Οι χαμηλοί μισθοί «βούλιαξαν» τις συντάξεις στον ιδιωτικό τομέα

Ι. Η ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ ΤΟΥ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ ΓΙΑ ΤΟ 2024-ΚΑΤΑ 38% ΧΑΜΗΛΟΤΕΡΕΣ ΟΙ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ ΤΟΥ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΔΗΜΟΣΙΟ
Η κατάρρευση των μισθών του ιδιωτικού τομέα κατά την περίοδο των Μνημονίων, αλλά και της υγειονομικής κρίσης, είχαν άμεσο αντίκτυπο στο ύψος των νέων συντάξεων μετά το2019 και ιδιαίτερα στις νέες συντάξεις των ασφαλισμένων του ιδιωτικού τομέα (εργάτες, υπάλληλοι, ελεύθεροι επαγγελματίες, αγρότες, επιστήμονες). Το «πάγωμα» των αυξήσεων στους μισθούς, η κατάργηση επιδομάτων, το «πάγωμα» των τριετιών για την περίοδο 2012-2023, η μη χορήγηση ακόμη των οικογενειακών επιδομάτων, η αδρανοποίηση των Συλλογικών Συμβάσεων Εργασίας, καθώς και η εφαρμογή από τον ΟΜΕΔ των μνημονιακών πολιτικών στους μισθούς, όχι μόνο οδήγησαν στην κατάρρευση των μισθών τού ιδιωτικού τομέα, αλλά επηρέασαν (ως ήταν επακόλουθο) και το ύψος των νέων συντάξεων, κυρίως αυτών που χορηγήθηκαν μετά το 2022.
Σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία του Υπουργείου Εργασίας (Πληροφοριακό Σύστημα «ΗΛΙΟΣ» της ΗΔΙΚΑ ΑΕ) και τη μηνιαία απεικόνιση των συνταξιοδοτικών παροχών, ο μέσος όρος δαπάνης σύνταξης για τους συνταξιούχους του ιδιωτικού τομέα είναι πολύ χαμηλότερος από τον αντίστοιχο μέσο όρο για τους συνταξιούχους του Δημόσιου τομέα, για τους πρώτες έξι (6) μήνες του έτους 2024. Πιο συγκεκριμένα:
α) Για τον Ιανουάριο 2024, ο μέσος όρος δαπάνης σύνταξης για τους συνταξιούχους που προέρχονται από τον ιδιωτικό τομέα ανήλθε σε 733,03 ευρώ, ενώ για τους συνταξιούχους του Δημοσίου ο μέσος όρος δαπάνης ανήλθε σε 1.205,27 ευρώ (διαφορά 472,24 ευρώ ή 39,15%), όπως αποδεικνύονται από τον παρακάτω σχετικό Πίνακα της μηνιαίας απεικόνισης συνταξιοδοτικών παροχών.

β) Για τον Φεβρουάριο 2024, ο μέσος όρος δαπάνης σύνταξης για τους συνταξιούχους που προέρχονται από τον ιδιωτικό τομέα ανήλθε σε 748,73 ευρώ, ενώ για τους συνταξιούχους του Δημοσίου ο μέσος όρος δαπάνης ανήλθε σε 1.104,78 ευρώ (διαφορά 356,05 ευρώ ή 32,23%), όπως αποδεικνύονται από τον παρακάτω σχετικό Πίνακα της μηνιαίας απεικόνισης συνταξιοδοτικών παροχών.

γ) Για τον Μάρτιο 2024, ο μέσος όρος δαπάνης σύνταξης για τους συνταξιούχους που προέρχονται από τον ιδιωτικό τομέα ανήλθε σε 750,89 ευρώ, ενώ για τους συνταξιούχους του Δημοσίου ο μέσος όρος δαπάνης ανήλθε σε 1.181,45 ευρώ (διαφορά 430,56 ευρώ ή 36,44%), όπως αποδεικνύονται από τον παρακάτω σχετικό Πίνακα της μηνιαίας απεικόνισης συνταξιοδοτικών παροχών.

δ) Για τον Απρίλιο 2024, ο μέσος όρος δαπάνης σύνταξης για τους συνταξιούχους που προέρχονται από τον ιδιωτικό τομέα ανήλθε σε 759,54 ευρώ, ενώ για τους συνταξιούχους του Δημοσίου ο μέσος όρος δαπάνης ανήλθε σε 1.305,76 ευρώ (διαφορά 546,22 ευρώ ή 41,83%), όπως αποδεικνύονται από τον παρακάτω σχετικό Πίνακα της μηνιαίας απεικόνισης συνταξιοδοτικών παροχών.

ε) Για τον Μάιο 2024, ο μέσος όρος δαπάνης σύνταξης για τους συνταξιούχους που προέρχονται από τον ιδιωτικό τομέα ανήλθε σε 752,42 ευρώ, ενώ για τους συνταξιούχους του Δημοσίου ο μέσος όρος δαπάνης ανήλθε σε 1.351,41 ευρώ (διαφορά 598,99 ευρώ ή 44,32%), όπως αποδεικνύονται από τον αντίστοιχο Πίνακα της μηνιαίας απεικόνισης συνταξιοδοτικών παροχών.

στ) Για τον Ιούνιο 2024, ο μέσος όρος δαπάνης σύνταξης για τους συνταξιούχους που προέρχονται από τον ιδιωτικό τομέα ανήλθε σε 749,11 ευρώ, ενώ για τους συνταξιούχους του Δημοσίου ο μέσος όρος δαπάνης ανήλθε σε 1.224,45 ευρώ (διαφορά 475,34 ευρώ ή 38,82%), όπως αποδεικνύονται από τον αντίστοιχο Πίνακα της μηνιαίας απεικόνισης συνταξιοδοτικών παροχών.

Η μεγάλη διαφορά των 475,34 ευρώ (1.224,45-749,11) ανάμεσα στις συντάξεις των δύο κύριων φορέων ασφάλισης της χώρας τον Ιούνιο 2024 και σε ποσοστό 38,82%, προκαλεί ανησυχία, πλην του ότι αποδεικνύει ότι την ύπαρξη συνταξιούχων «δύο ταχυτήτων» και μάλιστα όλως αναιτιολόγητα και παράνομα.
Εξάλλου, ο μέσος όρος δαπάνης σύνταξης για τους συνταξιούχους της Τράπεζας Ελλάδος ανέρχεται στο ποσό των 2.193,73 ευρώ.
Στον παρακάτω Πίνακα αποτυπώνουμε τον μέσο όρο δαπάνης σύνταξης για τους μήνες από Ιανουάριο έως και Ιούνιο 2024, καθώς και τις αντίστοιχες διαφορές των δύο κατηγοριών συνταξιούχων αριθμητικά και ποσοστιαία, σύμφωνα με τα καταγεγραμμένα στοιχεία στις αντίστοιχες μηνιαίες απεικονίσεις του Π/Σ «ΗΛΙΟΣ» της ΗΔΙΚΑ ΑΕ.

Μήνας ΜΟ δαπάνης σύνταξης από ΕΦΚΑ ΜΟ δαπάνης σύνταξης από Δημόσιο Διαφορά
των δύο ΜΟ συντάξεων Ποσοστιαία μείωση
Ιανουάριος 2024 733,03 1.205,27 472,24 39,18%
Φεβρουάριος 2024 748,73 1.104,78 356,05 32,23%
Μάρτιος 2024 750,89 1.181,45 430,56 36,44%
Απρίλιος 2024 759,54 1.305,76 546,22 41,83%
Μάιος 2024 752,42 1.351,41 598,99 44,32%
Ιούνιος 2024 749,11 1.224,45 475,34 38,82%

Από τον ανωτέρω πίνακα προκύπτει ότι, για το χρονικό διάστημα από Ιανουάριο 2024 έως και Ιούνιο 2024 (που διατίθενται επίσημα στοιχεία), ο μέσος όρος τής ανωτέρω ποσοστιαίας μείωσης ανέρχεται στο 38,8%.

ΙΙ. ΚΑΤΑ 36,41% ΧΑΜΗΛΟΤΕΡΕΣ ΟΙ ΝΕΕΣ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ ΤΟΥ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΔΗΜΟΣΙΟ, ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΕΤΟΣ 2023
Στον παρακάτω Πίνακα αποτυπώνουμε τον μέσο όρο δαπάνης σύνταξης για τους 12 μήνες τού έτους 2023,καθώς και τις αντίστοιχες διαφορές των δύο κατηγοριών συνταξιούχων (ιδιωτικού-δημόσιου τομέα),αριθμητικά και ποσοστιαία, σύμφωνα με τα καταγεγραμμένα στοιχεία στο Π/Σ «ΗΛΙΟΣ» της ΗΔΙΚΑ ΑΕ του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης.

Μήνας ΜΟ δαπάνης σύνταξης από ΕΦΚΑ ΜΟ δαπάνης σύνταξης από Δημόσιο Διαφορά
των δύο ΜΟ συντάξεων Ποσοστιαία μείωση
Ιανουάριος 2023 639,58 1017,34 377,76 37,13%
Φεβρουάριος 2023 680,53 1234,95 554,42 44,89%
Μάρτιος 2023 669,49 1017,90 348,41 34,23%
Απρίλιος 2023 674,62 933,58 258,96 27,74%
Μάιος 2023 690,14 1192,93 502,79 42,15%
Ιούνιος 2023 696,17 1088,41 392,24 36,04%
Ιούλιος 2023 685,96 1067,81 381,85 35,76%
Αύγουστος 2023 697,15 1111,75 414,60 37,29%
Σεπτέμβριος 2023 700,11 1067,34 367,23 34,41%
Οκτώβριος 2023 697,26 1023,11 325,85 31,85%
Νοέμβριος 2023 698,18 1024,48 326,30 31,85%
Δεκέμβριος 2023 694,20 1231,52 537,32 43,63%

Από τον ανωτέρω πίνακα προκύπτει ότι, για το έτος 2023, ο μέσος όρος της ανωτέρω ποσοστιαίας μείωσης ανήλθε στο 36,41%.
ΙΙΙ. ΚΑΤΑ 29,44% ΧΑΜΗΛΟΤΕΡΕΣ ΟΙ ΝΕΕΣ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ ΤΟΥ ΙΔΙΩΤΙΚΟΥ ΤΟΜΕΑ ΣΕ ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟΝ ΔΗΜΟΣΙΟ, ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΕΤΟΣ 2022
Στον παρακάτω Πίνακα αποτυπώνουμε τον μέσο όρο δαπάνης σύνταξης για τους 12 μήνες του έτους 2022,καθώς και τις αντίστοιχες διαφορές των δύο κατηγοριών συνταξιούχων(ιδιωτικού-δημόσιου τομέα) αριθμητικά και ποσοστιαία, σύμφωνα με τα καταγεγραμμένα στοιχεία στο Π/Σ «ΗΛΙΟΣ» της ΗΔΙΚΑ ΑΕ του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης.

Μήνας ΜΟ δαπάνης σύνταξης από ΕΦΚΑ ΜΟ δαπάνης σύνταξης από Δημόσιο Διαφορά
των δύο ΜΟ συντάξεων Ποσοστιαία μείωση
Ιανουάριος 2022 659,35 917,69 258,34 28,15%
Φεβρουάριος 2022 647,29 994,16 346,87 34,89%
Μάρτιος 2022 634,18 781,28 147,10 18,83%
Απρίλιος 2022 652,59 824,23 171,64 20,82%
Μάιος 2022 676,74 840,59 163,85 19,49%
Ιούνιος 2022 658,94 915,44 256,50 28,02%
Ιούλιος 2022 660,06 999,06 339,00 33,93%
Αύγουστος 2022 652,76 983,71 330,95 33,64%
Σεπτέμβριος 2022 656,82 1013,84 357,02 35,21%
Οκτώβριος 2022 626,26 1008,13 381,87 37,88%
Νοέμβριος 2022 645,18 998,80 353,62 35,40%
Δεκέμβριος 2022 612,54 840,48 227,94 27,12%

Από τον ανωτέρω πίνακα προκύπτει ότι, για το έτος 2022, ο μέσος όρος της ανωτέρω ποσοστιαίας μείωσης ανήλθε στο 29,44%.
IV. ΟΙ ΝΕΕΣ ΣΥΝΤΑΞΕΙΣ ΣΤΟ ΣΥΝΟΛΟ ΤΟΥΣ (ΙΔΙΩΤΙΚΟΣ-ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΤΟΜΕΑΣ) ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΧΑΜΗΛΟΤΕΡΕΣ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΖΩΝΗ
Είναι γεγονός ότι ο αριθμός των «φτωχών συνταξιούχων» («poor pensioners») έχει αυξηθεί σημαντικά στην Ελλάδα. Τα παρακάτω στοιχεία από το Π/Σ «ΗΛΙΟΣ» (Πίνακας Σ.1 του Παραρτήματος) για τον μήνα Ιούνιο 2024 είναι αποκαρδιωτικά και αποκαλύπτουν ότι, σε σύνολο 2.495.464 συνταξιούχων:
● το 57,3% των συνταξιούχων (1.429.952 άνθρωποι) λαμβάνουν σύνταξη έως 1.000 € μεικτά (940 € καθαρά),
● το 38,3% (956.633 συνταξιούχοι) με σύνταξη έως 700 € μεικτά (658 € καθαρά),
● Το 30,3% (756.804 συνταξιούχοι) με σύνταξη έως 600 € μεικτά (564 € καθαρά) και
● το 19,8% (494.790 συνταξιούχοι) έως 500 € μεικτά (470 € καθαρά).

Εξάλλου, αναφορικά με το ύψος των συντάξεων, ο Πίνακας 4 στη σελ. 7 της Έκθεσης δεν χωρεί αμφισβητήσεις. Ειδικότερα, όπως προκύπτει από τα παρατιθέμενα στοιχεία:
α- η μέση κύρια σύνταξη ανέρχεται στα 816,95 ευρώ μεικτά (767,93 ευρώ καθαρά) και είναι η χαμηλότερη σε ΟΛΕΣ τις χώρες της ΟΝΕ,
β- η μέση επικουρική σύνταξη ανέρχεται στα 199,94 ευρώ μεικτά (187,94 ευρώ καθαρά) και
γ- το μέσο μέρισμα ανέρχεται στα 102,87 ευρώ μεικτά (96,69 ευρώ καθαρά).

Τα ενδιαφέροντα και ταυτόχρονα απογοητευτικά ευρήματα του Συστήματος «ΗΔΙΚΑ/ΗΛΙΟΣ», που εποπτεύεται από το Υπουργείο Εργασίας, αποτελούν και αποστομωτική απάντηση στους δανειστές και τους Έλληνες μνημονιακούς πολιτικούς και επιστήμονες, που ακόμη και σήμερα επιμένουν ότι στην Ελλάδα οι συνταξιούχοι συνεχίζουν να λαμβάνουν υψηλές κατά μέσο όρο συντάξεις.
Η γενικευμένη «συνταξιοδοτική φτώχεια» («pension poverty») είναι συνέπεια των μνημονιακών περικοπών, καθώς και της απαγόρευσης της αύξησης των συντάξεων («πάγωμα» αυξήσεων) μέχρι τον Δεκέμβριο του 2022, σύμφωνα με τον ν. 4475/2017 (άρθρο 3), που δυστυχώς διατηρήθηκε σε ισχύ με τον νόμο Βρούτση 4670/2020 (άρθρο 25 παρ. 4).
Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους. Σε καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα της ΟΝΕ δεν υπάρχει το εφεύρημα της «προσωπικής διαφοράς» ούτε το θλιβερό φαινόμενο, πάνω από το 1/3 των συνταξιούχων να λαμβάνουν γλίσχρες συντάξεις-«επιδόματα» ύψους 600 ευρώ (564 καθαρά).

V. ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗΣ ΤΩΝ ΝΕΩΝ ΣΥΝΤΑΞΕΩΝ
Σύμφωνα με επιστημονική έρευνα της ΕΝΥΠΕΚΚ, οι λόγοι που οδήγησαν στην κατάρρευση των νέων συντάξεων (ιδιαίτερα μετά το 2022) και στη φτωχοποίηση χιλιάδων συνταξιούχων τού ιδιωτικού τομέα είναι οι παρακάτω:
1) Η «βουλγαροποίηση» των μισθών στην Ελλάδα
Η «ρήτρα Βουλγαρίας» της κυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου, που ισχύει ακόμη και σήμερα(!) είναι η βασική αιτία της μαζικής παραγωγής φτωχών συνταξιούχων («poor pensioners»), κυρίως μετά το 2022, με την πλήρη εφαρμογή των διατάξεων του νόμου Κατρούγκαλου (4387/2016) και του νόμου Βρούτση (4670/2020) και κυρίως τον νέο τρόπο υπολογισμού των συντάξεων που εισήγαγαν οι νόμοι αυτοί.
Με το β’ Μνημόνιο (ν. 4046/2012 σελ. 713), ως γνωστόν, είχε προβλεφθεί η σύγκλιση του ελληνικού κατώτατου μισθού (και κατ’ επέκταση όλων των μισθών) με τους αντίστοιχους των χωρών της Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης («ρήτρα Βουλγαρίας»).
Εκεί, μεταξύ των άλλων, αναφερόταν ότι «Τα μέτρα αυτά θα δώσουν τη δυνατότητα μείωσης της απόκλισης στο επίπεδο του κατώτατου μισθού σε σχέση με τους ανταγωνιστές μας (Πορτογαλία, Κεντρική και ΝΑ Ευρώπη)» και παρακάτω ότι «Αυτό θα ευθυγραμμίσει το πλαίσιο του κατώτατου μισθού της Ελλάδας με αυτό συγκρίσιμων κρατών και θα του επιτρέψει να εκπληρώσει τη βασική του λειτουργία, δηλαδή της διασφάλισης ενός ενιαίου δικτύου ασφαλείας για όλους τους υπαλλήλους».
Σε υλοποίηση της ανωτέρω δευτερομνημονιακής διάταξης, ο ν. 4093/2012 (υποπαρ. ΙΑ.11, σελ. 5612) της κυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου μείωσε τον κατώτατο μισθό του ιδιωτικού τομέα σε 586,8 € για τους εργατοϋπαλλήλους άνω των 25 ετών και σε 510,95 € για τους κάτω των 25 ετών.
Με τον ίδιο νόμο, όλα τα επιδόματα επί του κατώτατου μισθού καταργήθηκαν ενώ το επίδομα προϋπηρεσίας (τριετίες-πολυετίες) που παρέμεινε, «πάγωσε» μέχρι η ανεργία να πέσει κάτω του 10%.
Η συγκεκριμένη διάταξη του ν. 4093/2012 (υποπαρ. ΙΑ.11 παρ.1), που ισχύει ακόμη και σήμερα, ρητά αναφέρει στο εδάφιο (ε) ότι «Πέραν της μηνιαίας τακτικής προσαύξησης λόγω προϋπηρεσίας, καμία άλλη προσαύξηση δεν περιλαμβάνει στον νομοθετικώς καθορισμένο κατώτατο μισθό και ημερομίσθιο» και στο εδάφιο (στ) ότι «Έως ότου η ανεργία διαμορφωθεί σε ποσοστό κάτω του 10% αναστέλλεται η προσαύξηση του νομοθετικώς καθορισμένου νόμιμου κατώτατου μισθού και ημερομισθίου για προϋπηρεσία που συμπληρώνεται μετά την 14-2-2012».
Εξάλλου, με τον ν. 4152/2013 (υποπαρ. ΙΔ.2 σελ. 1619, ΦΕΚ Α 107) καθορίστηκε χαμηλότερος κατώτατος και «υποκατώτατος» μισθός για τους λεγόμενους «ωφελούμενους εργαζόμενους» των προγραμμάτων του ΟΑΕΔ το ποσό των 490 και 427 ευρώ μεικτά (για τους άνω και κάτω των 25 ετών), με αντίστοιχα κατώτατα ημερομίσθια ύψους 19,16 και 17,1 ευρώ.
Ειδικότερα η παραπάνω ρύθμιση όρισε ότι: «Οι καθαρές αμοιβές ορίζονται κατά παρέκκλιση της ισχύουσας νομοθεσίας σε 19,6 ευρώ ημερησίως και όχι μεγαλύτερες από 490 ευρώ μηνιαίως για ωφελούμενους ηλικίας 25 ετών και άνω και σε 17,1 ευρώ ημερησίως και όχι πάνω από 427 ευρώ μηνιαίως για ωφελούμενους ηλικίας κάτω των 25 ετών».
Με τις ίδιες νομοθετικές παρεμβάσεις, όπως προαναφέρθηκε, στους εργατοϋπαλλήλους, που ήδη εργάζονταν στις 14-2-2012, αμείβονταν με τα κατώτατα όρια και ήταν άνω των 25 ετών, καταργήθηκαν όλα τα επιδόματα και αναγνωρίστηκε μόνο το επίδομα λόγω προϋπηρεσίας (τριετίες) μέχρι εννέα (9) έτη (3 τριετίες) με προσαύξηση 10% για καθεμία, ενώ για τους εργατοϋπαλλήλους κάτω των 25 ετών αναγνωρίστηκε μία (1) μόνο τριετία με την ίδια προσαύξηση 10%.
Για όλους, όμως, τους εργάτες και υπαλλήλους που άρχισαν για πρώτη φορά τον εργασιακό τους βίο μετά την 14-2-2012 και αμείβονταν με τον κατώτατο μισθό, τα επιδόματα καταργήθηκαν ενώ η προϋπηρεσία τους μετά την 14-2-2012 ΔΕΝ λαμβάνεται υπόψη για τη χορήγηση του επιδόματος λόγω προϋπηρεσίας (τριετίες, πολυετία) μέχρι η ανεργία να πέσει κάτω από 10%. Στην ουσία «πάγωσε» το βασικότερο επίδομα των εργατοϋπαλλήλων μέχρι την οριστική κατάργησή του.
Η επόμενη παρέμβαση στον κατώτατο μισθό και τις τριετίες έγινε με τον ν. 4254/2014 (ΦΕΚ Α 85), με τον οποίο (παρ. ΙΑ.7, σελ. 1430) η αμοιβή της τριετίας για νεοπροσλαμβανόμενους μακροχρόνια ανέργους μειώθηκε περαιτέρω από 10% στο 5% ανά τριετία.
Συμπερασματικά, με τους δευτερομνημονιακούς εφαρμοστικούς νόμους 4093/2012, 4172/2013 και 4254/2014 της κυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου, σε εφαρμογή δέσμευσης του β’ Μνημονίου (ν. 4046/2012), ο κατώτατος μισθός, μέσω τής αναστολής των τριετιών και της κατάργησης όλων των επιδομάτων, μειώθηκε περαιτέρω αφού:
-καταργήθηκαν οι τριετίες πέραν της 3ης, δηλαδή μετά τα εννέα (9) χρόνια εργασίας (ν. 4093/2012 υποπαρ. ΙΑ.11 εδ.ε) για τους «παλαιούς εργαζόμενους» (πριν την 14-2-2012),
-μειώθηκε η προσαύξηση των τριετιών από 10% σε 5% για τις τριετίες των νέων εργαζομένων, με πρόσχημα τη μακροχρόνια ανεργία τους (ν. 4254/2014 υποπαρ. ΙΑ.7),
-καταργήθηκαν όλα τα επιδόματα στον νέο νομοθετικώς καθοριζόμενο μισθό (ν. 4172/2013 άρθρο 103) και
-«πάγωσε» η προσαύξηση λόγω προϋπηρεσίας μέχρις ότου η ανεργία μειωθεί στο 10% (ν. 4093/2012 υποπαρ. ΙΑ.11. εδ.ε).
Όλες οι παραπάνω μνημονιακές παρεμβάσεις στο σύστημα μισθών της χώρας περιόρισαν κατά πολύ το ύψος των συνταξίμων αποδοχών και στη συνέχεια των συντάξεων για χιλιάδες νέους συνταξιούχους.