Του Θάνου Ασκητή
Οι χειρουργικές επεμβάσεις που μπορούν να απορυθμίσουν τη σεξουαλική ζωή της γυναίκας, αφορούν κυρίως τη γενετήσια λειτουργία της, με πρωταγωνιστική τη χειρουργική αφαίρεση της μήτρας (ολική υστερεκτομή).
Παράλληλα η αφαίρεση του μαστού μετά από κακοήθεια φαίνεται να αυξάνεται σημαντικά. Για παράδειγμα, η μαστεκτομή, εκτός από το πολύ σημαντικό θέμα της οργανικής υγείας, αφορά και μια αλλαγή στο σώμα και στην εικόνα που μια γυναίκα έχει για αυτό.
Η έρευνα έχει δείξει ότι για να αποδεχτούμε μια αλλαγή στο σώμα μας χρειαζόμαστε τουλάχιστον ένα χρονικό διάστημα έξι μηνών. Η μαστεκτομή, που πολλές φορές μοιάζει να είναι μονόδρομος για την σωτηρία, είναι μια δύσκολή διαδικασία. Για μια γυναίκα, η μαστεκτομή δεν φέρει μόνο το φόβο θανάτου, αλλά περιλαμβάνει και την αλλαγή της μορφής του σώματος – την απώλεια του μαστού – που αποτελεί ένα από τα πιο ισχυρά στοιχεία της γυναικείας σεξουαλικότητας και είναι στενά συνυφασμένο με την θηλυκότητα και την εμφάνισή της (την εικόνα της).
Το άγχος της απώλειας
Μια γυναίκα που υποβάλλεται σε μαστεκτομή δεν έχει να αντιμετωπίσει μόνο το άγχος της ασθένειάς της αλλά και το άγχος της απώλειας του μαστού της. Η μαστεκτομή που φαίνεται να «βουλιάζει την εικόνα της γυναίκας που τραυματίστηκε, τη ρίχνει ψυχολογικά και την κάνει να ντρέπεται, να μειονεκτεί, να αποφεύγει ακόμη και τον εαυτό της μπροστά στον καθρέφτη, ενώ την απομονώνει από την κοινωνική της παρουσία, πιστεύοντας ότι έχασε τη θηλυκότητά της.
Ωστόσο, οι επεμβάσεις αυτές δεν αποστερούν τη σεξουαλική ζωή της γυναίκας, η οποία αισθάνεται ότι πλέον δεν έχει δικαίωμα στη σεξουαλική ζωή. Σ’ αυτό μπορεί να συμβάλλει και ο σύντροφος με τη στάση του, χωρίς να φοβάται να τη δοκιμάσει μετά την εγχείρηση που εκλαμβάνεται ως σωματική αναπηρία. Η στάση του συζύγου- συντρόφου, με τον τρόπο του και με τη στάση του οφείλει να υποστηρίζει και να παροτρύνει τη γυναίκα του, που ψυχολογικά έπεσε μετά από μια επέμβαση, να συνεχίσει να είναι δική του σύντροφος, ότι τη χρειάζεται, ότι δεν έχει δικαίωμα να του γυρίζει την πλάτη εγκλωβισμένη μέσα στην απελπισία και στο πένθος της και μαζί οφείλουν να ξεπερνούν κάθε τους πρόβλημα από κοινού.
Καλύτερη ενημέρωση
Τα τελευταία χρόνια, οι γιατροί των ειδικοτήτων αυτών (χειρουργοί-γυναικολόγοι, πλαστικοί, ογκολόγοι), κάνουν μία σημαντική προσπάθεια καλύτερης ενημέρωσης προς το γυναικείο πληθυσμό, που πάσχει από την κακοήθεια και που έχει αυξητική τάση από τη μέση ηλικία και μετά, προκειμένου η γυναίκα να μην παραιτηθεί και να εξακολουθεί να έχει το ενδιαφέρον για τη ζωή της και φυσικά τη σεξουαλική της έκφραση προς τον εαυτό της και το σύντροφό της. Είναι καθοριστικό το μήνυμα που πρέπει να δοθεί σε μια γυναίκα που χειρουργείται από καρκίνο.
Μπορεί να συνεχίσει να έχει σεξουαλική ζωή και να είναι ικανή να συμμετέχει και να απολαμβάνει τη σεξουαλική πράξη με το σύντροφό της, αφού στην ολική υστερεκτομή με ή χωρίς αφαίρεση των ωοθηκών για περιπτώσεις καρκίνου του τραχήλου, της μήτρας ή των ωοθηκών, ο κολπικός σωλήνας παραμένει αναλλοίωτος, ώστε η σεξουαλική πράξη να είναι εφικτή, προσφέροντας σημαντική ηδονή κατά την κολπική συνουσία, αλλά και κλειτοριδική διέγερση που σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να βοηθηθεί με τοπική λιπαντική αλοιφή, δίνοντας τη δυνατότητα καλύτερης πεϊκής διείσδυσης στον κόλπο της γυναίκας.
Στον καρκίνο του μαστού, η πλαστική χειρουργική, εγγυάται μια ουσιαστική επανόρθωση που δεν αφήνει τη γυναίκα να νιώθει ανάπηρη, να κρύβεται και να μην θέλει να δείξει το σώμα της ούτε και στον εαυτό της. Πολλές τελευταίες μελέτες δείχνουν την άμεση επανορθωτική πλαστική μετά τη μαστεκτομή, ώστε η γυναίκα όταν βγει από το χώρο του χειρουργείου να μην αντιληφθεί το «κενό» της μαστεκτομής της. Ιδιαίτερα σε περιπτώσεις αμφοτερόπλευρης μαστεκτομής η διορθωτική πλαστική επανόρθωση των μαστών αποτελεί βασικό παράγοντα της ψυχικής ενίσχυσης και σωματικής έκφρασης της γυναίκας. Αυτό πρέπει να αποτελεί θετικό μήνυμα και για την ίδια την πάσχουσα που δεν έχει κανένα λόγο να πενθήσει τη θηλυκότητά της και να αμφισβητήσει το γυναικείο της ρόλο.
Το ταξίδι της υγείας
Είναι καθοριστικό το επόμενο βήμα που θα επιτρέψει και στην ίδια και στο σύντροφό της, να εξακολουθούν να υπάρχουν τόσο στη σεξουαλική τους ζωή, όσο όμως και στην ψυχική τους συνύπαρξη, χωρίς την εγκατάλειψη, την απομάκρυνση και την προσμονή του θανάτου. Είναι αξιόλογο και πολύ αισιόδοξο το ταξίδι της υγείας μιας γυναίκας που όσο μεγαλώνει θέλει και να αρέσει, αλλά και να ζήσει περισσότερο και καλύτερα , δίπλα σε αυτόν που μπορεί να του δείξει γυμνή το σώμα της και να του ζητήσει να συνεχίσουν την ερωτική τους ζωή όπως και πρώτα.
Όλα αυτά είναι πολύ αληθινά και θετικά όταν η ιατρική κοινότητα τα θέτει ως προϋποθέσεις στη γυναίκα που νοσεί, αλλά και όταν η ίδια γνωρίζει ότι σήμερα μπορεί και πρέπει να αναζητά τον καλύτερο δρόμο της ψυχικής και σωματικής της υγείας. Η πρόληψη, η ενημέρωση, η συνεχής επαφή με το γυναικολόγο της και κυρίως η αγάπη της για το σώμα της εγγυώνται τους απόλυτους παράγοντες που της προσφέρουν τη έγκαιρη διάγνωση, την αποτελεσματική θεραπεία και τη γρήγορη επιστροφή της στη ζωή της, στο ρόλο της, στη σχέση της, στην οικογένειά της.
Ο Δρ. Θάνος Ασκητής είναι Ψυχίατρος-Σεξολόγος-Καθηγητής Ψυχιατρικής EUC-Πρόεδρος Ινστιτούτου Ψυχικής & Σεξουαλικής Υγείας-Μέλος ΕΨΕ, APA/USA, ISSM/ESSM-Αντιπεριφερειάρχης Υγείας
