Του Θάνου Ασκητή
Στη σύγχρονη εποχή, η αντιμετώπιση των σεξουαλικών δυσλειτουργιών έχει αναπτυχθεί σημαντικά από τη δεκαετία του 1970 μέχρι και σήμερα. Η προσέγγιση γίνεται τόσο σε βιολογικό όσο και σε ψυχοθεραπευτικό επίπεδο.
Σήμερα, τα θεραπευτικά προβλήματα δεν ορίζονται πλέον ως «ασθένειες», αλλά αντιμετωπίζονται ως δυσλειτουργίες. Αυτή η διαφορετική αντιμετώπιση έχει σημαντικές συνέπειες αφού δεν προσδιορίζει το πρόβλημα ως ένα μόνιμο και άρα ανεπίλυτο χαρακτηριστικό του ατόμου αλλά υποδεικνύει ότι υπάρχουν τρόποι επίλυσής των σεξουαλικών προβλημάτων.
Τα επιστημονικά στοιχεία για την ψυχοθεραπευτική αντιμετώπιση των σεξουαλικών προβλημάτων στη γυναίκα είναι ενθαρρυντικά, αφού οι γυναικείες σεξουαλικές δυσλειτουργίες αντιμετωπίζονται πλέον μέσα από πιο εξειδικευμένες θεραπευτικές παρεμβάσεις.
Η ψυχοθεραπευτική προσέγγιση των σεξουαλικών δυσλειτουργιών στη γυναίκα (μειωμένη επιθυμία, σεξουαλική αποστροφή, διαταραχή οργασμού και διαταραχές πόνου) αποσκοπεί στην αποκατάσταση της σεξουαλικής λειτουργίας του ατόμου και του ζευγαριού. Μεγάλη έμφαση δίνεται στην επικοινωνία του ζευγαριού που θεωρείται καθοριστικός παράγοντας.
Προβληματική επικοινωνία
Πολύ συχνά, οι σεξουαλικές δυσλειτουργίες στη γυναίκα αντανακλούν μια προβληματική επικοινωνία του ζευγαριού, αλλά και τα μη εκφρασμένα συναισθήματα των συντρόφων μεταξύ τους (συνήθως της γυναίκας προς τον άνδρα) με αποτέλεσμα πολλές φορές να ζητάει μόνη λύση στο πρόβλημα που ίσως αφορά και στους δυο.
Αυτά τα «κρυμμένα» συναισθήματα βρίσκουν έκφραση και μορφή μέσα από το σεξουαλικό πρόβλημα, που αν δεν επιλυθεί φέρνει το ζευγάρι στην πόρτα του θεραπευτή. Η αναγνώριση και η έκφραση αυτών των συναισθημάτων είναι βασικό κομμάτι της θεραπευτικής διεργασίας.
Στα πλαίσια αυτά, οι θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνουν ατομική θεραπεία, θεραπεία ζεύγους ή ομαδική ψυχοθεραπεία. Η θεραπεία εκφράζεται σε δύο επίπεδα, το πρώτο από τα οποία είναι η αντιμετώπιση του συμπτώματος μέσα από συμπεριφοριστικές τεχνικές. Πιο συγκεκριμένα, ο θεραπευτής συνεργάζεται με το ζευγάρι και προτείνει συγκεκριμένες ασκήσεις και τεχνικές που αποσκοπούν στην εστίαση στις αισθήσεις, τη μείωση του άγχους και τη διακοπή του ρόλου του θεατή κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής.
Συνεργασία με το ζευγάρι
Σε δεύτερο επίπεδο και παράλληλα με το πρώτο, ο θεραπευτής συνεργάζεται με το ζευγάρι σε θέματα της επικοινωνίας και της δυναμικής του ζεύγους. Η διαδικασία αυτή περιλαμβάνει τον εντοπισμό και την αλλαγή των δυσλειτουργικών σχημάτων συμπεριφοράς, την αποκατάσταση της επικοινωνίας και την επανόρθωση στρεβλών και λαθεμένων αντιλήψεων γύρω από το σεξ.
Οι γυναικείες σεξουαλικές δυσλειτουργίες πολλές φορές σχετίζονται με παγιωμένες αντιλήψεις και λανθασμένες πεποιθήσεις γύρω από το σεξ και τη σχέση (π.χ. «ο άνδρας θα με πληγώσει», «ο σύντροφός μου ενδιαφέρεται μόνο για την ικανοποίησή του») που ο θεραπευτής καλείται να αμφισβητήσει και να επανορθώσει μαζί με τη γυναίκα που φέρνει το σεξουαλικό πρόβλημα.
Το ζευγάρι καλείται να διερευνήσει και περαιτέρω ζητήματα που αφορούν την αντίληψη των συντρόφων για το σεξ, την ψυχοσεξουαλική ανάπτυξη και τις πρώιμες σεξουαλικές τους εμπειρίες. Στις περιπτώσεις αυτές, η επιλογή της ατομικής θεραπείας για τον κάθε σύντροφο είναι μια χρήσιμη παρέμβαση.
Ο Δρ. Θάνος Ασκητής είναι Ψυχίατρος-Σεξολόγος-Καθηγητής Ψυχιατρικής EUC-Πρόεδρος Ινστιτούτου Ψυχικής & Σεξουαλικής Υγείας-Μέλος ΕΨΕ, APA/USA, ISSM/ESSM-Αντιπεριφερειάρχης Υγείας
