Κατώτατος μισθός 780 €-κατώτατο ημερομίσθιο 34,84 € – κατώτατο ωρομίσθιο 5,23 € (μεικτά)
●Οι αλλαγές φέρνουν αυξήσεις σε 26 επιδόματα, ενώ αυξημένες θα είναι οι αμοιβές λόγω υπερεργασίας-υπερωρίας, νυχτερινής εργασίας και εργασίας στις αργίες, επίσης αυξημένη θα είναι η αποζημίωση απόλυσης
● Απώλεια από 2 έως 8 μισθούς ετησίως από το «πάγωμα» τριετιών-επιδομάτων, την περίοδο 2012-2023, όπως και απώλειες έως 2% από ασφαλιστικές κρατήσεις-φορολογία
Ανάλυση-παρέμβαση
των Αλέξη Μητρόπουλου και Αγγελικής Μητροπούλου
Νέος κατώτατος μισθός (780€ μεικτά-667€ καθαρά), νέο κατώτατο ημερομίσθιο (34,84€ μεικτά-29,80€ καθαρά)και νέο κατώτατο ωρομίσθιο (5,23€ μεικτά-4,48€ καθαρά) ισχύουν από σήμερα (1-4-2023) για 600.0000 περίπου εργάτες και υπαλλήλους τού ιδιωτικού τομέα που εργάζονται με καθεστώς πλήρους ή μερικής απασχόλησης.
Από 1-4-2023, αύξηση θα παρουσιάσουν και 26 εργατικά και κοινωνικά επιδόματα, που είναι για δεκαετίες συνδεδεμένα με το ύψος τού κατώτατου μισθού και χορηγεί κυρίως η ΔΥΠΑ (τέως ΟΑΕΔ).
Αυξημένες επίσης θα είναι και οι προσαυξήσεις λόγω υπερεργασίας, υπερωρίας (νόμιμης ή παράνομης), νυχτερινής εργασίας και εργασίας κατά τις αργίες, καθώς επίσης και η αποζημίωση απόλυσης για όσους αμείβονται με τον κατώτατο μισθό και ημερομίσθιο.
Όμως ΚΑΙ ο νέος κατώτατος μισθός των 780€, όπως και ο προηγούμενος των 713€ και ο προγενέστερος αυτού των 586€ (για εργαζόμενους άνω των 25 ετών) και 511€ (για εργαζόμενους κάτω των 25 ετών), ΔΕΝ περιλαμβάνει το επίδομα προϋπηρεσίας (τριετίες),ούτε οικογενειακά επιδόματα, αφού ο μνημονιακός νόμος 4093/2012 (ΦΕΚ Α 222/12-11-2012), που ισχύει δυστυχώς ακόμη και σήμερα (2023), απαγορεύει τη χορήγησή του στους χαμηλόμισθους του ιδιωτικού τομέα, αν η ανεργία δεν πέσει κάτω από 10%.
Το «πάγωμα» των τριετιών (10% εκάστη) στερεί ετησίως από τους εργαζόμενους (παλιούς και νέους) για την προϋπηρεσία τους για τα έτη 2012-2023 από 1,5 έως 4κατώτατους μισθούς ετησίως. Το ίδιο συμβαίνει και με το «πάγωμα» των οικογενειακών επιδομάτων για την ίδια χρονική περίοδο, από το οποίο οι εργαζόμενοι χάνουν 1,5-4 κατώτατους μισθούς ετησίως.
Η απαγόρευση χορήγησης τριετιών και οικογενειακών επιδομάτων είναι ο βασικός λόγος φτωχοποίησης των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα. Ειδικότερα:
Νέος κατώτατος μισθός 780€ μεικτά (667€ καθαρά) και νέο κατώτατο ημερομίσθιο 34,84€ μεικτά (29,80€ καθαρά) από 1-4-2023. Απαγορεύεται κατώτερος μισθός των 780€ και κατώτερο ημερομίσθιο των 34,84€
Από το 2012, ως γνωστόν, ο κατώτατος μισθός μειώθηκε με την ΠΥΣ 6/28-2-2012 (ΦΕΚ Α’ 38) από τα 751 € (μεικτά) στα 586 € (μεικτά) μέχρι την άνοιξη του 2019, όταν η προηγούμενη κυβέρνηση τον αύξησε στα 650 € (μεικτά). Τον αύξησε δηλαδή περίπου 10%, μετά από οκτώ (8)ολόκληρα χρόνια αναστολής της αύξησής του («πάγωμα»).
Για την ίδια περίοδο, με την ίδια ΠΥΣ 6/2012, ίσχυσε για τους νέους και τις νέες κάτω των 25 ετών ο «υποκατώτατος» μισθός, που με πλήρες ωράριο ελάμβαναν μισθό ύψους 511 € μεικτά (427 € καθαρά). Ο «νεανικός» «υποκατώτατος» καταργήθηκε επιτέλους από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ την άνοιξη του 2019, αφού χρησιμοποιήθηκεη φτηνή εργασία των νέων μας για οκτώ (8) ολόκληρα χρόνια, στέλνοντας αρκετές χιλιάδες από αυτούς στο εξωτερικό («brain drain»).
Με την υπ’ αριθ. 107675/27-12-2021 απόφαση του υπουργού Εργασίας κ. Κ. Χατζηδάκη (ΦΕΚ Β 6263)καθορίστηκε ο νόμιμος κατώτατος μισθός στο ποσό των 663€ (μεικτά) και το νόμιμο κατώτατο ημερομίσθιο στο ποσό των 29,62€ (μεικτά), για πλήρη απασχόληση, για τους υπαλλήλους και τους εργατοτεχνίτες όλης της χώρας, χωρίς ηλικιακή διάκριση, από 1ηΙανουαρίου 2022.
Εξάλλου, με την υπ’ αριθ. 38866/21-4-2022 απόφαση του υπουργού Εργασίας κ. Κ. Χατζηδάκη (ΦΕΚ Β 2030)καθορίστηκε ο νόμιμος κατώτατος μισθός στο ποσό των 713€ (μεικτά) και το νόμιμο κατώτατο ημερομίσθιο στο ποσό των 31,85€ (μεικτά), για πλήρη απασχόληση, για τους υπαλλήλους και τους εργατοτεχνίτες όλης της χώρας, χωρίς ηλικιακή διάκριση, από 1η Μαΐου 2022.
Ως προς το κατώτατο μεικτό ημερομίσθιο, από 29,04€ το 2019 και 31,85€ το 2022, από 1-4-2023 προσαρμόζεται στα 34,84€ (29,80 € καθαρά).
Υπογραμμίζουμε ότι, σύμφωνα με την παρ.1β του άρθρου 103 του ν. 4172/2013 (ΦΕΚ Α 167), ατομικές συμβάσεις εργασίας και συλλογικές συμβάσεις εργασίας κάθε είδους δεν επιτρέπεται να ορίζουν μηνιαίες τακτικές αποδοχές ή ημερομίσθιο πλήρους απασχόλησης, υπολειπόμενες από το νομοθετικώς καθορισμένο κατώτατο μισθό και ημερομίσθιο ή της αντίστοιχης προκύπτουσας αναλογίας για τις συμβάσεις μερικής απασχόλησης.
Τα 26 επιδόματα που αυξάνονται μαζί με τον κατώτατο μισθό από 1-4-2023
Η αύξηση από 1-4-2023 του κατώτατου μισθού από 713€ σε 780€ μεικτά (667€ καθαρά) και του κατώτατου ημερομισθίου από 31,85€ σε 34,84€ μεικτά (29,80€ καθαρά), συμπαρασύρουν προς τα πάνω και τα εξής είκοσι έξι (26) εργατικά και κοινωνικά επιδόματα που για δεκαετίες είναι συνδεδεμένα με τον εκάστοτε κατώτατο μισθό.
Παραθέτουμε τα 26 επιδόματα, όπως ήταν μέχρι 31-3-2023 και τα νέα αυξημένα μετά την 1-4-2023:
ΕΠΙΔΟΜΑ ΠΟΣΟ
ΜΕΧΡΙ 31-3-2023 ΠΟΣΟ
ΑΠΟ 1-4-2023
1 Επίδομα ανεργίας
(55% του κατώτατου μισθού)
438 € 479 €
2 Βοήθημα λήξης ανεργίας
(13 ημερομίσθια ανεργίας)
227,76 €
(13 Χ 17,52 €) 249,10 €
(13 Χ 19,16 €)
3 Βοήθημα τρίμηνης παραμονής
στα μητρώα ανέργων
(15 ημερομίσθια ανεργίας) 262,80 €
(15 Χ 17,52 €) 287,40 €
(15 Χ 19,16 €)
4 Βοήθημα ανεργίας ασφαλισμένων μη μισθωτών (ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ, ΕΤΑΠ-ΜΜΕ)
438 € 479 €
5 Οικογενειακό επίδομα γάμου
(10% του κατώτατου μισθού)
71,30 € 78 €
6 Μηνιαίο επίδομα προϋπηρεσίας-τριετιών
(10% του κατώτατου μισθού
για κάθε τριετία)
71,30 € 78 €
7 Μηνιαίο επίδομα μητρότητας
(για 9 μήνες ο κατώτατος μισθός)
Από 713 € μέχρι 6.417 €
(9 Χ 713 €) Από 780 € μέχρι 7.020 €
(9 Χ 780 €)
8 Επίδομα γονικής άδειας
(2 μηνιαίοι κατώτατοι μισθοί)
1.426 €
(2 Χ 713 €) 1.560 €
(2 Χ 780 €)
9 Επίδομα επίσχεσης εργασίας
ή διακοπής εργασίας
(20 ημερομίσθια ανεργίας)
350,40 €
(20 Χ 17,52 €) 383,20 €
(20 Χ 19,16 €)
10 Επίδομα αφερεγγυότητας εργοδότη
(έως 3 κατώτατοι μισθοί)
Από 713 € μέχρι 2.139 €
(3 Χ 713 €) Από 780 € μέχρι 2.340 €
(3 Χ 780 €)
11 Μηνιαίο επίδομα διαθεσιμότητας
(10% του κατώτατου μισθού)
71,30 € 78 €
12 Αποζημίωση για εργαζόμενους φοιτητές που συμμετέχουν σε εξετάσεις
(έως 30 ημερομίσθια για τους προπτυχιακούς & έως 10 ημερομίσθια για τους μεταπτυχιακούς) Μέχρι 954 € για προπτυχιακούς
Μέχρι 318 € για μεταπτυχιακούς Μέχρι 1.045,20 € για προπτυχιακούς
Μέχρι 348,40 € για μεταπτυχιακούς
13 Εποχικό επίδομα οικοδόμων
(70% των 37 κατώτατων ημερομισθίων) 825 €
(70% των 1.176,60 €) 902,40 €
(70% των 1.289,10 €)
14 Εποχικό επίδομα δασεργατών, ρητινοσυλλεκτών, καπνεργατών, αγγειοπλαστών, κεραμοποιών, πλινθοποιών και μισθωτών ναυπηγο-επισκευαστικής ζώνης
(70% των 35 κατώτατων ημερομισθίων) 779
(70% των 1.113 €) 853,60
(70% των 1.219,40 €)
15 Εποχικό επίδομα σμυριδεργατών
(70% των 50 κατώτατων ημερομισθίων) 1.113 €
(70% των 1.590 €) 1.219,40 €
(70% των 1.742 €)
16 Εποχικό επίδομα για καλλιτέχνες και εργαζομένους στον τουρισμό
(70% των 25 κατώτατων ημερομισθίων)
556,50 €
(70% των 795 €) 609,70 €
(70% των 871 €)
17 Ειδικό βοήθημα αποφυλακισμένων
(15 ημερομίσθια ανεργίας)
262,80 €
(15 Χ 17,52 €) 287,40 €
(15 Χ 19,16 €)
18 Ημερομίσθιο μαθητείας στις ΕΠΑΣ και τις άλλες Σχολές ΔΥΠΑ
(50%-75% του κατώτατου ημερομισθίου) Από 15,90 € μέχρι 23,85 € Από 17,42 € μέχρι 26,13 €
19 Ημερομίσθιο πρακτικής άσκησης φοιτητών ΤΕΙ & ΙΕΚ ΔΥΠΑ
(80% του κατώτατου ημερομισθίου) 25,44 € 27,90 €
20 Ημερομίσθιο πρακτικής άσκησης Τουριστικών Σχολών
(60% του κατώτατου ημερομισθίου)
19,08 € 20,90 €
21 Ημερομίσθιο για τα προγράμματα κοινωφελούς χαρακτήρα
31,80 € 34,84 €
22 Μηνιαίο επίδομα παρακολούθησης προγραμμάτων απασχόλησης
(50% – 90% του κατώτατου μισθού) Από 356,50 € έως 641,70 € Από 390 € έως 702 € ευρώ
23 Ημερήσια επιδότηση εργοδοτών για άσκηση φοιτητών ΤΕΙ
(50% του κατώτατου ημερομισθίου)
15,90 € 17,42 €
24 Βοήθημα μετά την απόκτηση εργασιακής εμπειρίας
(κατώτατος μισθός)
713 € 780 €
25 Ειδική επιδότηση εκδοροσφαγέων Ισούται με το γινόμενο που θα έχει ως πολλαπλασιαστή το υπόλοιπο του αριθμού 300 (το σύνολο των ημερησίων επιδομάτων για 12 μήνες) μείον τον αριθμό των ημερών ασφάλισης που εμφανίζει ο ενδιαφερόμενος το 2022 επί του ισχύοντος κατώτατου ημερησίου επιδόματος ανεργίας, προσαυξημένο κατά 10% για κάθε προστατευόμενο μέλος του δικαιούχου.
26 Ειδική συμπληρωματική παροχή λόγω ανεργίας φορτοεκφορτωτών, ξεναγών, αδελφών νοσοκόμων κ.λπ. Ισούται με το γινόμενο που θα έχει ως πολλαπλασιαστή το υπόλοιπο του αριθμού 300 (το σύνολο των ημερησίων επιδομάτων για 12 μήνες) μείον τον αριθμό των ημερών ασφάλισης που εμφανίζει ο ενδιαφερόμενος το 2022 επί του ισχύοντος κατώτατου ημερησίου επιδόματος ανεργίας, προσαυξημένο κατά 10% για κάθε προστατευόμενο μέλος του δικαιούχου και υπό τους όρους του ν. 4455/2017.
3. «Παγωμένες» τριετίες-επιδόματα και το 2023-Απώλειες από 2-8 μισθούς ετησίως για τους εργαζόμενους, την περίοδο 2012-2023
ΚΑΙ ο νέος κατώτατος μισθός των 780€ από 1-4-2023 καταβάλλεται «γυμνός» αφού η κυβέρνηση, για άλλη μια φορά, χορηγεί μόνο την ονομαστική αύξηση χωρίς να «ξεπαγώνει» τριετίες και επιδόματα, επικαλούμενη τη διάταξη του ν. 4096/2012, που εφαρμόζεται δυστυχώς και σήμερα (έτος 2023) και εξαρτά τη χορήγηση των επιδομάτων προϋπηρεσίας και γάμου από τη μείωση της ανεργίας σε ποσοστό κάτω από 10%. Ειδικότερα:
Μεγάλες είναι οι απώλειες που υφίστανται οι χαμηλόμισθοι του ιδιωτικού τομέα (παλαιοί και νέοι), αφού η προϋπηρεσία τους από 14-2-2012 μέχρι σήμερα ΔΕΝ λαμβάνεται υπόψη για τη χορήγηση των τριετιών-πολυετιών και οικογενειακών επιδομάτων. Το «πάγωμα» των τριετιών μέχρι η ανεργία να διαμορφωθεί σε ποσοστό κάτω του 10% ορίζει, όπως προαναφέρθηκε, ο δευτερομνημονιακός ν. 4093/2012,στην υποπαρ.ΙΑ.11, παρ.1, εδάφια ε-στ. Ο ίδιος νόμος (εδάφιο ε) κατήργησε όλα τα επιδόματα στον κατώτατο μισθό, ανεξαρτήτως του ποσοστού της ανεργίας.
Η σχετική διάταξη του ν. 4093/2012, που δυστυχώς διατηρείται ακόμη και σήμερα σε ισχύ, αναφέρει στο εδάφιο ε ότι: «Πέραν της μηνιαίας τακτικής προσαύξησης λόγω προϋπηρεσίας, καμία άλλη προσαύξηση δεν περιλαμβάνεται στον νομοθετικώς καθορισμένο κατώτατο μισθό και ημερομίσθιο» και στο εδάφιο (στ) ότι: «Έως ότου η ανεργία διαμορφωθεί σε ποσοστό κάτω του 10%αναστέλλεται η προσαύξηση του νομοθετικώς καθορισμένου νόμιμου κατώτατου μισθού και ημερομισθίου για προϋπηρεσία, που συμπληρώνεται μετά την 14-2-2012» (σελίδα 5612 του ΦΕΚ Α 222).
Είναι θεσμικά ανεπίτρεπτο το ότι από το 2012 μέχρι σήμερα (2023) απαγορεύεται στη ΓΣΕΕ να διαπραγματεύεται το ύψος τού κατώτατου μισθού με τους εργοδότες, όπως έκανε για δεκαετίες.
Είναι απαράδεκτο που η ηγεσία του Συνδικαλιστικού Κινήματος, όλα αυτά τα χρόνια, έχει δεχτεί και δυστυχώς έχει συμβιβασθεί με την πρωτοφανή μνημονιακή διάταξη του άρθρου 103 του ν. 4172/2013 (ΦΕΚ Α 167)που το επέβαλε.
Και είναι απορίας άξιον πώς γίνεται, ενώ έχουμε βγει από τα Μνημόνια (όπως ψευδόμενοι κάποιοι διατείνονται και αρκετοί δυστυχώς πιστεύουν), να ισχύουν όλοι οι μνημονιακοί νόμοι και κυρίως το β’ Μνημόνιο (ν. 4046/2012) και οι αντεργατικοί εφαρμοστικοί του ν. 4093/2012, 4127/2013 και 4172/2013, αλλά και το γ’ γενικευμένο και ανακεφαλαιωτικό Μνημόνιο (ν. 4336/2015), που επιτρέπουν στην κυβέρνηση να καθορίζει μονομερώς το ύψος τού κατώτατου μισθού, «γυμνού», χωρίς τα κατά νόμο επιδόματα προϋπηρεσίας (τριετίες) και γάμου-τέκνων.
Οι απώλειες από το «πάγωμα» των τριετιών και των οικογενειακών επιδομάτων για 2012-2023 είναι μεγάλες. Σύμφωνα με επιστημονική μελέτη της ΕΝΥΠΕΚΚ, κατά τα έτη 2012-2022, οι χαμηλόμισθοι του ιδιωτικού τομέα έχουν χάσει 1 δις€ κατ’ έτος και τα Ασφαλιστικά Ταμεία 200 εκατ.€ κατ’ έτος. Υπολογίζεται ότι, ανάλογα με τα χρόνια προϋπηρεσίας και την οικογενειακή κατάσταση του μισθωτού (έγγαμος, άγαμος, με ή χωρίς παιδιά),κατά την περίοδο 2012-2023, οι απώλειες για τους μισθωτούς κυμαίνονται από 2-8 κατώτατους μισθούς ετησίως.
Ειδικότερα:
α) 1,5-4 μισθούς χάνουν ετησίως οι χαμηλόμισθοι του ιδιωτικού τομέα από το «πάγωμα» των τριετιών, την περίοδο 2012-2022
Σύμφωνα με τα επίσημα κείμενα (νόμοι, υπουργικές αποφάσεις), εργαζόμενος (παλιός ή νέος) από 14-2-2012 μέχρι και 31-12-2022 απώλεσε από 1,5-4 μισθούς από το «πάγωμα» τριετιών.
Η πιο αντιπροσωπευτική περίπτωση, που αφορά χιλιάδες εργαζόμενους στον ιδιωτικό τομέα, είναι αυτή που εργαζόμενος συμπληρώνει την πρώτη τριετία το 2015 (3 χρόνια μετά την ψήφιση του ν. 4093/2012), ο οποίος θα έπρεπε να είχε λάβει τα κάτωθι ποσά ανά έτος:
● 58,60€ (μεικτά) μηνιαίως, για την πρώτη τριετία(2015-2016-2017),
●58,60€ (μεικτά) μηνιαίως για τα έτη 2018-2019 και 65€ (μεικτά) μηνιαίως για το 2020,αν έχει δύο τριετίες(2015-2016-2017 και 2018-2019-2020),
●65€ (μεικτά) μηνιαίως για το 2021 και 66,30€ (μεικτά) μηνιαίως από 1/1-30/4/2022 και 71,30€ (μεικτά) μηνιαίως από 1/5/2022-30/3/2023 και 78€ (μεικτά) μηνιαίως από 1/4-31/12/2023,αν έχει τρεις τριετίες (2015-2016-2017, 2018-2019-2020 και 2021-2022-2023).
Οι συνολικές ετήσιες απώλειες από το «πάγωμα» των τριετιών(10% επί του βασικού για κάθε μήνα) του εργαζομένου καταγράφονται στον παρακάτω πίνακα:
ΤΡΙΕΤΙΕΣ ΣΥΝΟΛΙΚΕΣ ΑΠΩΛΕΙΕΣ
Συμπληρωμένη 1τριετία
2015
2016
2017 2.461,20 €
(58,60 € Χ 14) 820,40
(58,60 € Χ 14) 820,40
(58,60 € Χ 14) 820,40
Συμπληρωμένες 2τριετίες
2018
2019
2020 2.550,80 €
(58,60 € Χ 14) 820,40
(58,60 € Χ 14) 820,40
(65 € Χ 14) 910
Συμπληρωμένες 3τριετίες
2021
2022
(663 € έως 30/4/2022
713 € από 1/5/2022)
2023
(713 € έως 31/3/2023
780 € από 1/4/2023) 2.957,60
(65 € Χ 14) 910
(66,3 € Χ 4,5) ΣΥΝ (71,30 € Χ 9,5)
298,35 + 677,35=
975,70
(71,3 € Χ 3) ΣΥΝ (78 € Χ 11)
213,90 + 858=
1.071,90
ΣΥΝΟΛΟ ΤΡΙΩΝ ΤΡΙΕΤΙΩΝ
ΕΤΩΝ 2012-2023 7.969,60 €
(2.461,20+2.550,80+2.957,60)
Έτσι, το συμπέρασμα που προκύπτει αβίαστα είναι ότι νέοι και παλαιοί εργαζόμενοι, για την προϋπηρεσία από 14-2-2012 μέχρι και σήμερα και έως ότου η ανεργία να πέσει κάτω του 10%, θα χάνουν από 1,5 μέχρι και 4 μισθούς κατ’ έτος, ανάλογα με τα χρόνια και τις τριετίες που θα έχουν εργαστεί από το 2012 κι εφεξής.
β) Απώλειες λόγω οικογενειακού επιδόματος
Ανάλογες είναι και οι απώλειες των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα για την ίδια περίοδο (2012-2023) λόγω της απαγόρευσης χορήγησης του οικογενειακού επιδόματος (10% του κατώτατου μισθού) από τον ν.4093/2012. Ενδεικτική καταγραφή και υπολογισμός τους γίνεται στον παρακάτω πίνακα:
Χρονικό διάστημα
Ποσά
Από 1/1/2012 μέχρι 31/12/2019,
ήτοι 99 μισθοί (1 μισθός για το 2012 και 14 για καθένα από τα επόμενα έτη)
(58,60 € Χ 99) 5.801,40
Από 1/1/2020 μέχρι 31/12/2021,
ήτοι 28 μισθοί (2 έτη Χ 14) (65 € Χ 28) 1.820
Από 1/1/2022 μέχρι 30/4/2022,
ήτοι 4 μισθοί (66,3 € Χ 4) 265,20
Από 1/5/2022 μέχρι 30/3/2023,
ήτοι 13 μισθοί (10 για το 2022 και 3 για το 2023) (71,30 € Χ 13) 926,90
Από 1/4/2023 μέχρι 31/12/2023,
ήτοι 11 μισθοί (78 € Χ 11) 858
ΣΥΝΟΛΟ ΕΤΩΝ 2012-2023 9.406,30 ευρώ
Παραθέτουμε πίνακες με τα νέα ημερομίσθια, μισθούς και ωρομίσθια, όπως αυτά διαμορφώνονται μετά την 1-4-2023, με τον υπολογισμό των τριετιών και του επιδόματος γάμου που θα έπρεπε να λάβουν οι υπάλληλοι και οι εργατοτεχνίτες με κατώτατο ημερομίσθιο-ωρομίσθιο, με και χωρίς επίδομα γάμου μετά την 1-4-2023, για να καταδειχθεί το ύψος των μελλοντικών απωλειών λόγω της διατήρησης ακόμη και σήμερα της απαγόρευσης («πάγωμα») της χορήγησης τριετιών-επιδομάτων για την περίοδο 2012-2023.
i. Υπάλληλοι ΜΟΝΟ με επίδομα τριετιών
Προϋπη-ρεσία Βασικός μισθός Επίδομα τριετιών Σύνολο Ωρομίσθιο (μεικτά)
0-3 έτη 780 0 780 4,68
3-6 έτη 780 78 858 5,15
6-9 έτη 780 156 936 5,62
Πάνω από
9 έτη 780 234 1.014 6,08
ii. Υπάλληλοι με επίδομα τριετιών ΚΑΙ επίδομα γάμου
Προϋπη-ρεσία Βασικός μισθός Επίδομα τριετιών Επίδομα γάμου Σύνολο Ωρομίσθιο (μεικτά)
0-3 έτη 780 0 78 858 5,15
3-6 έτη 780 78 78 936 5,62
6-9 έτη 780 156 78 1.014 6,08
Πάνω από
9 έτη 780 234 78 1.092 6,55
iii. Ημερομίσθιοι εργατοτεχνίτες ΜΟΝΟ με επίδομα τριετιών
Προϋπη-ρεσία Βασικό ημερομίσθιο Επίδομα τριετιών Σύνολο Μεικτό ωρομίσθιο
0-3 έτη 34,84 0 34,84 5,23
3-6 έτη 34,84 1,74 36,58 5,49
6-9 έτη 34,84 3,48 38,32 5,75
9-12 έτη 34,84 5,23 40,07 6,01
12-15 έτη 34,84 6,97 41,81 6,27
15-18 έτη 34,84 8,71 43,55 6,53
Πάνω από
18 έτη 34,84 10,45 45,29 6,79
iv. Ημερομίσθιοι εργατοτεχνίτες με επίδομα τριετιών ΚΑΙ επίδομα γάμου
Προϋπη-ρεσία Βασικό ημερομίσθιο Επίδομα τριετιών Επίδομα γάμου Σύνολο Μεικτό ωρομίσθιο
0-3 έτη 34,84 0 3,48 38,32 5,75
3-6 έτη 34,84 1,74 3,48 40,07 6,01
6-9 έτη 34,84 3,48 3,48 41,81 6,27
9-12 έτη 34,84 5,23 3,48 43,55 6,53
12-15 έτη 34,84 6,97 3,48 45,29 6,79
15-18 έτη 34,84 8,71 3,48 47,03 7,06
Πάνω από
18 έτη 34,84 10,45 3,48 48,78 7,32
Αυξημένα για το 2023 τα τρία Δώρα-Επιδόματα (Δώρο Πάσχα, Δώρο Χριστουγέννων και Επίδομα Αδείας) μετά την αύξηση του κατώτατου μισθού
Τα Δώρα Πάσχα-Χριστουγέννων και το Επίδομα Αδείας για το 2023 και για όσο χρόνο ισχύει ο κατώτατος μισθός των 780€ (μεικτά) και το κατώτατο ημερομίσθιο των 34,84€ (μεικτά), θα αυξηθούν αφού το ύψος τους είναι συνδεδεμένο με το εκάστοτε ύψος του κατώτατου μισθού και ημερομισθίου. Ειδικότερα:
Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 140 του Κώδικα Ατομικού Εργατικού Δικαίου (Π.Δ. 80/2022): «Το συνολικό ποσό του επιδόματος εορτών Πάσχα, καθώς και του επιδόματος Χριστουγέννων, δεν μπορεί σε καμιά περίπτωση να υπερβαίνει τον ένα ή μισό μισθό αντίστοιχα για τους αμειβόμενους με μηνιαίο μισθό και τα 25 ή τα 15 ημερομίσθια αντίστοιχα για τους αμειβόμενους με ημερομίσθιο, όπως προσδιορίζεται στα άρθρα 138 και 139.».
Σύμφωνα με το άρθρο 141 του ίδιου Π.Δ. 80/2022 «Ευνοϊκότερες ρυθμίσεις»: «Διατάξεις νόμων, διαταγμάτων, υπουργικών αποφάσεων, συλλογικών συμβάσεων, διαιτητικών αποφάσεων, εσωτερικών κανονισμών και λοιπών σχετικών πράξεων, οι οποίες προβλέπουν ευνοϊκότερους από τους αναφερόμενους στα άρθρα 136-140 όρους παροχής επιδομάτων εορτών Χριστουγέννων και Πάσχα, υπερισχύουν.» ενώ σύμφωνα με το άρθρο 142: «1.Τα επιδόματα εορτών Χριστουγέννων και Πάσχα, που σε καμιά περίπτωση δεν επιτρέπεται να καταβληθούν σε είδος, αλλά σε χρήμα μόνο, καταβάλλονται την 21 Δεκεμβρίου και τη Μεγάλη Τετάρτη αντίστοιχα. (….. 2.Τα ανωτέρω επιδόματα Πάσχα και Χριστουγέννων μπορούν να περιορισθούν για τους υπαλλήλους και για τους εργάτες, και των δύο φύλων, σε ποσά ίσα με το 50πλάσιο για το επίδομα Πάσχα, και το 100πλάσιο για το επίδομα Χριστουγέννων, του γενικού κατώτατου ορίου ημερομισθίου. Τα ποσά αυτά μειώνονται ανάλογα γι’ απασχόληση μικρότερη των χρονικών περιόδων που αναφέρονται στην παρ. 2 του άρθρου 136. 3….».
Εξάλλου, σύμφωνα με το άρθρο 213 του Κώδικα Ατομικού Εργατικού Δικαίου: «Οι εργαζόμενοι που απασχολούνται με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου σε οποιονδήποτε εργοδότη δικαιούνται κάθε έτος επίδομα αδείας ίσο με το σύνολο των αποδοχών των ημερών άδειας ανάπαυσης με αποδοχές, που καθορίζονται από τα άρθρα 212-213 ή από άλλες διατάξεις και τις οποίες δικαιούται κάθε εργαζόμενος, με τον περιορισμό ότι το επίδομα αυτό δεν μπορεί να υπερβαίνει τις αποδοχές ενός 15ημέρου για τους αμειβόμενους με μηνιαίο μισθό και 13 εργάσιμων ημερών για τους αμειβόμενους με ημερομίσθιο ή κατά μονάδα εργασίας ή με ποσοστά ή με άλλο τρόπο. (…) Σε περίπτωση καταγγελίας της σύμβασης εργασίας, δικαιούται μέρος του ως άνω επιδόματος, ανάλογο με τη διάρκεια της εργασιακής σχέσης που μεσολάβησε από την πρόσληψη ή τη λήψη του προηγούμενου επιδόματος μέχρι την ημέρα λύσης της σύμβασης εργασίας.».
Από τις ανωτέρω ρυθμίσεις προκύπτει ότι για το 2023, τα τρία επιδόματα, που συναπαρτίζουν τον 13ο και 14ο μισθό, θα καταβληθούν αυξημένα. Το Δώρο Πάσχα και το Επίδομα Αδείας θα ανέρχονται σε 390€ (το ήμισυ των 780€) για τους αμειβόμενους με μισθό, ενώ για τους αμειβόμενους με ημερομίσθιο σε 522,60€ (15 Χ 34,84€)και σε 452,92€ (13Χ 34,84€), αντίστοιχα. Το Δώρο Χριστουγέννων, σύμφωνα με τις ανωτέρω ρυθμίσεις, θα ανέρχεται σε 780€ τόσο για τους αμειβόμενους με μισθό όσο και για τους αμειβόμενους με ημερομίσθιο, με την αναλογία βεβαίως του επιδόματος προσαύξησης αδείας κατά 0,046% για κάθε μήνα και για τις τρεις παροχές.
Αυξημένη αποζημίωση λόγω απόλυσης μετά την αύξηση του κατώτατου μισθού-ημερομισθίου-ωρομισθίου, από 1-4-2023
Ο νέος κατώτατος μισθός και ημερομίσθιο αυξάνουν και το ποσό της αποζημίωσης απόλυσης αφού συναρτάται απευθείας με τη συγκεκριμένη παροχή. Σύμφωνα με τα άρθρα 323, 327 και 328 του Κώδικα Ατομικού Εργατικού Δικαίου (Π.Δ. 80/2022), η αποζημίωση απόλυσης για όλες τις κατηγορίες των εργαζομένων θα είναι αυξημένη μετά την αύξηση του μεικτού κατώτατου μισθού στα 780€, του μεικτού κατώτατου ημερομισθίου στα 34,84 € και του μεικτού κατώτατου ωρομισθίου στα 5,23 €, μετά την 1-4-2023.
6. Αυξημένες αμοιβές για νυχτερινή εργασία, εκτός έδρας, υπερεργασία-υπερωρία, εργασίας κατά τη νύχτα και Κυριακές-αργίες
Ο νέος κατώτατος μισθός, ημερομίσθιο και ωρομίσθιο, σύμφωνα με τον ισχύοντα Κώδικα Ατομικού Εργατικού Δικαίου (Π.Δ. 80/2022), θα παρασύρουν προς τα πάνω και άλλες αμοιβές. Ειδικότερα, από 1-4-2023 θα χορηγείται προσαύξηση για:
-την αμοιβή για νυχτερινή εργασία (άρθρο 143),
-την αμοιβή για εργασία εκτός έδρας (άρθρο 144),
-την υπερεργασία και την υπερωρία (άρθρο 184) και
-την εργασία κατά τις νυχτερινές ώρες και τις Κυριακές-αργίες (άρθρο 193).
7. Απώλειες έως 2% για τους μισθωτούς από τη φορολόγηση του νέου κατώτατου μισθού-ημερομισθίου
Η αύξηση του κατώτατου μισθού και του κατώτατου ημερομισθίου από 1-4-2023 κατά 9,4% για τους περισσότερους μισθωτούς, δημιουργεί πρόσθετες φορολογικές υποχρεώσεις, αφού το νέο αυξημένο ΕΤΗΣΙΟ εισόδημα θα ξεπερνά το αφορολόγητο, με συνέπεια οι τελικές καθαρές αυξήσεις να μην ξεπερνούν το 8,6%.
Η βασική αιτία της αρνητικής αυτής εξέλιξης είναι ότι το ποσό του αποδιδόμενου φόρου θα είναι αυξημένο, επειδή το ποσοστό τού φόρου μισθωτών υπηρεσιών, οι φορολογικοί συντελεστές, οι φορολογικές κλίμακες, αλλά και το ύψος του αφορολόγητου (που ΔΕΝ μεταβάλλονται), θα υπολογιστούν επί νέου υψηλότερου ετήσιου εισοδήματος.
Σύμφωνα με έρευνα της ΕΝΥΠΕΚΚ, οι πραγματικές αυξήσεις που θα λάβουν οι μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα, λαμβάνοντας υπόψη τόσο τον πληθωρισμό όσο και τον υψηλότερο αποδιδόμενο φόρο (επί των νέων αυξημένων ετήσιων εισοδημάτων), θα είναι τελικά κατά 0,7%-2% χαμηλότερες από το 9,4% που εξήγγειλε και υλοποιεί από 1-4-2023 η κυβέρνηση.
Παραθέτουμε δύο παραδείγματα:
Άγαμος χωρίς παιδιά
Μεικτές μηνιαίες αποδοχές Ασφαλιστικές
εισφορές Φόρος Καθαρές μηνιαίες αποδοχές
Μάρτιος 2023 713 98,89 0 614,11
Απρίλιος 2023 780 108,19 4,96 666,85
Διαφορά 67 € -9,3 -4,96 =52,74
Έγγαμος με ένα παιδί
Μεικτές μηνιαίες αποδοχές Ασφαλιστικές
εισφορές Φόρος Καθαρές μηνιαίες αποδοχές
Μάρτιος 2023 784,30 108,78 2,94 672,58
Απρίλιος 2023 858 119,00 11,87 727,13
Διαφορά 73,70 -10,22 -8,93 =54,55
Από τα παραπάνω παραδείγματα προκύπτει ότι από την ονομαστική αύξηση των 67€ (1η περίπτωση) και των 73,70€ (2η περίπτωση) από 1-4-2023, η ουσιαστική πέφτει στα 52,74€ (μείωση 14,26 €) και στα 54,55€ (μείωση 19,15 €) αντίστοιχα, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη και ο τρέχων υψηλός πληθωρισμός.
Είναι, συνεπώς, άδικο ένα μεγάλο τμήμα της αύξησης του κατώτατου μισθού και ημερομισθίου, που θα επιστραφεί ως αυξημένος πλέον φόρος εισοδήματος, να λογίζεται ως αύξηση στο εισόδημα των χαμηλομισθωτών, μετά μάλιστα από έντεκα ολόκληρα χρόνια αναστολής της αύξησης των μισθών-ημερομισθίων και απαγόρευσης χορήγησης τριετιών και επιδομάτων.
Γι’ αυτό καλούμε την κυβέρνηση, έστω την τελευταία στιγμή, να αναπροσαρμόσει τους συντελεστές φορολόγησης, να τιμαριθμοποιήσει τη φορολογική κλίμακα, αλλά κυρίως να αυξήσει το ύψος του αφορολόγητου εισοδήματος τόσο για τους χαμηλόμισθους του ιδιωτικού τομέα, όσο και για τους συνταξιούχους μετά την αύξηση από 1-1-2023 στις συντάξεις.
Μόνον έτσι οι εν πολλοίς εξαϋλωμένες («κουτσουρεμένες») και από πολλές πλευρές αποψιλούμενες αυξήσεις (φορολόγηση, αύξηση ασφαλιστικών εισφορών, πληθωρισμός) θα είναι και πραγματικές και θα ανακουφίσουν τους χαμηλόμισθους τού ιδιωτικού τομέα. Γιατί η ανάπτυξη της χώρας συνδέεται άρρηκτα με τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των κατοίκων της.
8. Να ενσωματωθεί άμεσα η Ευρωπαϊκή Οδηγία 2022/2041 για επαρκείς κατώτατους μισθούς στην ΕΕ
Ο νέος κατώτατος μισθός και το νέο κατώτατο ημερομίσθιο-ωρομίσθιο δεν πληρούν σίγουρα τις προδιαγραφές για επαρκείς κατώτατους μισθούς, όπως αναφέρονται και περιγράφονται στην ομολογουμένως άτολμη πρόσφατη υπ’αριθ. 2022/2041 Ευρωπαϊκή Οδηγία της 19-10-2022 «Για επαρκείς κατώτατους μισθούς στην ΕΕ».
Σύμφωνα με την παρ. 28 του προοιμίου της Ευρωπαϊκής Οδηγίας: «Οι κατώτατοι μισθοί θεωρούνται επαρκείς, αν είναι δίκαιοι σε σχέση με την κατανομή των μισθών στο σχετικό κράτος-μέλος και αν διασφαλίζουν αξιοπρεπές επίπεδο διαβίωσης για τους εργαζομένους βάσει σχέσης εργασίας πλήρους απασχόλησης. (…)Για τον σκοπό αυτό, τα κράτη μέλη θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη την αγοραστική δύναμη, τα μακροπρόθεσμα εθνικά επίπεδα παραγωγικότητας και την εξέλιξη της παραγωγικότητας, καθώς και τα επίπεδα των μισθών, την κατανομή των μισθών και την αύξηση των μισθών. (…) Εκτός από τις υλικές ανάγκες, όπως η διατροφή, η ένδυση και η στέγαση, θα μπορούσε επίσης να ληφθεί υπόψη η ανάγκη συμμετοχής σε πολιτιστικές, εκπαιδευτικές και κοινωνικές δραστηριότητες. (…) Τα κράτη μέλη θα πρέπει να εφαρμόζουν δείκτες και συναφείς τιμές αναφοράς για την καθοδήγηση της εκτίμησής τους ως προς την επάρκεια του νόμιμου κατώτατου μισθού. (…) Η αξιολόγηση μπορεί να βασίζεται σε τιμές αναφοράς που χρησιμοποιούνται ευρέως σε διεθνές επίπεδο, όπως ο λόγος του ακαθάριστου κατώτατου μισθού προς το 60% του ακαθάριστου διάμεσου μισθού και ο λόγος του ακαθάριστου κατώτατου μισθού προς το 50% του ακαθάριστου μέσου μισθού, που επί του παρόντος δεν πληρούνται από όλα τα κράτη μέλη (…)».
Εξάλλου, σύμφωνα με το άρθρο 1 (παρ. 1) «Με σκοπό τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και εργασίας στην Ένωση, ιδίως της επάρκειας των κατώτατων μισθών για εργαζομένους, ώστε να συμβάλει στην ανοδική κοινωνική σύγκλιση και να μειώσει τη μισθολογική ανισότητα, η παρούσα οδηγία θεσπίζει πλαίσιο για την επάρκεια των νόμιμων κατώτατων μισθών με στόχο την επίτευξη αξιοπρεπών συνθηκών διαβίωσης και εργασίας».
Σύμφωνα με το άρθρο 5 (παρ.1-2) της ίδιας Οδηγίας:
«1.Τα κράτη μέλη με νόμιμους κατώτατους μισθούς θεσπίζουν τις αναγκαίες διαδικασίες για τον καθορισμό και την επικαιροποίηση των νόμιμων κατώτατων μισθών. Ο εν λόγω καθορισμός και η επικαιροποίηση διέπονται από κριτήρια που καθορίζονται ώστε να συμβάλλουν στην επάρκειά τους, με στόχο την επίτευξη αξιοπρεπούς βιοτικού επιπέδου, τη μείωση της φτώχειας των εργαζομένων, καθώς και την προώθηση της κοινωνικής συνοχής και της κοινωνικής σύγκλισης προς τα πάνω, και τη μείωση του μισθολογικού χάσματος μεταξύ των φύλων. Τα κράτη μέλη καθορίζουν τα εν λόγω κριτήρια σύμφωνα με τις εθνικές πρακτικές τους, με σχετικό εθνικό δίκαιο, με αποφάσεις των αρμόδιων φορέων τους ή με τριμερείς συμφωνίες. Τα κριτήρια καθορίζονται κατά τρόπο σαφή. Τα κράτη μέλη μπορούν να αποφασίζουν ως προς τη σχετική βαρύτητα των κριτηρίων αυτών, συμπεριλαμβανομένων των στοιχείων που αναφέρονται στην παράγραφο 2, λαμβάνοντας υπόψη τις εθνικές κοινωνικοοικονομικές συνθήκες τους.
2. Τα εθνικά κριτήρια της παραγράφου 1 περιλαμβάνουν τουλάχιστον τα ακόλουθα στοιχεία:
α)την αγοραστική δύναμη των νόμιμων κατώτατων μισθών, λαμβανομένου υπόψη του κόστους διαβίωσης·
β)το γενικό επίπεδο των μισθών και την κατανομή τους·
γ)τον ρυθμό αύξησης των μισθών·
δ)τα εθνικά επίπεδα και τις εξελίξεις, μακροπρόθεσμα, στην παραγωγικότητα.».
Τέλος, επειδή, σύμφωνα με το άρθρο 17 της Ευρωπαϊκής Οδηγίας 2022/2041, που είναι δεσμευτική για όλα τα κράτη-μέλη, πρέπει η χώρα μας να συμμορφωθεί και να την ενσωματώσει στο Εσωτερικό Εθνικό Δίκαιο το αργότερο μέχρι 15-11-2024, αναμένεται η περαιτέρω αύξηση του κατώτατου μισθού και ημερομισθίου και από την κυβέρνηση που θα προκύψει μετά τις επικείμενες εθνικές εκλογές.
Ο Αλέξης Π. Μητρόπουλος είναι Καθηγητής ΕΚΠΑ-Πρόεδρος ΕΝΥΠΕΚΚ
Η Αγγελική Μητροπούλου είναι Διδάκτωρ-Δικηγόρος
