Τεράστιες και διαχρονικές οι ευθύνες της πολιτείας για το ότι οι σιδηρόδρομοι εξακολουθούν να λειτουργούν δίχως τα σύγχρονα συστήματα τηλεδιοίκησης, τα οποία τα έχουμε πληρώσεις, αλλά δεν έχουν τοποθετηθεί
Με τον πλέον οδυνηρό τρόπο αναδείχτηκε για μία ακόμη φορά η μεγάλη παθογένεια του Ελληνικού κράτους. Αυτό το κράτος-οπερέτα έδειξε και στο σιδηρόδρομο ότι πλέον από κωμωδία έχει μετατραπεί σε δολοφόνο νέων ανθρώπων.
Πως αλλιώς μπορείς να χαρακτηρίσεις ότι οι ελληνικοί σιδηρόδρομοι λειτουργούν δίχως τα σύγχρονα συστήματα τηλεδιοίκησης – σηματοδότησης. Κάθε σύγχρονος, ευρωπαϊκός σιδηρόδρομος οφείλει να έχει θέσει σε λειτουργία το διευρωπαϊκό σύστημα ERTMS (European Railways Traffic Management System), το οποίο αποτελείται από τα συστήματα ETCS (European Traffic Control System) και GSM – R (Global System Mobile for Rail).
Εάν λειτουργεί το σύστημα αυτό, η διαχείριση της κυκλοφορίας γίνεται με σύγχρονο τρόπο, διευκολύνοντας, τόσο το έργο των μηχανοδηγών, όσο και του διαχειριστή της κυκλοφορίας υποδομής, με τη μετάδοση, με ψηφιακό τρόπο και σε άμεσο χρόνο, των δεδομένων στην υποδομή και στο τροχαίο υλικό.
Με άλλα λόγια, εάν λειτουργούσε πλήρως ένα τέτοιο σύστημα, θα ειδοποιούνταν όλοι. Οι σταθμάρχες, το κέντρο κυκλοφορίας και ο μηχανοδηγός, ενώ και οι αμαξοστοιχίες θα ακινητοποιούνταν, με το σύστημα αυτόματης πέδησης. Η επικοινωνία γίνεται ακόμη με ασυρμάτους. Πάλι καλά που δεν γίνεται με σήματα καπνού, όπως επικοινωνούσαν πριν από αιώνες οι Ινδιάνοι στις ΗΠΑ.
Δυστυχώς, ο ελληνικός σιδηρόδρομος και όπως αναδείχτηκε από το τραγικό δυστύχημα στα Τέμπη, «πληρώνει» τις πάμπολλες, κατακερματισμένες συμβάσεις ανάταξης και συντήρησης του σιδηροδρομικού άξονα και προμήθειας των ανωτέρω συστημάτων, καθώς η διαχείριση της κυκλοφορίας συνεχίζεται να γίνεται, στο μεγαλύτερο τμήμα του δικτύου, μέσω ασυρμάτου και σταθμαρχών.
Η διαχείριση της κυκλοφορίας, μέσω ασυρμάτου, σταθμαρχών και κλειδούχων, αποτελεί καθημερινό φαινόμενο για τον ελληνικό σιδηρόδρομο, όπως και οι μονοδρομήσεις και βραδυπορίες, ωστόσο για να συμβεί ένα σιδηροδρομικό δυστύχημα και μάλιστα, τέτοιας έκτασης, φαίνεται ότι σημειώθηκαν αρκετά λάθη και παραλείψεις.
Το μοιραίο λάθος του σταθμάρχη, όπως παραδέχθηκε και ο ίδιος, οδήγησε στη σύγκρουση με τους δεκάδες νεκρούς και τραυματίες, ωστόσο όπως καταγγέλλουν μηχανοδηγοί, όλο το τελευταίο διάστημα υπήρχαν προειδοποιήσεις για παραμέληση των υποδομών και έλλειψη σύγχρονων συστημάτων ασφαλείας. Οι ίδιοι μιλούν για ένα «προαναγγελθέν δυστύχημα». Όπως ισχυρίζονται «η κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η υποδομή με την παραμέληση».
Σε ό,τι αφορά τα σύγχρονα συστήματα τηλεδιοίκησης οι εργαζόμενοι κατήγγειλαν πως «τα συστήματα που έχουν παραγγελθεί και έχουν πληρωθεί, αλλά δεν έχουν τοποθετηθεί». Πριν λίγο καιρό οι μηχανοδηγοί έστειλαν εξώδικο για τα συστήματα ασφαλείας, άλλα όπως τονίζουν «αποδείχθηκε στην πράξη πως τίποτα δεν ελήφθη υπόψη για όσα λέγαμε τότε. Είμαστε η πρώτοι που ζητάμε να μπει το μαχαίρι στο κόκκαλο και οι υποσχέσεις να γίνουν πράξη». Να σημειωθεί ότι τα GPS εγκαταστάθηκαν χρόνια πριν και όταν ολοκληρώθηκε το έργο είπαν ότι θα λειτουργήσει το σύστημα κάτι όμως που δεν έγινε.
Όλο το τελευταίο διάστημα, υπήρχαν προειδοποιήσεις από εργαζόμενους προς τους υπευθύνους αλλά δυστυχώς δεν εισακούστηκαν. Χαρακτηριστικά είναι τα όσα δήλωσε ο Αλέξανδρος Τζαμπατζλής, ΓΓ Ομοσπονδίας Σιδηροδρομικών Υπαλλήλων και Μέσων Σταθερής Τροχιάς, ο οποίος έκανε λόγο για την ένδεια του σιδηροδρομικού δικτύου από ηλεκτρονικά μέσα ασφαλείας. «Αν πριν από 6 ή 9 μήνες χρειαζόμασταν δύο βίδες για να βάλουμε στον σταθμό Λαρίσης, δεν μπορούσαμε να το κάνουμε γιατί δεν είχαμε λεφτά, δε δόθηκε ούτε ένα ευρώ για τη συντήρηση της υποδομής». Ο κ. Τζαμπατζλής έδειξε ως υπεύθυνο για την προχρηματοδότηση των σιδηροδρόμων το υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών.
Οι προειδοποιήσεις
Έγγραφα που έρχονται στο φως της δημοσιότητας μετά το τραγικό δυστύχημα αναδεικνύουν τις τραγικές αμέλειες, τα τραγικά λάθη που είχαν προηγηθεί του τραγικού δυστυχήματος.
Πριν από 10 μήνες, ο πρόεδρος του έργου της εγκατάστασης του συστήματος σιδηροδρομικής σηματοδότησης έφθασε στο σημείο να παραιτηθεί γιατί δεν τηρούνταν τα μέτρα ασφαλείας και ούτε οι συμβάσεις υλοποίησης των έργων. Με επιστολή παραίτησης προς τους επικεφαλής της ΕΡΓΟΣΕ προειδοποιούσε για το αναπόφευκτο.
Την ίδια ώρα, σχεδόν ένα μήνα πριν, στις 7 Φεβρουαρίου η Δημοκρατική Ενωτική Συνδικαλιστική Κίνηση Σιδηροδρόμων (ΔΕΣΚ-Σ) μέσω επιστολής της τονίζει ρητά: «Δεν θα περιμένουμε το δυστύχημα που έρχεται για να τους δούμε να χύνουν κροκοδείλια δάκρυα κάνοντας διαπιστώσεις.
Στην ανακοίνωση αναφέρεται επίσης: «Όσο δεν παίρνονται μέτρα προστασίας στους εργασιακούς χώρους και την ασφαλή λειτουργία και κυκλοφορία των τρένων, τα ατυχήματα δεν έχουν τελειωμό».
Παράλληλα, αναφέρονται σε δύο πρόσφατα ατυχήματα τα οποία όπως σημειώνουν έθεσαν σε κίνδυνο τις ζωές των επιβατών και του μηχανοδηγού.
Ποιος ο ρόλος του ΟΣΕ και ποιος της Hellenic Train
Μετά το πολύνεκρο δυστύχημα στα Τέμπη θα διερευνηθούν τα αίτια και θα καταλογιστούν οι ευθύνες. Το σιδηροδρομικό δίκτυο της χώρας, το διαχειρίζεται ο ΟΣΕ (Οργανισμός Σιδηροδρόμων Ελλάδος), ο οποίος ανήκει στο Δημόσιο. Ο ΟΣΕ συντηρεί και λειτουργεί το σιδηροδρομικό δίκτυο που επεκτείνεται σε μήκος 2.522 χιλιόμετρα. Η εταιρεία που κατασκευάζει το δίκτυο είναι η ΕΡΓΟΣΕ, μία εταιρεία που ανήκει κατά 100% στον ΟΣΕ.
Η Hellenic Train είναι η παλιά ΤΡΑΙΝΟΣΕ (μία από τις παλιές θυγατρικές του ΟΣΕ) που στην αρχή μπήκε στο ΤΑΙΠΕΔ και μετά ιδιωτικοποιήθηκε το 2017. Η εταιρεία έχει την εμπορική εκμετάλλευση των τρένων και ανήκει στην ιταλική Ferrovie dello Stato Italiane Group (FSI).
Οι εταιρείες που έχουν τις μεταφορές αδειοδοτούνται από την Ρυθμιστική Αρχή Σιδηροδρόμων (ΡΑΣ), που είναι ανεξάρτητη διοικητική αρχή και η οποία συστάθηκε με το ν.3891/2010 (Α’188) με κύριο σκοπό τη στήριξη του ανοίγματος της αγοράς σιδηροδρομικών μεταφορών στον ανταγωνισμό.
Μετά το 2013 οι αρμοδιότητές της ενισχύθηκαν και έχει, σήμερα, τις ακόλουθες:
ρυθμίζει την ελληνική σιδηροδρομική αγορά και είναι αρμόδιος για θέματα ανταγωνισμού στον ελληνικό σιδηρόδρομο
αδειοδοτεί τις σιδηροδρομικές επιχειρήσεις
ο εθνικός Φορέας Επιβολής του Κανονισμού (ΕΚ) 1371/2007 «σχετικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των επιβατών σιδηροδρομικών γραμμών».
και είναι η Εθνική Αρχή Ασφάλειας για τις σιδηροδρομικές μεταφορές.
Οι παραπάνω δημόσιοι και ιδιωτικοί φορείς υπάγονται στο υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών.
