Του Κώστα Ζωντανού
Στην Κύπρο, η παραλία είναι δημόσιο αγαθό. Στην Ελλάδα, πεδίο ασυδοσίας. Τελικά, δεν είναι θέμα χρημάτων – είναι θέμα νοοτροπίας.
Τα τελευταία χρόνια επισκέπτομαι συχνά την Κύπρο και κάθε φορά εντυπωσιάζομαι περισσότερο. Όχι για τις φυσικές της ομορφιές, αλλά για την πρόοδο που έχει επιτύχει σε βασικές υποδομές, στην αξιοποίηση των κοινοτικών κονδυλίων, και – κυρίως – στη λειτουργία του κράτους. Ό,τι χρήμα πέφτει πιάνει τόπο. Κάτι που στην Ελλάδα φαντάζει σχεδόν εξωπραγματικό.
Δεν χρειάζεται να αναφερθώ στην Υγεία, ή την Παιδεία – που αποτελούν πλέον λόγο εγκατάστασης. Ούτε στο φορολογικό τους σύστημα, που είναι κατά τη γνώμη μου το πιο τίμιο που έχω ζήσει: φορολογείται το καθαρό, θετικό υπόλοιπο – έσοδα μείον έξοδα, χωρίς τεχνάσματα, χωρίς ενοχές. Κι όταν το κράτος δεν σε βλέπει ως ύποπτο, τότε και η απόδειξη δεν είναι αγγαρεία. Είναι αυτονόητη.
Η Κύπρος δεν είναι κάποιος τουριστικός γίγαντας, ούτε ευρωπαϊκή υπερδύναμη. Είναι μια μικρή νησιωτική χώρα με πληθυσμό ενός εκατομμυρίου. Κι όμως, κάθε χρόνο φιλοξενεί σχεδόν τριπλάσιους επισκέπτες. Γιατί; Γιατί εκεί η παραλία δεν είναι «ευκαιρία αρπαχτής», αλλά δημόσιο αγαθό που αξιοποιείται με οργάνωση, λογική και διαφάνεια.
Λογικές τιμές
Στην Κύπρο, οι παραλίες ανήκουν στους Δήμους. Αυτοί τις διαχειρίζονται, με παροχές όπως ξαπλώστρες, ντουζιέρες, τουαλέτες, αποδυτήρια – όλα σε λογικές τιμές: 7 ευρώ για δύο ξαπλώστρες και μια ομπρέλα, 2 ευρώ για πάρκινγκ, και τέλος. Υπάρχουν δημοτικά κυλικεία, καθαρά, νοικιασμένα σε ιδιώτες με συμβάσεις και απόδειξη. Κανένας δεν σε υποχρεώνει να πάρεις «σετ καφέ» για να δικαιούσαι λίγη σκιά.
Και εδώ; Στην Ελλάδα του ήλιου και της θάλασσας, το καλοκαίρι εξελίσσεται σε δοκιμασία: 10 ευρώ η ξαπλώστρα, 25 ευρώ «ελάχιστη κατανάλωση», πάρκινγκ άφαντο ή αυθαίρετο, αποδείξεις σπάνιες. Οι Δήμοι απόντες ή συνένοχοι. Οι πολίτες, θύματα. Οι τουρίστες, λεία.
Η Κύπρος δεν σταμάτησε εκεί. Όπου δεν υπήρχε φυσική αμμουδιά, δημιούργησε τεχνητές.
Με την «μέθοδος της μάντρας»;
Η «μέθοδος της μάντρας» (ή της “περίφραξης”) βασίζεται στην κατασκευή ενός φράγματος ή μάντρας μέσα στη θάλασσα, κοντά στην ακτή, με σκοπό να:
- Εγκλωβίσει άμμο που φέρνουν τα θαλάσσια ρεύματα,
- Μειώσει τη διασπορά της άμμου προς τα ανοιχτά,
- Επιτρέψει τη συσσώρευση υλικών (άμμος, ιλύς, θραύσματα οστράκων κ.λπ.) πίσω από το φράγμα,
- Δημιουργήσει σταδιακά αμμώδη παραλία.
Και τις έκανε όλες προσβάσιμες.
Εδώ, αρκεί να μπουν οι ξαπλώστρες. Και να ρέει το μαύρο χρήμα.
Πολιτισμική διαφορά
Η διαφορά δεν είναι οικονομική. Είναι βαθιά πολιτισμική. Στην Κύπρο, οι παραλίες είναι εργαλείο ήπιας ανάπτυξης και κοινωνικής ισότητας. Στην Ελλάδα, έγιναν προνόμιο για λίγους. Και μετά αναρωτιόμαστε γιατί δεν φέρνει η «βαριά βιομηχανία» του τουρισμού ευημερία. Γιατί φεύγουν οι νέοι. Γιατί οι πολίτες νιώθουν ξένοι στον ίδιο τους τον τόπο.
Ίσως γιατί ξεχάσαμε κάτι θεμελιώδες: οι παραλίες δεν είναι ιδιωτικά κλαμπ. Είναι μέρος της χώρας. Και ιδιοκτήτης της χώρας είναι – υποτίθεται – ο λαός.
ΥΓ: Μια εικόνα που δεν θα ξεχάσω. Όταν έφτασα σε παραλία της Κύπρου, ο υπάλληλος μου έδωσε μια μικρή λεκάνη. «Για να ξεπλύνετε τα πόδια σας από την άμμο», μου είπε. «Και για να ξέρω κι εγώ από πού έχω πληρωθεί».
Ένας λαός, ένα κράτος και μια λεκάνη – που ξέρουν ακριβώς ποιος πληρώνει ποιον.
