- Όταν οι τιμές στην οικονομία μας αυξάνονται υπερβολικά γρήγορα, δηλαδή όταν ο πληθωρισμός είναι υπερβολικά υψηλός, η αύξηση των επιτοκίων μάς βοηθά να τον επαναφέρουν σε χαμηλά επίπεδα
Της Φιλοθέης Μακριδάκη*
Ας δούμε αρχικά κάποιες βασικές έννοιες που πρέπει να γνωρίζουμε.
Τι είναι το ΑΕΠ; Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ή ΑΕΠ) αποτελεί το κυριότερο μακροοικονομικό μέγεθος. Ο βασικός στόχος μέτρησής του είναι η απόκτηση ενός μέτρου της συνολικής ποσότητας αγαθών και υπηρεσιών που παράγονται για την αγορά σε μία δεδομένη χώρα κατά μία δεδομένη χρονική περίοδο. Ορίζεται ως η συνολική αγοραία αξία όλων των τελικών προϊόντων και υπηρεσιών που παράγονται σε μια χώρα στη διάρκεια μιας ορισμένης χρονικής περιόδου
Τι είναι πληθωρισμός; Γενική αύξηση των τιμών.
Σε μια οικονομία της αγοράς, οι τιμές των αγαθών και των υπηρεσιών μπορούν πάντα να αλλάξουν. Κάποιες τιμές αυξάνονται, κάποιες άλλες μειώνονται. Πληθωρισμός εμφανίζεται όταν υπάρχει γενικευμένη αύξηση των τιμών των αγαθών και των υπηρεσιών, και όχι μόνο συγκεκριμένων πραγμάτων. Αυτό σημαίνει ότι με 1 ευρώ μπορείτε σήμερα να αγοράσετε λιγότερα αγαθά και υπηρεσίες από ότι χθες. Με άλλα λόγια, ο πληθωρισμός μειώνει την αξία του νομίσματος με την πάροδο του χρόνου.
Βλέποντας την χρήση του χρήματος θα παρατηρήσουμε τα κάτωθι.
Τι ακριβώς λοιπόν συμβαίνει με τα προϊόντα και τις υπηρεσίες; Για παράδειγμα, αν πολλοί θέλουν να αγοράσουν ψωμί, αλλά δεν υπάρχει αρκετό ψωμί, η τιμή αυξάνεται. Έτσι, ακριβώς το ίδιο ισχύει και για τα επιτόκια. Όταν οι επιχειρήσεις και οι πολίτες θέλουν να πραγματοποιήσουν δαπάνες και επενδύσεις, αλλά δεν μπορούν να βρουν εύκολα επαρκείς πιστώσεις, τα επιτόκια τείνουν να αυξάνονται, επειδή υπάρχουν λιγότερες διαθέσιμες πιστώσεις. Με άλλα λόγια, ο δανεισμός γίνεται ακριβότερος. Εάν συμβαίνει το αντίθετο και οι πολίτες αποταμιεύουν μεγάλο μέρος των χρημάτων τους στις τράπεζες, υπάρχει στην οικονομία άφθονο χρήμα το οποίο ονομάζεται ρευστότητα οπότε τα επιτόκια τείνουν να είναι χαμηλά.
Επαναφέρουν τις τιμές
Ο λόγος λοιπόν για τον οποίο αυξάνονται τα επιτόκια είναι με βάση την ΕΚΤ ότι ως κεντρική τράπεζα για το ευρώ, η εντολή που τους έχει ανατεθεί είναι να διατηρούν τιμές σταθερές. Όταν οι τιμές στην οικονομία μας αυξάνονται υπερβολικά γρήγορα, δηλαδή όταν ο πληθωρισμός είναι υπερβολικά υψηλός, η αύξηση των επιτοκίων μάς βοηθά να τον επαναφέρουν σε χαμηλά επίπεδα. Τα επιτόκια είναι το κόστος που συνεπάγεται ο δανεισμός χρημάτων.
Εάν θελήσετε να πάρετε ένα δάνειο από κάποια τράπεζα, θα πρέπει πρώτα να συμφωνήσετε ένα, συνήθως ετήσιο, επιτόκιο. Ας πούμε ότι δανείζεστε 10.000 ευρώ με ετήσιο επιτόκιο 3%. Αυτό σημαίνει ότι, εκτός από το ποσό που απαιτείται για την αποπληρωμή του δανείου, θα πρέπει να καταβάλλετε στην τράπεζά σας 300 ευρώ επιπλέον κάθε χρόνο. Επομένως, το επιτόκιο είναι ουσιαστικά το ποσό που σας χρεώνει η τράπεζα για να σας δανείσει χρήματα.
Συμβαίνει όμως και το αντίστροφο. Οι τόκοι είναι τα χρήματα που η τράπεζα σάς πληρώνει για τις αποταμιεύσεις σας, δηλαδή όταν η ίδια δανείζεται χρήματα από εσάς. Για παράδειγμα, εάν αποταμιεύσετε 1.000 ευρώ σε έναν λογαριασμό με ετήσιο επιτόκιο 2%, στο τέλος του έτους θα λάβετε τόκους 20 ευρώ.
Βέβαια σήμερα στην Ελλάδα τα επιτόκια των δανείων αυξάνονται, αλλά τα επιτόκια των καταθέσεων είναι πολύ χαμηλά με αποτέλεσμα αυτή η κατάσταση να οδηγήσει σε αύξηση των κόκκινων δανείων
Παραδείγματα
Ας δούμε κάποια παραδείγματα όπου φαίνεται η αύξηση των δόσεων στον πολίτη ανά μήνα και ετησίως.
Ημερομηνία εκταμίευσης δανείου 1 Ιανουαρίου 2018. Αύξηση των επιτοκίων κατά 75 μονάδες βάσης. Δάνειο 100.000 ευρώ: Μέσο αρχικό επιτόκιο 3% και έπειτα έστω ότι γίνεται3,75%. Διάρκεια αποπληρωμής 15 χρόνια. Ποσό δόσης αρχικά 690,60 και θα γίνε ι727,2 ευρώ. Άρα αύξηση μηνιαίας δόσης 36,6 ευρώ και ετησίως αύξηση 444 ευρώ. Αν η διάρκεια αποπληρωμής γίνει σε 20 χρόνια με 3% αρχικό επιτόκιο και έπειτα 3,75%. Το Ποσό της μηνιαίας δόσης θα είναι αρχικά 554,6 και θα γίνει 592,9. Εδώ βλέπουμε αύξηση μηνιαίας δόσης 38,3 ευρώ άρα ετήσια αύξηση 456 ευρώ.
Δάνειο 200.000 ευρώ επιχειρηματικό ή στεγαστικό: Μέσο αρχικό επιτόκιο 5,5% και κατόπιν 6,25%. Διάρκεια αποπληρωμής σε 10 χρόνια. Ποσό δόσης 2170,50 ποσό δόσης και θα γίνει η δόση 2245,60. Άρα αύξηση μηνιαίας δόσης 75,1 ευρώ και άρα ετήσια 912 ευρώ.
- Η Φιλοθέη Μακριδάκη είναι Αρθρογράφος-Α’ Τάξης Φοροτεχνικός-Φορολογικός Σύμβουλος Επιχειρήσεων και Ιδιωτών-Ιδιοκτήτρια Λογιστικού Φοροτεχνικού Γραφείου
