Η στάση των Ελλήνων έναντι του Ρωσο-ουκρανικού Πολέμου

«Οι άνθρωποι δεν είναι αιχμάλωτοι της μοίρας τους, αλλά των μυαλών τους». Φραγκλίνος Ρούσβελτ (1882-1945), Πρόεδρος των ΗΠΑ (1933-1945).

Η Ελληνική Κυβέρνηση συντάχθηκε πλήρως με τις αποφάσεις της ΕΕ και του ΝΑΤΟ, όσον αφορά την επιβολή κυρώσεων κατά της Ρωσίας, μετά την εισβολή των στρατευμάτων της στην Ουκρανία την 24η Φεβρουαρίου 2022. Οι αποφάσεις των κρατών, αλλά και των ανθρώπων γενικότερα, δεν έχουν ποτέ μόνο πλεονεκτήματα, λαμβάνονται όμως με γνώμονα ότι τα οφέλη θα υπερκαλύπτουν τις ζημιές. Τα κράτη δεν έχουν σταθερούς φίλους ή εχθρούς, αλλά μόνο σταθερά συμφέροντα και παρέχουν την βοήθειά τους επιδιώκοντας περισσότερο στον προσπορισμό ωφελημάτων και λιγότερο στην υποστήριξη του δικαίου και της ηθικής. 

Η διπλωματία δεν συνιστά πράξη φιλανθρωπίας. Οι ενέργειες της Ελλάδος στοχεύουν πρωτίστως στην εξυπηρέτηση των εθνικών της συμφερόντων. Όλα θα κριθούν εκ του αποτελέσματος, στο εγγύς και το απώτερο μέλλον. Η κυβέρνηση έχει δεχθεί σφοδρή κριτική από τα κόμματα της αντιπολιτεύσεως, σχετικά για την πολιτική της στον Ρωσο-ουκρανικό πόλεμο. Οι στάσεις των κομμάτων εκπορεύονται τόσο από την ιδεολογία τους, όσο και από την εκμετάλλευση των αισθημάτων των ψηφοφόρων προς αύξηση της δυνάμεως των. Εφόσον οι λύσεις που προτείνουν δεν έχουν δοκιμασθεί στην πράξη, έχουν κάθε δικαίωμα να ισχυρίζονται, ότι είναι καλύτερες απ’ αυτές των κυβερνώντων. Κατά την οικονομική κρίση του 2012 αποδείχθηκε ότι δεν υπάρχουν ανώδυνες λύσεις στα επώδυνα προβλήματα, τις οποίες εάν είχαμε λάβει εξ΄ αρχής ο πόνος θα ήταν πολύ λιγότερος.

 Οι Σχέσεις Ελλάδος-Ρωσίας κατά την Σύγχρονη Ιστορία

Με αφορμή το Ρωσο-ουκρανικό πόλεμο φάνηκε ότι μεγάλο μέρος των Ελλήνων διακατέχεται από φιλικά προς την Ρωσία και εχθρικά προς τις ΗΠΑ αισθήματα, λόγω της υποστηρίξεως που παρέχουν στην Ουκρανία. Οι φιλικά διακείμενοι προς τους Ρώσους προέρχονται απ’ όλο το φάσμα των πολιτικών κομμάτων, αλλά κυρίως απ’ αυτά που βρίσκονται στα άκρα. Η συμπάθεια μας προς το ξανθό γένος έχει τις απαρχές του στην προεπαναστατική περίοδο, όταν οι σκλαβωμένοι Έλληνες ανέμεναν από τους ορθόδοξους Ρώσους να τους απαλλάξουν από την τυραννία των μουσουλμάνων Οθωμανών.

Δεν είναι τυχαίο ότι ο Αλέξανδρος Υψηλάντης ανέλαβε αρχηγός της «Φιλικής Εταιρείας» και ξεκίνησε πρώτος την εξέγερση των Ελλήνων, από τις παραδουνάβιες χώρες. Ο Τσάρος όμως αποκήρυξε την ενέργειά του, τον απέβαλε από το ρωσικό στρατό και έδωσε την συγκατάθεσή του για την αποστολή τουρκικών στρατευμάτων στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες για την κατάπνιξη του κινήματός του. Η ελευθερία που επιθυμούσαν οι Έλληνες εκφράζονταν από τους αγώνες για πολιτικά δικαιώματα των λαών της Δυτικής Ευρώπης(Γαλλία, Βέλγιο, Ιταλία) και των ΗΠΑ, τις οποίες μνημονεύει ο Διονύσιος Σολωμός στον «Ύμνο προς την Ελευθερία». Την 2α Ιανουαρίου 1822, στην πρώτη εθνοσυνέλευση στην Επίδαυρο συντάχθηκε το πρώτο σύνταγμα της Ελλάδος, πάνω στα πρότυπα αυτών της Αμερικής, της Γαλλίας και κυρίως του Βελγίου.

Τον Ιούλιο του 1825, το βουλευτικό των Επαναστατημένων Ελλήνων ψήφισε ομόφωνα την ανάθεση «εν λευκώ» της ελληνικής υποθέσεως στην Μεγάλη Βρετανία, γνωστής ως «Πράξης Υποτέλειας». Η απόφαση αυτή οδήγησε στην ανεξαρτησία της Ελλάδος, ενώ η Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία, η Ρωσία αναγνωρίσθηκαν ως οι εγγυήτριες δυνάμεις.

Κατά τον Πόλεμο της Κριμαίας(1853-1856), ταχθήκαμε στο πλευρό της Ρωσίας η οποία μάχονταν κατά της Τουρκίας και των συμμάχων της, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Γαλλίας και του Βασιλείου της Σαρδηνίας . Αιτία του πολέμου υπήρξε η προσπάθεια της Ρωσίας να καταλάβει εδάφη της παραπαίουσας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στις βόρειες ακτές  της Μαύρης Θάλασσας.

Το 1866 κατά την Κρητική Επανάσταση σταθήκαμε απέναντι σε όλες τις Ευρωπαϊκές Δυνάμεις (Ηνωμένο Βασίλειο, Ρωσία, Πρωσία, Γαλλία, Αυστρία), ζητήσαμε όμως την συνδρομή τους, όταν η Τουρκία μας απείλησε με πόλεμο.

Το Μάρτιο του 1878, μετά την νίκη της Ρωσίας επί της Τουρκίας, υπογράφηκε η καταστροφική για εμάς συνθήκη του Αγίου Στεφάνου με την οποία δημιουργείτο η Μεγάλη Βουλγαρία, κατόπιν εντολής του Τσάρου Νικολάου Α’. Την 13η Ιουλ. 1878, υπεγράφη στο Βερολίνο η ομώνυμη συνθήκη μεταξύ της Αυστρο-Ουγγαρίας, της Γαλλίας, της Γερμανίας, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Ιταλίας, της Ρωσίας και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, η οποία ανέτρεψε την Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου και περιέλαβε την προσάρτηση της Θεσσαλίας και της Ηπείρου στο Βασίλειο της Ελλάδος. Ο Πρωθυπουργός της Γαλλίας Λέων Γαμβέττας (1838-1882), ο οποίος μας υποστήριξε τότε, είπε τότε κάτι το οποίο πολλοί απ’ εμάς δεν επιθυμούμε, ή δεν θέλουμε να καταλάβουμε: «Ἀγαπῶ, λατρεύω καὶ θαυμάζω τὴν ἀρχαίαν Ἑλλάδα καὶ ἐκτιμῶ τὴν νεωτέραν, ἀλλά ἐπιθυμῶν τὸ μεγαλεῖον τῆς νεωτέρας Ἑλλάδος, τὸ ἐπιθυμῶ ὄχι ὡς ἱδεολόγος, ἀλλά ὡς πρακτικός πολιτικός, διότι εἰς τοῦτο βλέπω τὸ συμφέρον τῆς πατρίδος μου».

Το 1897 οι κυβερνώντες δεν παραδειγματίστηκαν από την αποτυχία της Κρητικής Επαναστάσεως του 1866, προκειμένου να προετοιμαστούν καταλλήλως, ώστε να επιτύχουν την απελευθέρωση των αλύτρωτων ελληνικών πληθυσμών. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η επόμενη Κρητική Επανάσταση το 1897, να μας οδηγήσει σε επονείδιστη στρατιωτική ήττα από την Τουρκία, χωρίς ευτυχώς να καταλήξει σε πλήρη καταστροφή, χάρις στην επέμβαση του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ρωσίας. Οι δεσμοί αίματος του Βασιλέως Γεωργίου Α΄ με το βρετανικό θρόνο και της Βασιλίσσης Όλγας με το Τσάρο μας προφύλαξαν από ολοκληρωτική καταστροφή. Ο πόλεμος του 1897 υπήρξε η συνισταμένη όλων των ολιγωριών και των σφαλμάτων της ανισόρροπης εσωτερικής, εξωτερικής και στρατιωτικής πολιτικής μας μέχρι τότε. Η Ελλάς αποδέχθηκε την αρχική προσφορά των μεγάλων δυνάμεων, αφού χρειάστηκε να υποστεί πρώτα μια ταπεινωτική ήττα. 

Βαλκανικοί Πόλεμοι 

Κατά τον Α΄ και Β΄ Βαλκανικούς Πολέμους, σε διάστημα 10 μηνών (Οκτώβριος 1912-Ιουλιος 1913), η πατρίδα μας διπλασιάσθηκε σε έκταση και πληθυσμό και κατέστη ένα βιώσιμο και υπολογίσιμο έθνος. Το καταφέραμε χωρίς την υποστήριξη των μεγάλων δυνάμεων, τις οποίες πολλές φορές εκλιπαρήσαμε στο παρελθόν. Η δημιουργία για πρώτη φορά μετά την απελευθέρωση της Ελλάδος, αξιόμαχου στρατού και στόλου, σε συνδυασμό με την αρραγή ενότητα όλων για την κατάκτηση της νίκης, μάς οδήγησαν σ’ έναν ανεπανάληπτο θρίαμβο.

Κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο(Α΄ΠΠ) η διαφωνία μεταξύ του Βασιλέως Κωνσταντίνου Α΄ και του Πρωθυπουργού Ελευθερίου Βενιζέλου σχετικά με την συμμετοχή ή όχι της Ελλάδος στο πλευρό της Αντάντ οδήγησε στον «Εθνικό Διχασμό» με ολέθριες επιπτώσεις για τον Ελληνισμό. Η Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο αποδέχθηκαν το αίτημα της Ρωσίας να μην δοθεί η Κωνσταντινούπολη στην Ελλάδα, μετά από ενδεχόμενη ήττα της Κεντρικής Συμμαχίας στην οποία συμμετείχε και η Οθωμανική Αυτοκρατορία. Ο Α΄ΠΠ και ο Β΄ΠΠ που ακολούθησε έδειξαν ότι η Ελλάδα λόγω θέσεως δεν μπορεί να τηρεί ουδετερότητα σε γενικευμένες συρράξεις.

Την 16η Μαρτίου 1921, κατά τον Ελληνοτουρκικό Πόλεμο (1919-1922), ο Κεμάλ υπέγραψε «Συνθήκη Φιλίας και Αδελφότητος» με την ΕΣΣΔ(Ένωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών), η οποία συμφώνησε στην εκχώρηση εδαφών και παροχή στρατιωτικής και οικονομικής βοήθειας προς την Τουρκία.

Το Σύμφωνο μη Επιθέσεως Γερμανίας- ΕΣΣΔ(1939)

Την 23η Αυγούστου 1939, οι υπουργοί εξωτερικών της Γερμανίας Ρίμπεντροπ και της Σοβιετικής Ενώσεως Μολότωφ υπέγραψαν το ομώνυμο σύμφωνο μη επιθέσεως μεταξύ των δύο χωρών. Η συμφωνία παρείχε την δυνατότητα στον Χίτλερ να καταλάβει την Πολωνία και να ασφαλίσει τα νώτα του για την εισβολή στην Γαλλία. Την ίδια περίοδο ο Στάλιν αύξησε την επικράτειά του κατά 450.000 χλμ2, μετά την προσάρτηση μέρους της Φιλανδίας, της Λιθουανίας, της Λετονίας, της Εσθονίας, της Βουκοβίνας και της Βεσσαραβίας (Ρουμανία). Ο Χίτλερ επιτέθηκε κατά της ΕΣΣΔ(Ιούνιος 1941), για τον ίδιο λόγο που το έπραξε και ο Ναπολέων, αμφότεροι ήθελαν την παράδοση της Ηνωμένου Βασιλείου. Η κατάληψη της Ρωσίας θα απέκλειε το ενδεχόμενο μιας πιθανής συμμαχίας των δύο χωρών, ενώ η ολοκληρωτική κυριαρχία επί της Ευρωπαϊκής ηπείρου θα καθιστούσε μάταιη την συνέχιση του πολέμου από τους Βρετανούς. Την 13 Απρ. 1941, η ΕΣΣΔ υπέγραψε σύμφωνο μη επιθέσεως με την Ιαπωνία, πενταετούς διάρκειας. Την 9η Αυγ. 1945, κήρυξε το πόλεμο εναντίον της  Ιαπωνίας, μετά την ρίψη και της δεύτερης ατομικής βόμβας στο Ναγκασάκι. Η Ιαπωνία παραδόθηκε άνευ όρων την 15η Αυγ. 1945.

 Ο Νόμος περί Εκμισθώσεως και Δανεισμού

Την 11η Μαρτίου 1941, υπογράφηκε από τον Πρόεδρο των ΗΠΑ Φραγκλίνο Ρούσβελτ ο «Νόμος για την Ενίσχυση της Αμύνης των ΗΠΑ». Σύμφωνα με τον νόμο οι ΗΠΑ άρχισαν να προμηθεύουν κατ’ αρχάς το Ηνωμένο Βασίλειο και στην συνέχεια την ΕΣΣΔ, την Ελεύθερη Γαλλία, την Δημοκρατία της Κίνας και 29 άλλα έθνη με πολεμικό υλικό, τρόφιμα και καύσιμα. Το γιγαντιαίο πρόγραμμα βοήθειας, διατηρήθηκε μέχρι το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου (Σεπ. 1945) και έμεινε γνωστό στην ιστορία ως «Ο Νόμος περί Εκμισθώσεως και Δανεισμού». Ο Ρεϊμόν Καρτιέ στην Ιστορία του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου αναφέρει ότι: «Οι ΗΠΑ απετέλεσαν το οπλοστάσιο της δημοκρατίας». Ο Στάλιν, ο Χρουστσόφ και ο Στρατάρχης Ζούκωφ κατ’ επανάληψη δήλωσαν κατ’ ιδίαν, ότι χωρίς την βοήθεια των ΗΠΑ, η ΕΣΣΔ δεν θα μπορούσε να αντεπεξέλθει στις ανάγκες του πολέμου κατά των Γερμανών. Μετά την νίκη των Συμμάχων και την έναρξη του ψυχρού πολέμου, οι Ρώσοι αποσιωπούσαν σκόπιμα την βοήθεια που έλαβαν από τις ΗΠΑ. Για την Ελλάδα προβλέφθηκε στρατιωτική βοήθεια την οποία δεν έλαβε λόγω καταρρεύσεως του μετώπου και επιπλέον οικονομική βοήθεια 80 εκατομμυρίων δολαρίων. Μέρος αυτών των χρημάτων χρησιμοποιήθηκε για την ναύλωση πλοίων από την ουδέτερη Σουηδία τα οποία μετέφεραν κατά το διάστημα από 1941 μέχρι το 1944, 15.000 τόνους σιτηρών και 1.000 τόνους φαρμακευτικού υλικού, δωρεάν βοήθεια από τον Καναδά και τις ΗΠΑ. Την οργάνωση της βοήθειας ανέλαβε η Αμερικανική Επιτροπή Πολεμικής Περιθάλψεως Ελλάδος[GWRA (Greece War Rehabilitation Administration)] και η αποστολή ανατέθηκε στον Διεθνή Ερυθρό Σταυρό. Η ομογένεια των δύο χωρών συνέβαλλε σημαντικά στο εγχείρημα αρωγής της σκληράς δοκιμαζόμενης πατρίδος μας. 

Το ΕΑΜ(Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο) το οποίο ανέπτυξε σημαντική αντιστασιακή δράση κατά των κατακτητών, ελέγχονταν από το ΚΚΕ, το οποίο υπάκουε τις εντολές της Μόσχας, αλλά όλη η βοήθεια σε στρατιωτικό εξοπλισμό και σε χρυσές λίρες(περί το 1 εκατομμύριο) δόθηκαν από την Αγγλία και τίποτα από την ΕΣΣΔ. Ο Τσώρτσιλ υποστήριζε το ΕΑΜ γιατί η δράση του εξυπηρετούσε πρωτίστως τα συμφέροντα της χώρας του, γι’ αυτό άλλωστε την 9η Οκτωβρίου 1944, στην συνάντηση που είχε στην Μόσχα με τον Στάλιν, ο δεύτερος δέχθηκε να υπαχθεί η Ελλάδα στην βρετανική σφαίρα επιρροής, στην περίφημη συμφωνία των ποσοστών. 

,

,,,,

Το Β’ ΜΕΡΟΣ θα δημοσιευθεί στο επόμενο φύλλο

• Ο Ιωάννης Κρασσάς είναι Αντιστράτηγος ε.α.