Όπως αναφέρεται στο άρθρο του Αλέξη Μητρόπουλου στην σελίδα 3 και το 2024 υπήρξε ένα νέο ρεκόρ στις αιτήσεις συνταξιοδότησης και δικαιολογημένα ισχύει το «όπου φύγει-φύγει από την εργασία». Όπως συμβαίνει όλα τα προηγούμενα χρόνια σχεδόν 200.000 εργαζόμενοι επιλέγουν να συνταξιοδοτηθούν, ακόμη και εάν χάνουν λεφτά για διαφορετικούς λόγους ο καθένας. Συνολικά οι αιτήσεις για συνταξιοδότηση τα τελευταία τρία χρόνια μπορεί να ξεπερνούν και τις 600.000 εργαζόμενους. Ο φετινός αριθμός στις αιτήσεις συνταξιοδότησης είναι κάτω από ρεκόρ του 2021 και του 2022, όμως είναι πολύ υψηλός.
Το «στοκ» των εκκρεμών αιτήσεων για συνταξιοδότηση, που καθυστερούν πάνω από τρεις μήνες ως και δύο χρόνια και έχουν καταστεί ληξιπρόθεσμες, έχει μειωθεί εντυπωσιακά την τελευταία πενταετία. Από περισσότερες από 125.000, έχουν υποχωρήσει περίπου στις 15.000.
Πόσοι είναι σε «εκκρεμότητα»
Εκτός από τις αιτήσεις για συνταξιοδότηση που απορρίφθηκαν το 2024 (15.679 ή 6,91% του συνόλου), σε εκκρεμότητα είναι σχεδόν 23.000 αιτήσεις, για τις οποίες δεν έχει εκδοθεί απόφαση και πρέπει να προσκομιστούν επιπλέον δικαιολογητικά.
Το Δεκέμβριο του 2024 οι υπηρεσίες του ΕΦΚΑ επεξεργάστηκαν σχεδόν 16.000 αιτήματα για κύρια σύνταξη, περίπου 3.000 λιγότερα από ό,τι πέρυσι. Όπως συμβαίνει και σε επίπεδο έτους, έτσι και σε μηνιαίο επίπεδο ρεκόρ κατέγραψαν ο Δεκέμβριος του 2021 και 2022, όπου ο ΕΦΚΑ ολοκλήρωσε την εξέταση περισσότερων από 22.000 και 20.000 αιτήσεων αντίστοιχα.
Από τα «υπόλοιπα» του 2024, έχουν μεταφερθεί στο 2025 32.855 αιτήσεις για χορήγηση κύριας σύνταξης. Πλάι στις 15.000 ληξιπρόθεσμες, προστίθενται και και 17.855 μη ληξιπρόθεσμες, για τις οποίες δεν έχει περάσει το όριο των τριών μηνών από την κατάθεσή τους.
Οι νέοι συνταξιούχοι δεν είναι οι παππούδες με τη μαγκούρα, αλλά η γενιά που ενηλικιώθηκε στα ’70s
Η φυγή και οι ελλείψεις
Όπως αποτυπώνεται στους πίνακες του «Άτλας», το άλμα στις αιτήσεις συνταξιοδότησης παρατηρείται κατά τη διάρκεια και αμέσως μετά την πανδημία. Η αύξηση των ορίων ηλικίας για σύνταξη – ανάλογα με το προσδόκιμο ζωής, μολονότι δεν πρόκειται να ξεκινήσει πριν το 2027, λειτούργησε και ψυχολογικά ως κίνητρο φυγής για δεκάδες χιλιάδες εργαζόμενους. Εξάλλου το ρεκόρ των αιτήσεων του 2021-22 οφείλεται και στο γεγονός ότι από το 2023 και μετά καταργήθηκαν οι πρόωρες συνταξιοδοτήσεις.
Εκτός από τους δικαιολογημένους φόβους για επιδείνωση των συνθηκών συνταξιοδότησης στο άμεσο μέλλον, και το «δωράκι» της κατάργησης της «ποινής» για τους εργαζόμενους-συνταξιούχους, οι αιτήσεις αυξάνονται και λόγω αντικειμενικών συνθηκών.
Η γενιά των baby-boomers (γεννηθέντες 1960-1966), εκείνη που πρόλαβε να ζήσει καλύτερα από τους γονείς της, αλλά είδε τα δικά της παιδιά να ζουν χειρότερα και να ξενιτεύονται, πλησιάζει, ή έχει βγει ήδη στην σύνταξη.
Δεν πρόκειται μόνο για ελληνικό, αλλά για πανευρωπαϊκό φαινόμενο. Σύμφωνα με τις προβλέψεις του Ευρωπαϊκού Κέντρου CEDEFOP, για την ανάπτυξη της επαγγελματικής κατάρτισης, η ανάγκη αναπλήρωσης εργαζομένων που συνταξιοδοτούνται, αναμένεται να αυξήσει τη ζήτηση σε μια σειρά επαγγέλματα.
Ειδικά για την Ελλάδα, τα μοντέλα προβλέψων του CEDEFOP εκτιμούν ότι το διάστημα 2022-2035 ο κλάδος με τον υψηλότερο αριθμό αποχωρήσεων θα είναι οι υπηρεσίες και οι πωλήσεις. Θα χρειαστεί να αντικατασταθούν λόγω συνταξιοδότησης σχεδόν 700.000 εργαζόμενοι. Επίσης θα είναι ο μόνος κλάδος που θα δημιουργηθούν μαζικά νέες θέσεις εργασίας (157.400), αφού στους υπόλοιπους θα έχουμε αναιμική ανάπτυξη ή και μείωση.
Τα κενά
Ακολουθεί ο κλάδος των επαγγελματιών (επιστήμη, τεχνολογία, ελεύθερα επαγγέλματα κ.λπ), στους οποίους ανήκουν και οι εκπαιδευτικοί και οι επαγγελματίες υγείας. Πάνω από 540.000 εργαζόμενοι θα συνταξιοδοτηθούν, δημιουργώντας κενά σε τομείς ήδη υποστελεχωμένους, όπως η υγεία και η εκπαίδευση.
Ακολουθεί ο πρωτογενής τομέας, που ήδη μαραζώνει. Πάνω από 330.000 θέσεις εργασίας θα μείνουν κενές λόγω συνταξιοδότησης. Από αυτές σχεδόν ο μισές δεν πρόκειται να αναπληρωθούν ποτέ, οδηγώντας σε απώλεια σχεδόν 150.000 θέσεων εργασίας.
Υπαλληλικά επαγγέλματα και τεχνίτες θα δουν επίσης μαζικές αποχωρήσεις την επόμενη δεκαετία, καθώς αθροιστικά περίπου μισό εκατομμύριο εργαζόμενοι θα οδηγηθούν στη σύνταξη. Ειδικά για τους τεχνίτες – π.χ. υποδηματοποιοί, ξυλουργοί, μηχανουργοί – κάποιοι θα πάρουν τα μυστικά της τέχνης τους μαζί τους, αφού δεν πρόκειται να βρεθούν αντικαταστάτες. Ενώ θα αποχωρήσουν σχεδόν 240.000 εργαζόμενοι, οι θέσεις εργασίας θα μειωθούν κατά 65.200 ως το 2035.
Αύξηση της ζήτησης λόγω συνταξιοδοτήσεων θα υπάρχει για τους χειριστές μηχανημάτων και τους βοηθούς-επαγγελματίες, όπου θα αποχωρήσουν περίπου195.000 και 177.000 άτομα αντίστοιχα σε βάθος δεκαετίας.
Τέλος, σχεδόν 215.000 εργάτες χαμηλής ειδίκευσης θα αποχωρήσουν λόγω συνταξιοδότησης, αλλά ελάχιστες θα είναι οι νέες θέσεις εργασίας που θα δημιουργηθούν – μόλις 1.900.
