Περισσότερο καίγονται οι αρχηγοί και τα κομματικά επιτελεία και όχι οι ψηφοφόροι, οι οποίο ευτυχώς απέφυγαν τις προκλήσεις και δεν φανατίστηκαν
Του Μιχάλη Κωτσάκου
Αύριο όλοι εμείς, ο απλός και σοφός λαός, θα προσέλθουμε στις κάλπες για να ψηφίσουμε τους εκπροσώπους τους στο κοινοβούλιο. Θα επιλέξουμε ποιος θέλει να μας κυβερνήσει.
Έχω παρακολουθήσει από τη θέση του γράφοντος ένα σωρό εκλογές. Από το 1982 ως επαγγελματίας και νωρίτερα ως παθιασμένος νεαρός που γνώρισε την πολιτική, που την αντιμετώπιζε ρομαντικά, που θεωρούσε τα πάντα ως θέμα ιδεολογίας, που αγωνιούσε πως μπορούν να εφαρμοστούν στην πράξη όλα όσα πίστευε.
Με την πάροδο του χρόνου κατάλαβα ότι προεκλογικά λέγονται πράγματα που αμέσως μετά το κλείσιμο της κάλπης τα περισσότερα ξεχνιούνται. Έτσι, λοιπόν, στην κυριολεξία έχουμε δει απίθανα πράγματα. Άσπρο να σου λένε την παραμονή και να μετατρέπεται σε μαύρο την επαύριον των εκλογών. Και η δικαιολογία πάντα η ίδια: «Παραλάβαμε καμένη γη». Και δυστυχώς την παραμονή των εκλογών υπήρχε η ελπίδα για κάτι καλύτερο, ανήμερα ήταν η γιορτή της Δημοκρατίας και την επομένη όλα ήταν ανάποδα.
Ήδη κλείνω σαράντα χρόνια που παρακολουθώ τις προεκλογικές περιόδους και από τότε έχουν περάσει 13 εκλεγμένοι και υπηρεσιακοί πρωθυπουργοί και πάντα στο μυαλό μου στριφογυρίζει μία λέξη που είχα ακούσει από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, ως έφηβος. Η λέξη ήταν «λιτότης». Και δυστυχώς μόλις χαιρόμασταν λίγο με όλους τους νεοκλεγμένους πρωθυπουργούς, ξαφνικά επιστρέφαμε στην ίδια λέξη που σιχτίριζα όταν την άκουσα για πρώτη φορά. Την λιτότητα.
Κουφή περίοδος
Κάνοντας ένα φλας μπακ σε αυτά τα σαράντα χρόνια καριέρας έρχονται στο μυαλό πολλές εκλογικές αναμετρήσεις. Όμως είναι η πρώτη φορά που η τρέχουσα προεκλογική περίοδο είναι τόσο κουφή. Δίχως νεύρο, δίχως παλμό. Οι πολίτες αύριο θα προσέλθουν να ψηφίσουν και στα καφενεία δεν γίνεται ούτε συζήτηση για τις εκλογές, για τους πρωταγωνιστές. Εάν δεν υπήρχαν οι διαφημίσεις στις τηλεοράσεις και οι πολιτικές εκπομπές ουδείς θα θυμόταν ότι αύριο το πρωί ανοίγουν οι κάλπες.
Ακόμη και το 2019 υπήρχε περισσότερη ένταση, μεγαλύτερος παλμός. Είχαν προηγηθεί οι ευρωεκλογές και οι δημοτικές και περιφερειακές και όντως υπήρχε ενδιαφέρον. Τουναντίον τώρα, ίσως και λόγω απλής αναλογικής οι μόνοι που τρέχουν είναι οι υποψήφιοι και οι συνεργάτες τους. Αυτοί κάνουν υπολογισμούς, αυτοί αγωνιούν, αυτοί καίγονται για τις εκλογές.
Πολλοί αναλυτές ισχυρίζονται πως λόγω της απλής αναλογικής που θα ισχύσει σε αυτές τις εκλογές, «όλοι έχουν δικαίωμα στην ελπίδα» και ότι «οι πολίτες θα κινηθούν επιλέγοντας αντισυστημικά». Κι όμως οι αυριανές εκλογές είναι κρίσιμες, διότι λαμβάνουμε αποφάσεις για το μέλλον. Μην ξεχνάμε ότι βιώνουμε την μεγαλύτερη πληθωριστική κρίση εδώ και δεκαετίες. Μην λησμονούμε ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν τελείωσε. Και τέλος ας μην θεωρούμε μηδαμινό, ότι από την 1η Ιανουαρίου του 2024 επιστρέφουν οι κανόνες της Ε.Ε. για δημοσιονομική πειθαρχία. Δηλαδή εμείς θα πρέπει όχι να μην υπερβαίνει το έλλειμμα το 3% (όπως θα ισχύσει για τους άλλους εταίρους μας στην Ε.Ε.), αλλά επειδή είμαστε σε καθεστώς επιτροπείας έχουμε υποχρέωση για πρωτογενές πλεόνασμα 3%.
Το καλό είναι ότι αυτό το ποσοστό μπορεί να διαπραγματευθεί και να το κατεβάσουμε στο 1%-1,5%, όμως δεν μπορούμε να το εξαλείψουμε. Ότι και εάν ακούτε μην το πιστεύετε. Τόσο απλά. Βέβαια αυτό το ποσοστό σε χρήματα είναι πολλά. Εάν η επόμενη κυβέρνηση τα καταφέρει στην διαπραγμάτευση θα εξοικονομηθεί ένα ποσό που αγγίζει το 5%, το οποίο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την κοινωνία.
Όλα αυτά καθιστούν τις εκλογές κρίσιμες. Διότι ο κάθε πικραμένος που κατεβαίνει στις εκλογές και ζητάει την ψήφο μας ποτέ δεν μπήκε στον κόπο, ούτε κι ενδιαφέρεται, να πει κουβέντα για το πώς θα κυβερνηθεί η χώρα. Αρκείται σε μία καταγγελία, για τη ανάγκη ότι χρειάζονται μεγαλύτερα κονδύλια, αλλά από υπαρκτό και ολοκληρωμένο πρόγραμμα, απολύτως τίποτα. Είναι άλλο πράγμα να λες «θα διαπραγματευτώ» και άλλο «πλέον έχω ανοικτό δρόμο και καμία δέσμευση να υλοποιήσω το πρόγραμμα μου».
Χωρίς κόσμο
Για να επανέλθω στο συμπέρασμα για τις βουβές εκλογές, τρανό παράδειγμα αποτελεί και το ότι τα κόμματα αποφεύγουν να διοργανώσουν τις μεγάλες και ογκώδεις συγκεντρώσεις, όπως στο παρελθόν, όπου έκλειναν τις κεντρικές πλατείες όλων των πόλεων και στην Αθήνα το Σύνταγμα. Πλέον τα κόμματα επιλέγουν μικρούς χώρους, όπου φαίνεται «μπούγιο». Βλέπετε η εικόνα μετράει. Για παράδειγμα πώς να συγκριθούν οι συγκεντρώσεις των κομμάτων στην Αθήνα με τον κόσμο που πήγε να πανηγυρίσει στην Φιλαδέλφεια (σχεδόν 100.00) μέσα κι έξω από το γήπεδο την περασμένη Κυριακή, όπου η ΑΕΚ αναδείχθηκε πρωταθλήτρια στο ποδόσφαιρο.
Εντός του γηπέδου η ΑΕΚ είχε 33.000 οπαδούς. Δηλαδή περισσότερο κόσμο από όσους μάζεψαν Νέα Δημοκρατία, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ και ΚΚΕ στις κεντρικές τους συγκεντρώσεις στην Αθήνα. Δηλαδή δικαιώνουν την εκτίμηση μου ότι οι εκλογές είναι βουβές. Ο κόσμος αποφασίζει για την επόμενη ημέρα, αλλά δεν σταματάει την δουλειά του, την δραστηριότητα του, την καθημερινότητα του. Δεν φανατίζεται. Αυτό είναι πολιτικός πολιτισμός.
Βέβαια άλλο η ψυχραιμία και σύνεση και άλλο δεν μετέχω και αφήνω του άλλους να αποφασίζουν. Γι’ αυτό καλό είναι την Κυριακή να βάλουμε στο πρόγραμμα μας ότι έχουμε εκλογές. Το τι θα επιλέξει ο καθένας είναι προσωπικό του. Απλά θέλω να σκεφτεί τα πάντα πριν επιλέξει. Καλό βόλι που έλεγαν και οι παλιοί…
