• Η επίμονη ενασχόληση με το παρελθόν, αντίθετα, μπορεί να λειτουργήσει επιβαρυντικά στο παρόν, καθώς και στο μέλλον της σχέσης
Του Θάνου Ασκητή*
Πολλοί θεραπευόμενοι συχνά με ρωτούν σχετικά με το κατά πόσο πρέπει να θεωρείται αναμενόμενο και φυσιολογικό να αποκαλύπτουν το σεξουαλικό παρελθόν τους στο πλαίσιο της μεταξύ τους σχέσης. Κατά πόσο, δηλαδή, θα πρέπει ο ένας να γνωρίζει τις προηγούμενες ερωτικές σχέσεις του άλλου, καθώς και κατά πόσο είναι υποχρεωμένοι να μοιραστούν τέτοιες πληροφορίες στη νέα τους σχέση.
Παραδόξως, πρόκειται για ένα θέμα το οποίο έχει διχάσει πολλές φορές την επιστημονική κοινότητα και όσους ασχολούνται με τη θεραπεία ζεύγους. Η απόλυτη ειλικρίνεια μοιάζει να είναι, τις περισσότερες φορές, ο καλύτερος τρόπος διαχείρισης του συγκεκριμένου ζητήματος στο νέο ζευγάρι. Εξάλλου, η συντροφικότητα είναι άμεσα συνυφασμένη με την ειλικρίνεια, έτσι δεν είναι; Κατά πόσο είναι λογικό και χρήσιμο να γνωρίζει ο ένας το ερωτικό παρελθόν του άλλου
Θα λέγαμε ότι είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι η ενίσχυση της συντροφικότητας στις ερωτικές σχέσεις εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το αίσθημα εμπιστοσύνης και την ειλικρίνεια που υπάρχει στο ζευγάρι. Ο άνθρωπος έχει την τάση να αισθάνεται πιο ασφαλής δίπλα σε ανθρώπους που νιώθει ότι τους «ξέρει». Είναι όμως απαραίτητο για την ποιότητα της σχέσης να γνωρίζει ο κάθε σύντροφος το σεξουαλικό παρελθόν του άλλου; Εάν προσπαθήσετε να εντοπίσετε κάποια επιστημονική μελέτη γύρω από το ζήτημα της αυτοαποκάλυψης στη σχέση, δεν θα βρείτε πολλά άρθρα, καθώς δύσκολα μπορεί να μετρηθεί με στατιστικούς όρους ώστε να προκύψουν συγκεκριμένα αποτελέσματα. Η κλινική εμπειρία, όμως, δείχνει ότι οι νέοι σύντροφοι, κυρίως, τείνουν να αυτοπαγιδεύονται σε ένα καθεστώς υπέρμετρης ειλικρίνειας, θεωρώντας την απαραίτητο δομικό στοιχείο της σχέσης.
Ας αναλογιστούμε, όμως, πώς θα μπορούσε να λειτουργήσει μια ενδεχόμενη αναφορά της γυναίκας, ενώπιον του συντρόφου της, σε κάποιον προηγούμενο σεξουαλικό παρτενέρ. Η αναφορά, ακόμα και η μεμονωμένη, στις επιδόσεις του προηγούμενου εραστή είναι δεδομένο ότι θα προκαλέσει μεγάλο άγχος στον τωρινό της σύντροφο.
Σε σύγκριση
Ο άνδρας θα θέσει αμέσως τον εαυτό του σε σύγκριση όχι μόνο με τον προηγούμενο, αλλά και με τον επόμενο εραστή της συντρόφου του, από τους οποίους αισθάνεται ότι κινδυνεύει αν δεν ανταποκριθεί στις δικές της επιθυμίες. Η συλλογιστική αυτή διαδικασία είναι και εκείνη που αποτελεί το γόνιμο έδαφος, ώστε να εμφανιστούν ακόμα και προβλήματα στη σεξουαλική του λειτουργία, όπως στυτική δυσλειτουργία, μειωμένη ερωτική επιθυμία, πρόωρη ή ακόμα και καθυστερημένη εκσπερμάτιση, δημιουργώντας μεγαλύτερα προβλήματα στο ζευγάρι.
Φαίνεται, επομένως, ότι η παντελής διαφάνεια στη σχέση αναφορικά με τις προηγούμενες ερωτικές εμπειρίες που πλέον ανήκουν στο παρελθόν έχει ένα προφανές μειονέκτημα, το να αισθανθεί ο ένας από τους δύο συντρόφους ότι συγκρίνεται, με αποτέλεσμα όλη αυτή η διαδικασία να γίνει επώδυνη και αγχωτική για τον ίδιο. Το ερώτημα που αναπόφευκτα εμφανίζεται, λοιπόν, αφορά το πού ακριβώς ξεκινούν και πού τελειώνουν τα όρια της ειλικρίνειας αυτής, ώστε να μην καταλήξει τελικά να επιδρά αρνητικά στη δομή της σχέσης. Το παρελθόν ανήκει στο παρελθόν και αυτό θα πρέπει να είναι απόλυτα σεβαστό και οριοθετημένο μέσα στη νέα σχέση.
Εάν ο σύντροφός σας κάνει ερωτήσεις σχετικά με την παρελθοντική σεξουαλική σας ζωή κάνοντάς σας να νιώθετε άβολα, μη διστάσετε να του επισημάνετε ότι δεν θέλετε ή και δεν είστε έτοιμοι να συζητήσετε το συγκεκριμένο θέμα, τουλάχιστον όχι τώρα, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι θα πρέπει να το κάνετε στο μέλλον αν εσείς δεν το επιθυμείτε.
Το παρελθόν ανήκει στο παρελθόν και όχι στο παρόν. Από την άλλη πλευρά, αν ο σύντροφός σας επιλέγει να μη μοιράζεται μαζί σας λεπτομέρειες για το παρελθόν του, ακόμα κι αν εσείς έχετε προβεί σε αποκαλύψεις, μη συσχετίζετε το ενδιαφέρον του προς εσάς και τη σχέση σας με την άρνησή του να μιλήσει για το χθες. Σε κάθε περίπτωση, οι παρελθοντικές ερωτικές εμπειρίες αποτελούν πάντα προσωπική υπόθεση, επομένως θα πρέπει να αντιμετωπίζονται με σεβασμό, μέσα στο πλαίσιο των ορίων που διαμορφώνονται σε κάθε σχέση, είτε φιλική, είτε ερωτική.
Όταν, επομένως, πρόκειται να αποκαλύψετε κάτι για τον εαυτό σας ή να ζητήσετε από τον σύντροφό σας να πράξει κάτι ανάλογο σχετικά με προηγούμενες σεξουαλικές γνωριμίες και εμπειρίες, αναρωτηθείτε πρώτα: «Χρειάζεται πραγματικά για τη σχέση μου να το γνωρίζω αυτό; Τι θα κερδίσω; Είναι η δική μου περιέργεια εκείνη που ζητά ικανοποίηση, μήπως είναι η ανάγκη μου για μεγαλύτερη ασφάλεια και προστασία του συναισθηματικού μου κόσμου; Μήπως έχω την τάση γενικότερα να ελέγχω καταστάσεις, άρα, αν ξέρω, θα μπορώ να έχω τον έλεγχο και στη σχέση μου;».
Σταθερή βάση
Το να γνωρίζετε τα πάντα για τη σεξουαλική ζωή του συντρόφου σας, δεν σας κάνει αυτόματα ένα ζευγάρι με πιο σταθερή βάση ή ποιοτικότερη σχέση. Η επίμονη ενασχόληση με το παρελθόν, αντίθετα, μπορεί να λειτουργήσει επιβαρυντικά στο παρόν, καθώς και στο μέλλον της σχέσης. Λέμε γενικότερα ότι οι υγιείς προσωπικές σχέσεις στηρίζονται στην ειλικρίνεια και την αυτοαποκάλυψη, ωστόσο από μόνες τους αυτές οι δύο παράμετροι δεν επαρκούν για να κρατήσουν μια σχέση ζωντανή. Η αμοιβαία αυτοαποκάλυψη έρχεται σταδιακά και ανεπιτήδευτα όταν οι δύο σύντροφοι λειτουργούν χωρίς την πιεστική εκμαίευση πληροφοριών.
Η συνεχής αναφορά σε προηγούμενες σχέσεις μπορεί να δηλητηριάσει τη ζωή ενός ζευγαριού, δεδομένου ότι η τοποθέτηση του φαντάσματος ενός τρίτου προσώπου ανάμεσα στους δύο συντρόφους αποτελεί από μόνη της μια απειλή στη σχέση, που δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί ακριβώς επειδή είναι άυλη.
Από την άλλη, δεν είναι λίγες οι φορές που η αναφορά σε προηγούμενους συντρόφους γίνεται σε μια απέλπιδη προσπάθεια να ζηλέψει ο τωρινός σύντροφος και να διεκδικήσει περισσότερο τη συντροφικότητα στη σχέση του. Ωστόσο, η συντροφικότητα στις ερωτικές σχέσεις δεν προέρχεται από την αποκάλυψη λεπτομερειών της ερωτικής ζωής ενός ατόμου, αλλά από την εμπιστοσύνη που καλλιεργείται σταδιακά και βαθμιαία.
Προσπαθήστε, λοιπόν, να αποδεχτείτε το γεγονός ότι τόσο εσείς, όσο και ο σύντροφός σας, έχετε ζήσει ένα σύνολο εμπειριών μέχρι τώρα. Οι ερωτικές σχέσεις του παρελθόντος σας σάς έχουν διαμορφώσει ως χαρακτήρες και προσωπικότητες, κάνοντάς σας τους ανθρώπους που είστε τώρα. Πέραν τούτου, όμως, δεν έχουν καμία θέση στο τώρα της σχέσης σας. Το να μη μιλάει ένα ζευγάρι για το ερωτικό παρελθόν του δεν αποτελεί ένδειξη ανηθικότητας, αλλά ένδειξη σεβασμού στην αυθύπαρκτη προσωπικότητα του κάθε ανθρώπου.
Κλείνοντας, η απάντηση στο ερώτημα για το αν είναι χρήσιμο να γνωρίζουμε τις παρελθοντικές ερωτικές εμπειρίες του συντρόφου μας, θα λέγαμε μάλλον όχι! Μπορούμε να πούμε δυο-τρία πράγματα για προηγούμενες σχέσεις μας, αλλά χωρίς λεπτομέρειες και φυσικά χωρίς να αναφερθούμε στην ερωτική ζωή με τους πρώην.
• Ο Δρ. Θάνος Ασκητής είναι Ψυχίατρος-Σεξολόγος-Καθηγητής Ψυχιατρικής EUC-Πρόεδρος Ινστιτούτου Ψυχικής & Σεξουαλικής Υγείας-Μέλος ΕΨΕ, APA/USA, ISSM/ESSM-Αντιπεριφερειάρχης Υγείας
