Του Ιωάννη Κρασσά
Την 20η Ιανουαρίου 2025, ο Ντόναλντ Τράμπ ορκίσθηκε 47ος Πρόεδρος των ΗΠΑ. Την ημέρα εκείνη η Ουάσιγκτον απέκτησε νέο Σερίφη. Μ΄ αυτή τη φράση περιέγραψε την έναρξη της θητείας του ο Αντιπρόεδρός του Τζέιμς Ντέιβιντ Βανς, στην ομιλία του στο Μόναχο της Γερμανίας, στην 61η Διάσκεψη για την Ασφάλεια (14η Φεβρουαρίου 2025). Το ακριβέστερο θα ήταν να πει ότι ο πλανήτης απέκτησε νέο σερίφη.
Τα Εξάσφαιρα Βρόντηξαν
Ο Τραμπ έκανε σαφείς τις προθέσεις του με το καλημέρα:
Μετονόμασε τον Κόλπο του Μεξικού σε Κόλπο της Αμερικής.
Δήλωσε τη πρόθεσή του να προσαρτήσει την Γροιλανδία και να καταστήσει το Καναδά 51η Πολιτεία των ΗΠΑ.
Επέβαλλε σειρά δασμών σε εισαγόμενα προϊόντα από τη Κίνα, την Ευρώπη και άλλες χώρες.
Πρότεινε την απομάκρυνση των Παλαιστινίων από τη Γάζα και τη μετατροπή της στη Ριβιέρα της Μέσης Ανατολής.
Επικοινώνησε με τον Πούτιν για απευθείας διαπραγματεύσεις μεταξύ ΗΠΑ και Ρωσίας, για τον τερματισμό του Ρωσο-ουκρανικού πολέμου, χωρίς τη συμμετοχή της Ουκρανίας και της Ευρώπης.
Απαίτησε από την Ευρώπη να επωμισθεί το κόστος υπερασπίσεως της Ουκρανίας.
Ζήτησε το 50% των Ουκρανικών αποθεμάτων σπανίων γαιών και την εκμετάλλευση των βασικών υποδομών της χώρας, χωρίς τη παροχή εγγυήσεων ασφαλείας.
Προειδοποίησε για την αποχώρηση των Αμερικανικών στρατευμάτων από την Ευρώπη.
Διέρρηξε τις σχέσεις του με το Ζελένσκι, τον κατηγόρησε ότι κυβερνά σαν δικτάτορας, ότι η Ουκρανία ξεκίνησε τον πόλεμο και του ζήτησε να κάνει εκλογές. Μέχρι να συμβεί αυτό η Ουκρανία δεν θα έχει θέση στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Προφανώς αυτά αποτελούν μόνο την αρχή.
Ο Βοηθός του Σερίφη
Την 14η Φεβρουαρίου 2025 στο Μόναχο, ο 40χρονος Αντιπρόεδρος των ΗΠΑ επέκρινε την Ευρώπη για καταπάτηση της ελευθερίας της εκφράσεως των πολιτών και των ΜΜΕ και για ολιγωρία στο περιορισμό της λαθρομεταναστεύσεως. Τόνισε επίσης ότι η πολιτική των περιοριστικών μέτρων υπονομεύει τη δημοκρατία, θεωρώντας ότι αποτελεί την μεγαλύτερη απειλή για την ασφάλεια της γηραιάς ηπείρου. Θα είχαν νόημα όλα αυτά εάν δεν είχε αγκαλιάσει το Πούτιν, ο οποίος δολοφονεί όποιον διαφωνεί. Ενόχλησε επιπλέον ο υπερφίαλος και περιφρονητικός τρόπος που απευθύνθηκε στο ακροατήριο. Σχετικά με το Ρωσο-ουκρανικό σχολίασε ότι ελπίζει σε έναν «λογικό (εύλογο) διακανονισμό (a reasonable settlement)».
Η Αγαλλίαση του Τσάρου
«Χτυπήστε χαρμόσυνα καμπάνες του Κρεμλίνου φέτος η Ανάσταση ήρθε νωρίτερα». Ο Πούτιν έχει κάθε λόγο να αισθάνεται ικανοποίηση από τη μέχρι τώρα πολιτική του Τραμπ η οποία τον απήλλαξε από τα ανομήματά του και τον επανάφερε στο προσκήνιο μετά από τριετή απομόνωση. Το κατέστησε ισότιμο συνομιλητή του, με σκοπό να μοιράσουν το πλανήτη σύμφωνα με τις επιθυμίες τους. Οι προ των διαπραγματεύσεων αποδοχές που αφορούν τη διατήρηση των κατακτηθέντων εδαφών και την απαγόρευση της εντάξεως της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ, συνιστούν άνευ αγώνος ήττα, ή εκ των προτέρων συναίνεση για τα μελλοντικά σχέδια του Τραμπ.
Ο Ηθοποιός
Ο Πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντιμίρ Ζελένσκι βιώνει ένα εφιάλτη. Η ρήξη του με τον Τραμπ τον φέρνει αντιμέτωπο με το πιο δύσκολο ρόλο της ζωής του, από την ερμηνεία του οποίου εξαρτάται η μοίρα του λαού του. Δεν είναι μόνο ότι τον εγκατέλειψε ο πιο ισχυρός υποστηρικτής του, αλλά ότι στράφηκε προς τον εχθρό του. Χωρίς την στρατιωτική βοήθεια σε κρίσιμα πυρομαχικά (διαφόρων τύπων πυραύλους, οβίδες πυροβόλων, ανταλλακτικά, εφόδια και πολλά άλλα) είναι δύσκολο να συνεχίσει τον πόλεμο. Ο Ζελένσκι θα πρέπει να τα παίξει όλα για όλα, γιατί εάν το πάει παρακαλετά θα τον πολτοποιήσουν. Επέλεξε να υπερασπισθεί τη χώρα του, ενδεχομένως να πέσει ηρωικά και να καταστεί σύμβολο. Η αιωνιότητα απαιτεί θυσίες, οι μεγάλες δοκιμασίες αναδεικνύουν τους μεγάλους ηγέτες. Οι πρωταγωνιστές θα αφήσουν τα αποτυπώματά τους στις εξελίξεις και θα κριθούν από την αδέκαστη ιστορική κρίση. Είμαστε μάρτυρες συγκλονιστικών ιστορικών γεγονότων.
Η Γεροντοκόρη
Ο Αντιπρόεδρος του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας Ντμίτρι Μεντβέντεφ, μετά το τηλεφώνημα των δύο Προέδρων προέβη σε μία μοχθηρή δήλωση, ενδεικτική της ακατέργαστης ρωσικής αλαζονείας: «Η ψυχρή γεροντοκόρη Ευρώπη έχει τρελαθεί από φθόνο και οργή». Ο ευρωπαϊκός τύπος χρησιμοποίησε τίτλους, όπως «Σοκ και Δέος», «Πάγωσε η Υφήλιος», «Αμήχανη η Ευρώπη», «Νέα Γιάλτα» και άλλα παρόμοια. Όσοι δηλώνουν αιφνιδιασμένοι ή ενημερώνονται ελάχιστα, ή αδυνατούν να κατανοήσουν αυτά που επαγγέλθηκε ο Τραμπ κατά την περίοδο της προεκλογικής εκστρατείας και μετά τη νίκη του στις Προεδρικές εκλογές. Το πάγωμα μάλλον προήλθε από το πρόδηλο, ότι ο Αμερικανός πρόεδρος εννοεί αυτά τα οποία λέει. Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι ότι οι Ευρωπαίοι ηγέτες βρίσκονται προ δύσκολων υψηλού κόστους αποφάσεων εάν επιθυμούν να έχει μέλλον η Ευρώπη, ως αυτοτελής οντότητα και όχι υπό εξάρτηση. Η συνέχιση της υποστηρίξεως προς την Ουκρανία συνιστά τη μεγαλύτερη πρόκληση.
Ο Μάριο Ντράγκι (1947-), πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τραπέζης (ΕΚΤ) και πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας, χρησιμοποίησε αυτή τη πρόταση σε τίτλο άρθρου που δημοσίευσε σχετικά με την νέα πολιτική των ΗΠΑ. Αυτές οι λέξεις πιστεύω περιγράφουν επακριβώς τη νέα κατάσταση στην διεθνή σκηνή. Το 1917 επί προεδρίας Τόμας Γούντροου Ουίλσον (1856-1924), οι ΗΠΑ εισήλθαν στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και συνεισέφεραν ουσιαστικά στην νίκη των Συμμάχων. Μια βρετανική αφίσα της εποχής είναι ενδεικτική για το πως βίωναν οι Ευρωπαίοι την εποχή εκείνη την αμερικανική «αθωότητα».
Ο Ουίλσον διετέλεσε καθηγητής ιστορίας και πολιτικών επιστημών και πρύτανης στο πανεπιστήμιο Πρίνστον (Princeton), αξιολογούμενο ως 1ο από τα 436 εθνικά ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ κατά το Β΄ΠΠ Φράνκλιν Ντελάνο Ρούσβελτ (1882-1945), με το πρόγραμμα εκμισθώσεως και δανεισμού[ παρείχε δωρεάν οπλισμό, μέσα, εφόδια και υλικά στις χώρες που πολεμούσαν τον άξονα, ζωτικής σημασίας για την διεξαγωγή του πολέμου. Οι εξαιρετικοί αυτοί Πρόεδροι και οι άλλοι που ακολούθησαν στη συνέχεια υπερασπίσθηκαν τα αμερικανικά συμφέροντα και βοήθησαν την Ευρώπη. Τα κίνητρα τους δεν ήσαν μόνο η αποκόμιση κέρδους, αλλά και η προστασία των κοινών αξιών που σχετίζονται με την ελευθερία και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια, οι οποίες καταπνίγονταν από τα απολυταρχικά καθεστώτα που πολέμησαν. Το βασικότερο και ίσως το μοναδικό κριτήριο αξιολογήσεως των πάντων για το πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ εδράζεται στην «αξία των χρημάτων (value for money)».
Η Ύβρις
Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι όταν κάποιος υπερεκτιμώντας τις δυνάμεις του, συμπεριφέρονταν προς τους άλλους με τρόπο προσβλητικό, υποτιμητικό και αυθαίρετο, παραβίαζε τα όρια της ηθικής τάξεως και διέπραττε «ύβρι» έναντι των Θεών. Η Θεότητα Άτις αναλάμβανε δράση και προκαλούσε σύγχυση στο μυαλό του, με αποτέλεσμα να υποπίπτει σε ακόμη μεγαλύτερα σφάλματα. Η θεά Νέμεσις, η τιμωρός των «υβριστών», επέβαλλε την «τίσιν (ποινή)», η οποία οδηγούσε στην καταστροφή και την εξαφάνισή του υβριστού. Η Ευρώπη θα πρέπει να ενεργοποιηθεί και να μην περιμένει βοήθεια από τους Θεούς του Ολύμπου. Ο Τραμπ αναδείχθηκε στη θέση του προέδρου από τη λαϊκή ψήφο και έχει τη νομιμοποίηση να ενεργεί υπερασπιζόμενος τα συμφέροντα των ΗΠΑ. Το ίδιο δικαίωμα όμως έχουν και οι ηγέτες των λοιπών κρατών. Φαίνεται ότι βαδίζουμε προς εγκατάλειψη της διπλωματίας των διαπραγματεύσεων και έχουμε στραφεί προς τη διπλωματία των κανονιοφόρων.
Οι Επιλογές της Γεροντοκόρης
Η ΕΕ βρίσκεται αντιμέτωπη με μια τεράστια αλλαγή των σχέσεων της με τις ΗΠΑ, μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, με αφορμή το Ρωσο-ουκρανικό πόλεμο. Με βάση τους αριθμούς είναι μία μεγάλη δύναμη, αλλά χωρίς συνοχή. Θα είναι ατιμωτικό να εγκαταλείψει την Ουκρανία στο έλεος του Πούτιν. Οι ηγέτες των ευρωπαϊκών χωρών θα πρέπει πρώτα να αφυπνισθούν. Η συνοχή της ΕΕ είναι η βασικό της μειονέκτημα σε σχέση με τις ΗΠΑ και την Ρωσία. Ο φιλόσοφος Αριστοτέλης (384-322 π.Χ.) είπε: «Ἀδύνατον το μηδέν πράττοντα πράττειν εὔ (Είναι αδύνατον αυτός που δεν κάνει τίποτα να ενεργεί σωστά)». Σ΄ αυτή τη ζωή δεν υπάρχουν επιλογές χωρίς κόστος, «τα δωρεάν γεύματα τελείωσαν». Η ΕΕ δύναται:
Να πει ναι σε όλα στον Τραμπ (εξευτελιστικό).
Να αυτονομηθεί πλήρως από την Αμερική (ουτοπικό).
Να επωμισθεί το κόστος αμυντικής θωρακίσεως εαυτής και της Ουκρανίας έναντι της Ρωσίας (αντιοικονομικό).
Να τηρήσει τα προσχήματα επικαλούμενη το συμφέρον έναντι της θυσίας στη λογική «αυτό μπορούσα αυτό έκανα» και συνεχίζουμε σφυρίζοντας αδιάφορα (ανήθικο).
Να δημιουργήσει κοινό ευρωπαϊκό στρατό υπό ενιαία διοίκηση (ιδανικό).
Να βρεθεί ο κοινά αποδεκτός ικανός ηγέτης που θα αναπτερώσει το ηθικό και θα εμπνεύσει την αγωνιστικότητα, την αξιοπρέπεια και την υπερηφάνεια. Να αποκτήσει Κοινή Εξωτερική και Αμυντική πολιτική. Για να συμβεί αυτό θα πρέπει να μετατραπούμε από ΕΕ σε Ηνωμένες Πολιτείες Ευρώπης (ΗΠΕ) (θεϊκό).
Πολύ Λίγα, Πολύ Αργά
Την 17η Φεβρουαρίου 2025, 7 Ευρωπαίοι ηγέτες (Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Γερμανία, Ισπανία, Ιταλία, Δανία, Πολωνία) μαζί με το Γενικό Γραμματέα του ΝΑΤΟ, τους Πρόεδρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου) συναντήθηκαν στο Παρίσι για επείγουσες συνομιλίες με στόχο να διασφαλιστεί ότι οι χώρες τους θα συμμετέχουν πλήρως σε οποιεσδήποτε ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις για την Ουκρανία. Την 19η Φεβρουαρίου υπήρξε δεύτερη διευρυμένη τηλεδιάσκεψη κορυφής με 20 συμμετέχοντες, συμπεριλαμβανομένου του Έλληνος Πρωθυπουργού. Οι συμμετέχοντες επαναβεβαίωσαν την υποστήριξη της Ευρώπης στην Ουκρανία και αποφασίσθηκε η μετάβαση του Γάλλου Προέδρου και του Βρετανού πρωθυπουργού στην Ουάσιγκτον προκειμένου να συνομιλήσουν με τον Τραμπ, πιθανόν την 24η Φεβρουαρίου 2025.
Διαπιστώσεις-Συμπεράσματα
Ο πρώην πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Τζων Πάλμερστον (1784-1865) είπε: «Δεν έχουμε μόνιμους συμμάχους, μόνο μόνιμα συμφέροντα (We have no permanent allies, only permanent intersts)». Θα πρέπει να το ασπασθούμε εάν θέλουμε να προστατεύσουμε τη πατρίδα μας.
Ο Ρωσο-ουκρανικός πόλεμος είναι «ενοχλητικός» για τον Τραμπ και αποτελεί εμπόδιο από το οποίο θέλει να απαλλαγεί όσο το δυνατό ταχύτερα, προκειμένου να υλοποιήσει τα «αυτοκρατορικά σχέδια του». «Απέλυσε» το Ζελένσκι και φαίνεται να θέλει να χρησιμοποιήσει την Ουκρανία ως παράδειγμα για το τι θα πάθουν όσοι στο μέλλον θα του σταθούν εμπόδιο.
Η ηθική και το δίκαιο υποτάσσονται στο συμφέρον, το οποίο αποτελεί την ισχυρότερη συγκολλητική ουσία των πλέον ετερόκλιτων συστημάτων, όπως του φιλελευθερισμού και του αυταρχισμού.
Τηρουμένων των αναλογιών ότι είναι το MAGA (Make Amerika Great Again) για τον Τραμπ είναι η Γαλάζια Πατρίδα για τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Στην οθωμανική αυτοκρατορία κάτω από το Σουλτάνο υπήρχαν οι Πασάδες, οι Αγάδες και οι Μπέηδες. Ο αναθεωρητισμός μπορεί να συντελεστεί σε πολλά επίπεδα.
Ο Ζελένσκι προσέφυγε στον Ερντογάν ο οποίος δεν άφησε ανεκμετάλλευτη την ευκαιρία αναδεικνυόμενος σε βασικό παίκτη στην περιοχή, επιδιώκοντας να αναδείξει την Τουρκία στην ισχυρότερη δύναμη της Μαύρης Θαλάσσης.
Η χώρα μας έχει «βραχυκυκλώσει» από ένα σιδηροδρομικό δυστύχημα και τα κόμματα προσπαθούν να το εκμεταλλευθούν στο έπακρο για πολιτικά οφέλη, ενώ η υφήλιος δονείται. Να σταματήσουμε να είμαστε μοιραίοι και άβουλοι και να απαλλαγούμε από την κουτοπονηριά, τον επαρχιωτισμό μας και τον ωχαδερφισμό μας, δρώντες και όχι αντιδρώντες στις μεγάλες προκλήσεις των καιρών.
Ο πρώην πρωθυπουργός της Γαλλίας Ζωρζ Κλεμανσώ (1841-1929) είπε, «Οι πολιτισμοί όταν χάνονται είναι θύματα αυτοκτονίας και όχι δολοφονίας». Ενδεχομένως σ’ αυτή τη δύσκολη περίοδο θα φανούν οι ικανοί να επιβιώσουν και εκείνοι που ολοκλήρωσαν το βιολογικό τους τίτλο.
Ο Ιωάννης Κρασσάς είναι Αντιστράτηγος ε.α.
