Μία σημαντική απόφαση από το Συμβούλιο της Επικρατείας για τον διορισμό στο Δημόσιο
της Αγγελικής Α. Μητροπούλου
Ι. Με την υπ’ αριθ. 166/2023 απόφασή του μεταξύ άλλων συναφών αποφάσεων (167, 168 και 169/2023), το Γ’ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας αποφάνθηκε ότι είναι αντισυνταγματική η κατ’ εξαίρεση μοριοδότηση της προϋπηρεσίας στην ιδιωτική εκπαίδευση για διορισμό εκπαιδευτικού στο Δημόσιο. Για το λόγο εξάλλου αυτό παραπέμπει την εν λόγω σημαντική υπόθεση στην Ολομέλεια του ΣτΕ, κατ’ άρθρο 100 παρ. 5 του Συντάγματος.
Στην ουσία κρίθηκε αντισυνταγματική η διάταξη της περίπτωσης ζ’ της παρ.4 του άρθρου 61 του ν. 4589/2019 (ΦΕΚ Α’ 13/29.1.2019) που προέβλεπε ότι: «ζ) Η πραγματική προϋπηρεσία των εκπαιδευτικών όλων των κλάδων και ειδικοτήτων των ιδιωτικών σχολικών μονάδων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης προσμετράται μόνο εφόσον: αα) οι ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί έχουν απολυθεί για κατάργηση των ιδιωτικών σχολικών μονάδων, τάξεων ή τμημάτων ή με καταγγελία της σύμβασης εργασίας και ββ) έχουν συμπληρώσει κατά την ημέρα της απόλυσης συνεχή υπηρεσία τουλάχιστον δύο (2) σχολικών ετών με πλήρες εβδομαδιαίο ωράριο ή με αναγωγή αυτού στο υποχρεωτικό. Δεν προσμετράται η προϋπηρεσία των ιδιωτικών εκπαιδευτικών των οποίων η σχέση εργασίας λύεται λόγω παραίτησης, καθώς και των ιδιωτικών εκπαιδευτικών που απολύονται για τους λόγους των περιπτώσεων δ΄ και ε΄ της παρ. 3 του άρθρου 30 του ν. 682/1977 (Α΄ 244) [οι περιπτώσεις αυτές αφορούν καταγγελία της συμβάσεως εργασίας λόγω συμπληρώσεως του 70ου έτους της ηλικίας και λόγω σωματικής ή πνευματικής ανικανότητας, συμπληρώσεως ορίου ηλικίας συνταξιοδοτήσεως και επιβολής της πειθαρχικής ποινής απολύσεως]. Οι ιδιωτικοί εκπαιδευτικοί για τους οποίους προσμετράται η προϋπηρεσία στην ιδιωτική εκπαίδευση σύμφωνα με την παρούσα περίπτωση, δεν διορίζονται αν κατά το χρόνο του διορισμού δεν έχουν συμπληρώσει υπηρεσία αναπληρωτή ή ωρομίσθιου σε δημόσια σχολεία επί δύο (2) τουλάχιστον πλήρη διδακτικά έτη.».
ΙΙ. Με την αίτηση ακύρωσης που κατέθεσαν εκπαιδευτικοί ζητήθηκε η ακύρωση της υπ’ αριθ. 2ΓΕ/2019 προκήρυξης του ΑΣΕΠ, με την οποία κλήθηκαν οι εκπαιδευτικοί Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης κλάδων ΠΕ01-ΠΕ08, ΠΕ11, ΠΕ33-34, ΠΕ40-41, ΠΕ78 και ΠΕ80-91 να υποβάλουν αίτηση για τη διαδικασία κατάταξης με σειρά προτεραιότητας, κατά κλάδο και ειδικότητα, για την πλήρωση των κενών θέσεων εκπαιδευτικών Δευτεροβάθμιας Γενικής Εκπαίδευσης, καθώς και για την κάλυψη των λειτουργικών αναγκών των οικείων βαθμίδων εκπαίδευσης, κατά το μέρος που η ως άνω προκήρυξη εξαιρεί από την μοριοδότηση της εκπαιδευτικής τους προϋπηρεσίας την πραγματική προϋπηρεσία στην ιδιωτική εκπαίδευση, εκτός εάν ο ιδιωτικός εκπαιδευτικός έχει απολυθεί λόγω καταργήσεως της σχολικής μονάδας ή λόγω καταγγελίας της συμβάσεως εργασίας (παρ. 4ζ του άρθρου 61 του ν. 4589/2019, ως άνω).
ΙΙΙ. Οι αιτούντες είναι εκπαιδευτικοί που υπηρετούν στην ιδιωτική εκπαίδευση και δεν ανήκουν στην κατηγορία των απολυθέντων εκπαιδευτικών (λόγω κατάργησης της σχολικής μονάδας ή καταγγελίας της σύμβασης εργασίας τους) και υπέβαλαν αιτήσεις συμμετοχής στην άνω διαδικασία του ΑΣΕΠ προκειμένου να προσληφθούν. Επειδή, όμως, αμφισβητείται η μη μοριοδότηση της προϋπηρεσίας τους στην ιδιωτική εκπαίδευση, προσέφυγαν ενώπιον του Συμβουλίου Επικρατείας προσβάλλοντας την άνω διάταξη του ν. 4589/2019 ως αντισυνταγματική.
Η τεκμηρίωση
Επί της αντισυνταγματικότητάς της, αξίζει να αναφερθεί η πλήρης τεκμηρίωση της υπ’ αριθ. 166/2023 απόφασης του ΣτΕ:
«Επειδή, ο όρος της προκηρύξεως, που περιέχεται στο παρατεθέν στην προηγούμενη σκέψη Κεφάλαιο Δ΄ αυτής, σύμφωνα με τον οποίο κατά την σύνταξη των αξιολογικών πινάκων κατατάξεως υποψηφίων για διορισμό ή πρόσληψη λαμβάνεται υπ’ όψιν και μοριοδοτείται η προϋπηρεσία υποψηφίων ως αναπληρωτών ή ωρομισθίων στην δημόσια εκπαίδευση, κατ’ εξαίρεση δε η προϋπηρεσία στην ιδιωτική, όρος ο οποίος επαναλαμβάνει τις ρυθμίσεις του άρθρου 61 παρ. 4 περ. ζ΄ του ν. 4589/2019, δεν είναι σύμφωνος με τις συνταγματικές αρχές της ισότητας και αξιοκρατίας, οι οποίες, όπως εκτέθηκε ανωτέρω στην πέμπτη σκέψη, διέπουν την στελέχωση της δημόσιας υπηρεσίας…. Στην προκειμένη, όμως, περίπτωση ….από κανένα στοιχείο του φακέλου ή την παρατεθείσα στην έβδομη σκέψη εισηγητική έκθεση, δεν προκύπτουν οι λόγοι αυτής της διαφοροποιήσεως της προϋπηρεσίας που παρασχέθηκε στην ιδιωτική εκπαίδευση σε σχέση με την παρασχεθείσα στην δημόσια, αν και η ιδιωτική προϋπηρεσία αναγνωρίζεται, κατά τα προεκτεθέντα, σε ειδικές περιπτώσεις, γεγονός που επιβεβαιώνει ότι αυτή, κατ’ αρχήν, ποιοτικά δεν διαφοροποιείται από την παρασχεθείσα σε δημόσια εκπαιδευτήρια. Εξ άλλου, όπως εκτέθηκε στην όγδοη σκέψη, σε προηγουμένως ισχύσαντα πάγια συστήματα διορισμού (ασχέτως της εν τοις πράγμασι πλήρους ή μη εφαρμογής αυτών) η προϋπηρεσία στον ιδιωτικό τομέα της εκπαιδεύσεως λαμβανόταν υπ’ όψιν και εμοριοδοτείτο, ενώ, λόγω της αυστηρής συνταγματικής πλαισιώσεως της ιδιωτικής εκπαιδεύσεως, η παρεχόμενη στα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια εκπαίδευση είναι, σύμφωνα με τον νόμο (βλ. αναλυτικά τις διατάξεις που παρατέθηκαν στην δέκατη σκέψη) κατά βάση ομοίου τύπου και περιεχομένου με την παρεχόμενη από τα κρατικά (πρβ. Σ.τ.Ε. 14/1988 Ολομ.), για τούτο οι χορηγούμενοι από αυτά τίτλοι σπουδών είναι ισότιμοι με τους παρεχόμενους από τα δημόσια εκπαιδευτήρια, το δε υπηρεσιακό καθεστώς των υπηρετούντων εκπαιδευτικών προσεγγίζει αυτό των υπηρετούντων στην δημόσια εκπαίδευση, ενώ εξ άλλου, το διδακτικό προσωπικό των ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων έχει τα ίδια προσόντα που απαιτούνται για το προσωπικό των δημόσιων σχολείων….. Τέλος, είναι μεν θεμιτό ο νομοθέτης να επιδιώκει να ενισχύσει όσους έχουν υπηρετήσει ως αναπληρωτές ή ωρομίσθιοι στην δημόσια εκπαίδευση και ως εκ τούτου διαθέτουν σημαντική εμπειρία, έχουν δε προσφέρει σημαντικές υπηρεσίες σε αυτήν, ιδίως κατά την προηγηθείσα μακρά περίοδο, κατά την οποία, λόγω σοβαρότατων δημοσιονομικών περιορισμών ήταν εξαιρετικά δυσχερής έως αδύνατη η εφαρμογή παγίου συστήματος διορισμών, πλην τούτο δεν μπορεί να οδηγήσει σε κατ’ ουσίαν παντελή παραγνώριση της προϋπηρεσίας στην ιδιωτική εκπαίδευση. Για τον λόγο αυτόν, ο οποίος βασίμως προβάλλεται, πρέπει η υπό κρίση αίτηση να γίνει δεκτή, παρέλκει δε ως αλυσιτελής η εξέταση των λοιπών λόγων ακυρώσεως.» (σκέψη 12).
Στην Ολομέλεια
Η υπόθεση παραπέμφθηκε στην Ολομέλεια του ΣτΕ, σύμφωνα με την παρ. 5 του άρθρου 100 του Συντάγματος (όπως ισχύει μετά την Αναθεώρηση του 2001), επειδή πρόκειται για αντισυνταγματικότητα διάταξης τυπικού νόμου. Με ενδιαφέρον θα αναμένουμε την οριστική κρίση της Ολομέλειας του ΣτΕ.
Εντούτοις, η πρόσφατα εκδοθείσα υπ’ αριθ. 166/2023 απόφαση του Γ’ Τμήματος του ΣτΕ είναι πολύ σημαντική, αφού αποκατέστησε αδικία που ίσχυε για χρόνια σε βάρος όσων εκπαιδευτικών υπηρέτησαν στην ιδιωτική εκπαίδευση και στερούνταν την αυξημένη μοριοδότησή τους για διορισμό στο Δημόσιο.
Η Αγγελική Α. Μητροπούλου είναι Διδάκτωρ-Δικηγόρος
