Του Γιώργου Σπ. Κουτρουμάνη
Πολλοί είναι εκείνοι από τους υποψήφιους συνταξιούχους που αναρωτιούνται: «Αφού, όπως λένε οι αρμόδιοι κυβερνητικοί παράγοντες, οι συντάξεις απονέμονται σε 2-3 μήνες από την ημερομηνία κατάθεσης της αίτησης, γιατί εγώ δεν έχω πάρει ακόμη σύνταξη εδώ και δύο χρόνια;»
Τι συμβαίνει όμως στην πραγματικότητα;
Πράγματι υπάρχει ένας αριθμός αιτήσεων συνταξιοδότησης που εκδίδονται πολύ σύντομα, ακόμη και σε ένα μήνα από την κατάθεση της αίτησης με τη διαδικασία fasttrack. Εκτιμάται ότι αφορά το 1/3 περίπου των υποβληθέντων αιτήσεων. Από αυτές οι μισές περίπου θα πρέπει να θεωρηθούν ολοκληρωμένες. Οι υπόλοιπες είναι ελλιπείς, ή και λανθασμένες.
Για παράδειγμα, σε πολλές περιπτώσεις παρατηρείται να μην έχει υπολογιστεί ο συνολικός χρόνος ασφάλισης, να μην έχουν αναγνωριστεί πλασματικά έτη που έχουν ζητηθεί κ.λ.π. Το αποτέλεσμα είναι ότι το ποσό της σύνταξης να είναι αρκετά μικρότερο, ακόμη και 400 ευρώ το μήνα σε σχέση με εκείνο που δικαιούται ο συνταξιούχος.
Τι γίνεται στις περιπτώσεις αυτές;
Υποβάλλεται από το συνταξιούχο ένσταση, η οποία όμως ενδέχεται να εξεταστεί και να εκδοθεί νέα απόφαση μετά από ένα με δύο χρόνια. Είναι προφανές ότι αυτές οι περιπτώσεις δεν μπορούν να παρουσιάζονται ως διεκπεραιωμένες.
Σωστές και ολοκληρωμένες κατά κανόνα, είναι οι αιτήσεις που υποβάλλονται με ασφάλιση σε ένα ταμείο και καταμετρημένο ηλεκτρονικά το ασφαλιστικό ιστορικό. Πολύ θετικό είναι το γεγονός ότι -έστω και λίγοι σχετικά- δεν χρειάζεται να περιμένουν μήνες, ή και χρόνια για να δουν στο λογαριασμό τους την πρώτη τους σύνταξη.
Οι καθυστερήσεις
Από την άλλη πλευρά όμως, υπάρχουν πολλές χιλιάδες υποψήφιοι συνταξιούχοι που δεν θα δουν τη σύνταξή τους σε λίγους μήνες, έστω και κουτσουρεμένη, αλλά σε ένα και μέχρι τρία χρόνια στην καλύτερη περίπτωση. Και μιλάμε για τις κύριες συντάξεις, γιατί στις επικουρικές είναι ακόμη μεγαλύτερες οι καθυστερήσεις.
Σε αυτή τη μεγάλη ομάδα συμπεριλαμβάνονται μεταξύ άλλων οι έχοντες ασφάλιση σε δύο, ή περισσότερα ταμεία (διαδοχική ασφάλιση), οι έχοντες ασφάλιση σε χώρες του εξωτερικού, οι έχοντες παράλληλη ασφάλιση, καθώς και ασφαλισμένοι για τους οποίους έχουν καταστραφεί, ή έχουν χαθεί τα ένσημά τους, ακόμη και όταν είναι ασφαλισμένοι σε ένα ταμείο.
Το πρόβλημα για όλους αυτούς είναι μεγάλο και έχει εξελιχθεί σε κοινωνικό πρόβλημα, με δεδομένο ότι οι περισσότεροι έχουν διακόψει την εργασία τους και αναζητούν δανεικά για να καλύψουν στοιχειώδεις βιοτικές ανάγκες.
Προφανώς οι καθυστερήσεις στην απονομή των συντάξεων δεν είναι σημερινό φαινόμενο. Εκείνο όμως που παρατηρείται τα τελευταία χρόνια, κυρίως μετά την ενοποίηση των ταμείων και τη δημιουργία του ΕΦΚΑ, είναι ότι για πολλές κατηγορίες ασφαλισμένων η κατάσταση επιδεινώνεται αντί να βελτιώνεται. Είπαμε πολύ καλό είναι να απονέμεται σύνταξη σε ορισμένους σε χρόνο λιγότερο από 3 μήνες, αλλά θα πρέπει να δούμε τι γίνεται και με τους υπόλοιπους που περιμένουν χρόνια.
Οι τρεις αιτίες
Τρεις είναι οι βασικές αιτίες για το συγκεκριμένο φαινόμενο και οι οποίες πρέπει να αντιμετωπιστούν.
Πρώτον, παραμένει ανολοκλήρωτο το ηλεκτρονικό μητρώο ασφαλισμένου, όπου θα πρέπει να καταγράφεται το πλήρες ασφαλιστικό ιστορικό του εργαζόμενου.
Δεύτερον, υπάρχει ακόμη μεγάλη καθυστέρηση στην επεξεργασία και εφαρμογή των προβλεπόμενων λογισμικών, με αποτέλεσμα να υπάρχει μεγάλη καθυστέρηση στον τρόπο υπολογισμού.
Τρίτον, παρά το γεγονός ότι η διοικητική ενοποίηση των ταμείων έχει πραγματοποιηθεί από 1/1/2017, η ασφαλιστική ενοποίηση ακόμη εκκρεμεί με σημαντική καθυστέρηση στην επικοινωνία μεταξύ των πρώην ταμείων.
Σε όλα αυτά που θα πρέπει επιτέλους να αντιμετωπιστούν, θα πρέπει να προσθέσουμε και το μεγάλο πρόβλημα της έλλειψης προσωπικού στον ΕΦΚΑ. Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μείωση κατά 40% των εργαζομένων στον ΕΦΚΑ και πολλά λειτουργικά προβλήματα δεν μπορούν να επιλυθούν, όπως απεδείχθη και εκ του αποτελέσματος, μόνο με την αξιοποίηση της σύγχρονης τεχνολογίας. Απαιτείται παράλληλα επαρκές ανθρώπινο δυναμικό, όσο γίνεται καλύτερα εκπαιδευμένο.
Ο Γιώργος Σπ. Κουτρουμάνης είναι πρώην Υπουργός Εργασίας
