες/χήρους ποσά συντάξεων ως αχρεωστήτως καταβληθέντα και μάλιστα αναδρομικά, επειδή ο ΕΦΚΑ και το Υπουργείο Εργασίας δεν μπόρεσαν να κάνουν τις περικοπές μετά τον Μάιο του 2016 για τη συγκεκριμένη κατηγορία συντάξεων, που ο αρχικός δικαιούχος ήταν συνταξιούχος τού ιδιωτικού τομέα.
Δηλαδή, επειδή ο ΕΦΚΑ και το Υπουργείο Εργασίας δεν περιέκοψαν τις εν λόγω συντάξεις από το 70% στο 50% (35% της αρχικής σύνταξης), επικαλούμενοι ότι δεν είχε ετοιμαστεί ο σχετικός μαθηματικός τύπος(!!), θα το πράξει τώρα, ΕΝΝΕΑ (9) χρόνια μετά!! Ο παραλογισμός στο μεγαλείο του!!
Πράγματι, η παρ. 5 του άρθρου 12του ν.4387/2016 ορίζει ότι: «5.α) Στον επιζώντα σύζυγο καταβάλλεται ολόκληρη η σύνταξη για μία τριετία από την πρώτη του επομένου του θανάτου μήνα. β) Μετά την πάροδο της τριετίας, αν ο επιζών εργάζεται ή αυτοαπασχολείται ή λαμβάνει σύνταξη από οποιαδήποτε πηγή, καταβάλλεται, αναλόγως της χρονικής διάρκειας της εργασίας ή αυτοαπασχόλησης, το πενήντα τοις εκατό (50%) της σύνταξης, η οποία δεν μπορεί να υπολείπεται των κατώτατων ορίων των περιπτώσεων α’, β’ και γ’ της υποπαραγράφου Β’ της παραγράφου 4. γ) Εάν ο επιζών σύζυγος, κατά την ημερομηνία θανάτου, είναι ανάπηρος σωματικά ή πνευματικά σε ποσοστό 67% και άνω, λαμβάνει ολόκληρη τη σύνταξη, για όσο χρονικό διάστημα διαρκεί η αναπηρία του, ανεξαρτήτως άλλων προϋποθέσεων.».
Έτσι, σε περίπτωση που ο/η επιζών/ούσα σύζυγος, μετά την πάροδο της τριετίας, βρεθεί να λαμβάνει σύνταξη από οποιαδήποτε πηγή, τότε η σύνταξη χηρείας καταβάλλεται εφεξής μειωμένη κατά 50%. Πιο συγκεκριμένα και σύμφωνα με την υπ’αριθ. πρωτ. Φ80000/Δ17/109302/30-12-2021 Εγκύκλιο Τσακλόγλου, που τελικά ανακλήθηκε:
■ Καταβάλλεται το 50% της σύνταξης που ελάμβανε ο επιζών σύζυγος, δηλαδή το 50% του 70% της σύνταξης του θανόντος (το 35% της σύνταξης του θανόντος).
■ Με τη φράση «σύνταξη από οποιαδήποτε πηγή», δεν νοείται η σύνταξη χηρείας. Το δικαίωμα σε σύνταξη χηρείας είναι ένα και υπολογίζεται επί του συνολικού ποσού συντάξεων που ελάμβανε ο θανών από τον e-ΕΦΚΑ. Έτσι, σε περίπτωση που ο θανών ελάμβανε δύο συντάξεις λόγω γήρατος (π.χ. μηχανικός του Δημοσίου, παλαιός ασφαλισμένος, ο οποίος λαμβάνει μία σύνταξη από το πρώην ΤΣΜΕΔΕ και μία από το πρώην Δημόσιο) ή ελάμβανε μία σύνταξη γήρατος και μία σύνταξη αναπηρίας, τότε μεταβιβάζονται όλες στο δικαιούχο σύμφωνα με το άρθρο 12, ως ένα δικαίωμα.
■ Ως «σύνταξη από οποιαδήποτε πηγή» νοούνται ενδεικτικά(α) η σύνταξη εξ ιδίου δικαιώματος του δικαιούχου (π.χ. σύζυγος η οποία λαμβάνει από δικό της δικαίωμα σύνταξη γήρατος (β) σύνταξη από μη ενταγμένο στον e-ΕΦΚΑ φορέα κύριας ασφάλισης (π.χ. Τράπεζα της Ελλάδος).
Στην ανωτέρω υπ’ αριθ. πρωτ. Φ80000/Δ17/109302/30-12-2021 Εγκύκλιο Τσακλόγλου δίνονται και τα εξής ενδεικτικά παραδείγματα:
Παράδειγμα 1: Αν ο επιζών σύζυγος δεν είναι συνταξιούχος κατά το θάνατο του συζύγου του, τότε κατά την πρώτη τριετία λαμβάνει το 70% του συνόλου της σύνταξης του θανόντος (εθνικής και ανταποδοτικής/ών). Μετά την πάροδο της τριετίας και εφόσον ο επιζών σύζυγος εργάζεται, τότε η σύνταξη λόγω θανάτου περικόπτεται κατά το ήμισυ αυτής, ανερχόμενη σε ποσοστό 35% της σύνταξης του θανόντος.
Παράδειγμα 2: Αν ο επιζών σύζυγος είναι ήδη συνταξιούχος (από οποιαδήποτε αιτία) ή καθίσταται συνταξιούχος μετά το θάνατο του συζύγου, αρχικώς υπολογίζεται η κατά μεταβίβαση σύνταξη επί του συνόλου της σύνταξης του θανόντος (εθνική και ανταποδοτική/ες). Ύστερα εφαρμόζονται οι κανόνες σώρευσης επί του μέρους τής εθνικής σύνταξης, έτσι ώστε η καταβαλλόμενη εθνική σύνταξη να μην υπερβαίνει τα 384 ευρώ (σήμερα 426 ευρώ), από οποιαδήποτε αιτία. Συνεπώς ο εν λόγω επιζών σύζυγος λαμβάνει κατά την πρώτη τριετία το 70% της ανταποδοτικής σύνταξης του θανόντος και από την εθνική σύνταξη αυτού λαμβάνει ποσό τέτοιο, ώστε, αθροιζόμενο με τη δική του εθνική σύνταξη, να μην υπερβαίνει τα 384 ευρώ (426 ευρώ σήμερα). Εάν ο επιζών σύζυγος λαμβάνει ήδη πλήρες ποσό εθνικής σύνταξης, δεν δικαιούται να σωρεύσει ποσό από την εθνική σύνταξη του θανόντος συζύγου. Μετά την πάροδο της τριετίας, η καταβαλλόμενη σύνταξη λόγω θανάτου περικόπτεται κατά το ήμισυ.
Συμπέρασμα
Κατόπιν όλων των ανωτέρω, γίνεται σαφές ότι η κυβέρνηση οφείλει:
● Να νομοθετήσει άμεσα και αναδρομικά (τουλάχιστον από το 2016) τη χορήγηση στο 100% της σύνταξης λόγω θανάτου του/της επιζώντα/επιζώσας συζύγου ή πατέρα/μητέρας εφ’ όρου ζωής και χωρίς καμία απολύτως περικοπή με τη συμπλήρωση της τριετίας.
● Να χορηγεί εθνική σύνταξη για κάθε συνταξιοδοτικό δικαίωμα. Εθνική σύνταξη για κάθε καταβαλλόμενη σύνταξη
● Να σταματήσει την αναζήτηση αναδρομικών λόγω μη περικοπής από70% σε 50% (ιδιωτικός τομέας)!
● Να σταματήσει την περικοπή όταν η χήρα εργάζεται, όπως συμβαίνει και με τους εργαζόμενους συνταξιούχους.
• Ο Αλέξης Π. Μητρόπουλος είναι Καθηγητής ΕΚΠΑ-Πρόεδρος ΕΝΥΠΕΚΚ
