Συναποφασίστηκε η κατάργησή του από ΣΥΡΙΖΑ-ΝΔ-ΠΑΣΟΚ (ν.4336/2015)-Καταργήθηκε οριστικά τον Δεκέμβριο 2019 από τον ΣΥΡΙΖΑ (ν.4387/2016
557.020 συνταξιούχοι θα το ελάμβαναν σήμερα, αν δεν είχε καταργηθεί!
Εισάγοντας το elfbar 800: Ανυψώστε την εμπειρία σας! Ανακαλύψτε τα καλύτερα και πιο δημοφιλή στυλ στο ηλεκτρονικό μας κατάστημα. Ανυψώστε το παιχνίδι με το Elfbar 800 σήμερα!
Του Αλέξη Π. Μητρόπουλου*
Ι. Το ΕΚΑΣ καταργήθηκε από 1-1-2020 από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ (άρθρο 92 παρ. 4 ν. 4387/2016)
Οι μεγάλες και μόνιμες περικοπές των συντάξεων και το «πάγωμα» της αύξησής τους για το διάστημα 2016-2022 (ν. 4387/2016, ν. 4670/2020) προκάλεσαν τη βίαιη φτωχοποίηση ευρύτερων συνταξιοδοτικών στρωμάτων και έκαναν μόνιμη κατάσταση στη χώρα μας τη συνταξιοδοτική φτώχεια («pension poverty»).
Ειδικότερα, η κατάργηση του ΕΚΑΣ από 1-1-2020 που ψήφισαν και τα τρία μνημονιακά κόμματα ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΣΥΡΙΖΑ (ν. 4336/2015), αλλά ανέλαβε να καταργήσει οριστικά ο ΣΥΡΙΖΑ (άρθρο 92 ν. 4387/2016), έχει φέρει σε οριακό σημείο επιβίωσης πάνω από 1.000.000 συνταξιούχων μας, που αποτελούν σήμερα ένα ευρύ ξεχωριστό στρώμα πάμφτωχων συνανθρώπων μας. Στη διεθνή βιβλιογραφία αποκαλούνται «πένητες συνταξιούχοι» («poor pensioners») επειδή, ενώ συνταξιοδοτούνται, διαβιούν σε συνθήκες απόλυτης ή σχετικής φτώχειας!
Γι’ αυτό σήμερα, με την έκρηξη της ακρίβειας και του πληθωρισμού (που δεν είναι συγκυριακά φαινόμενα, αλλά δομικά και επίμονα), το ζήτημα της μόνιμης επαναφοράς τού ΕΚΑΣ για όλους τους χαμηλοσυνταξιουχους είναι ακραία επιτακτικό και αναγκαίο όσο ποτέ άλλοτε.
ΙΙ. 2,5 δις ευρώ έχασαν οι χαμηλοσυνταξιούχοι από την κατάργηση του ΕΚΑΣ, την περίοδο 2015-2019!
Όπως είναι γνωστό, το ΕΚΑΣ θεσπίστηκε με τον ν. 2334/1996 (ΦΕΚ Α’ 188/20-8-1996). Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, από τη Συμφωνία της 12ης Ιουλίου 2015 με τους δανειστές, είχε δεσμευτεί για την περικοπή του και την εξοικονόμηση 2,5 δις ευρώ (συνολικά) έως το τέλος του 2019, από τη συγκεκριμένη μη ανταποδοτική προνοιακή παροχή, όπως πίστευαν οι δανειστές και οι ηγεσίες των μνημονιακών κομμάτων στην πατρίδα μας.
Ακολούθως, με το τρίτο Μνημόνιο (ν. 4336/2015 σελ. 1021) ΚΑΙ τα πέντε κόμματα του μνημονιακού τόξου (ΣΥΡΙΖΑ, ΑΝΕΛ, ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΠΟΤΑΜΙ) ψήφισαν την κατάργηση του ΕΚΑΣ. Έπειτα, με το άρθρο 92 (παρ. 4) του νόμου «Κατρούγκαλου» (ν. 4387/2016) η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ ψήφισε μόνη της την κατάργηση του ΕΚΑΣ από 1-1-2020. Ειδικότερα η διάταξη όριζε ότι «Από 1.1.2020 η παροχή αυτή (εννοεί ΕΚΑΣ) καταργείται.».
Είναι χαρακτηριστικό το σχετικό απόσπασμα της αιτιολογικής έκθεσης του νόμου Κατρούγκαλου (σελ. 77), που αποτελεί μέγιστο εμπαιγμό των συνταξιούχων, στο οποίο αναφέρεται ότι: «Μέσω της σταδιακής μείωσης του ποσού του επιδόματος, καθώς και των ποσών που αναφέρονται στα εισοδηματικά κριτήρια της παραγράφου 1, η αντίστοιχη δαπάνη βαίνει μειούμενη μέχρι την ολοκληρωτική κατάργησή της από 1.1.2020.» και ότι: «Η κάλυψη των συνταξιούχων που θα απολέσουν το σχετικό επίδομα θα αντισταθμιστεί από την ενεργοποίηση του μηχανισμού του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος.».
Στη συνέχεια, με την υπ’ αριθ. Φ.11321/οικ.31032/701/14-6-2018 (ΦΕΚ Β’ 2227) Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) του Υφυπουργού Εργασίας-Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομικών, οι κ.κ. Πετρόπουλος και Χουλιαράκης αποφάσισαν την τελευταία καταβολή του ΕΚΑΣ τον μήνα Δεκέμβριο του 2019! Σημειώνουμε ότι το 2015 η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ παρέλαβε το ΕΚΑΣ στο ύψος των 230 ευρώ μηνιαίως και μετά από αλλεπάλληλες μειώσεις έφτασε εν έτει 2019 στα 12 ευρώ τον μήνα!
Η συνολική απώλεια για τους συνταξιούχους, σύμφωνα με την Έκθεση του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, από την τρομακτική αυτή μείωση του ΕΚΑΣ, για την περίοδο 2015-2019, είναι περίπου 2,5 δις ευρώ!
Τόσα ακριβώς στέρησε η κυβέρνηση από τους δικαιούχους του ΕΚΑΣ και μάλιστα τους φτωχότερους συνταξιούχους της Ελλάδας και της Ευρώπης!
ΙΙΙ. Η «συνταξιοδοτική φτώχεια» («pension poverty») σε αριθμούς (Απρίλιος 2023)
Σήμερα η κατάργηση του ΕΚΑΣ και η στέρηση μιας ισχυρής στήριξης στους χαμηλοσυνταξιούχους που το έχασαν, καθώς και η απουσία καταβολής του στους «νέους» συνταξιούχους (μετά τον Μάιο του 2016), έχουν οδηγήσει στη βίαιη φτωχοποίηση πάνω από 1.000.000 Έλληνες συνταξιούχους.
Σύμφωνα με τα τελευταία ανακοινωμένα στοιχεία του Συστήματος «ΗΛΙΟΣ» της ΗΔΙΚΑ (ΥΠΕΚΑΚΑ) για τον μήνα Απρίλιο 2023 που επεξεργαστήκαμε και παραθέτουμε παρακάτω (Πίνακας Σ1 Παραρτήματος), σε σύνολο 1.883.724 δικαιούχων κύριας σύνταξης:
-1.019.495 συνταξιούχοι (ποσοστό 54,12%) λαμβάνουν μεικτή σύνταξη γήρατος μέχρι 700 € τον μήνα!
-820.455 συνταξιούχοι (ποσοστό 43,55%) λαμβάνουν μεικτή σύνταξη γήρατος μέχρι 600 € τον μήνα!
-557.020 συνταξιούχοι (ποσοστό 29,57%) λαμβάνουν μεικτή σύνταξη γήρατος μέχρι 500 € τον μήνα!
Συνέπεια των μνημονιακών πολιτικών στις συντάξεις είναι η δημιουργία ενός νέου τύπου συνταξιούχου: του «συνταξιούχου-πένητα» («poor pensioner»), που ταυτόχρονα και συνταξιοδοτείται και πένεται αδυνατώντας να διαβιώσει αξιοπρεπώς!
ΙV. Να ξαναδοθεί το ΕΚΑΣ σε όλους τους χαμηλοσυνταξιούχους!
Ως γνωστόν, οι χαμηλοσυνταξιούχοι της πατρίδας μας έλαβαν για τελευταία φορά το ΕΚΑΣ μαζί με τη σύνταξη του Δεκεμβρίου 2019, σε υλοποίηση της διάταξης του άρθρου 92 παρ. 4 του ν. 4387/2016. Στην ουσία έληξε η ισχύς της προαναφερόμενης υπ’ αριθ. Φ.11321/οικ.31032/701/14-6-2018 ΚΥΑ.
Η σημερινή κυβέρνηση της ΝΔ, που έχει ψηφίσει μαζί με τον ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ την κατάργηση του ΕΚΑΣ (με τον ν. 4336/2015 σελ. 1021), προκειμένου να αμβλύνει τις αρνητικές κοινωνικές συνέπειες, ψήφισε το άρθρο 47 του ν. 4670/2020 («νόμος Βρούτση») για εγγραφή από 1-1-2020 στον ετήσιο κοινωνικό προϋπολογισμό δαπάνης 0,5% του ΑΕΠ για «κάλυψη πολιτικών πρόνοιας, κοινωνικής αλληλεγγύης και υγείας». Όμως αυτό δεν έχει κατευθυνθεί, μέχρι στιγμής, στους χαμηλοσυνταξιούχους που απώλεσαν το ΕΚΑΣ!
Η μόνη δέσμευση, που έχει ακουστεί κατά την προεκλογική περίοδο που διανύουμε, είναι της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ για «υπό όρους» επαναθέσπιση του ΕΚΑΣ, καθώς και αυτή τού σημερινού πρωθυπουργού ότι το επόμενο διάστημα θα επαναχορηγηθούν δωρεάν φάρμακα σε όσους χαμηλοσυνταξιούχους απώλεσαν το ΕΚΑΣ.
Το βέβαιο τώρα είναι ότι ο συμβολικότερος θεσμός τού Κοινωνικού Κράτους στη μεταπολεμική Ελλάδα, το ΕΚΑΣ, που κατάφερε να κρατήσει ένα ανεκτό επίπεδο αξιοπρεπούς διαβίωσης στους χαμηλοσυνταξιούχους, αποτελεί, με απόφαση των κομμάτων τού μνημονιακού τόξου, από 1-1-2020 οριστικά παρελθόν!
Είναι ντροπή και όνειδος για την προηγούμενη κυβέρνηση της δήθεν …Αριστεράς να θεσπίσει μαζί με ΝΔ και ΠΑΣΟΚ και να υλοποιήσει την πλήρη κατάργηση του ΕΚΑΣ, κάτι που καμία άλλη κυβέρνηση ακραίου νεοφιλελεύθερου προσανατολισμού στην Ελλάδα και την Ευρώπη δεν θα τολμούσε να το πράξει!
Αποτελεί πλήγμα
Η κατάργηση του ΕΚΑΣ και η θέσπιση του υπερΤαμείου (ν.4389/2016), που υποθήκευσε ολόκληρο τον άυλο και υλικό δημόσιο πλούτο της πατρίδας μας, από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ δεν αποτελούν μόνο ήττα τού συγκεκριμένου πολιτικού χώρου ούτε δηλωτικό της απόλυτης νεοφιλελεύθερης μετάλλαξής του. Αποτελούν το μεγαλύτερο πλήγμα που επέφερε ποτέ πολιτικός σχηματισμός στο πιο φτωχό τμήμα του ελληνικού λαού.
Όπως αποδεικνύεται από τα ανωτέρω στοιχεία, σήμερα πάνω από 1.000.000 συνταξιούχοι διαβιούν στα όρια της απόλυτης ή σχετικής φτώχειας. Όλοι αυτοί είναι σήμερα οι εν δυνάμει δικαιούχοι του ΕΚΑΣ σύμφωνα και με τα πιο πρόσφατα στοιχεία του Υπουργείου που αναδείξαμε ανωτέρω για τον μήνα Απρίλιο 2023 (Π/Σ «ΗΔΙΚΑ/ΗΛΙΟΣ»).
Γι’ αυτό πρέπει άμεσα να επανα-νομοθετηθεί το ΕΚΑΣ και σε μόνιμη βάση και να χορηγηθεί ξανά στους φτωχούς συνταξιούχους ως μια μικρή ενίσχυση για αξιοπρεπή διαβίωση. Το ΕΚΑΣ πρέπει να επαναθεσπιστεί και να χορηγηθεί εκ νέου σε ΟΛΟΥΣ (παλιούς και νέους) χαμηλοσυνταξιούχους, ή τουλάχιστον, σε αυτούς που λαμβάνουν τη μηνιαία σύνταξη ντροπής έως 500 ευρώ μεικτά (470 ευρώ καθαρά).
Ο Αλέξης Π. Μητρόπουλος είναι Καθηγητής ΕΚΠΑ-Πρόεδρος ΕΝΥΠΕΚΚ
