Του Θάνου Ασκητή
Η κατάθλιψη είναι μια ψυχική διαταραχή που προκαλεί διαταραχή στα συναισθήματα, την αντίληψη, τις σκέψεις και τη συμπεριφορά του ατόμου. Είναι γεγονός ότι η κατάθλιψη «πλήττει» πιο συχνά τις γυναίκες από τους άνδρες. Μάλιστα φαίνεται να υπάρχουν και συγκεκριμένες χρονικές περίοδοι, όπως για παράδειγμα η περίοδος της λοχείας, όπου η γυναίκα μπορεί να είναι πιο ευάλωτη στην κατάθλιψη.
Η άσχημη διάθεση, η θλίψη, η λύπη, η απογοήτευση και η απελπισία κυριαρχούν στη ζωή ενός καταθλιπτικού ανθρώπου. Χάνεται το ενδιαφέρον και η άντληση ηδονής από δραστηριότητες που μπορεί να είναι ευχάριστες, όπως το φαγητό, τα χόμπυ, τα σπορ, οι κοινωνικές και οικογενειακές δραστηριότητες, ακόμη και η σεξουαλική επαφή. Πράγματι, η γυναίκα είναι πιθανό να εμφανίσει ελάττωση ή και απώλεια της σεξουαλικής επιθυμίας (libido), που γίνεται έκδηλη από τη μείωση των σεξουαλικών φαντασιώσεων και της διάθεσης για εμπλοκή σε ερωτική επαφή, γεγονότα που μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά τη σχέση και το γάμο της.
Επιπλέον, το άτομο με κατάθλιψη μπορεί να διακατέχεται από αίσθημα μειωμένης ενεργητικότητας, εκνευρισμού, ανησυχίας και ελάττωσης της κινητοποίησης σε όλες τις εκφράσεις της ζωής του. Μπορεί να νιώθει ανήμπορο να φέρει εις πέρας τις υποχρεώσεις του, ακόμη και απλά καθήκοντα και να μην έχει ελπίδα για το μέλλον. Οι γυναίκες με κατάθλιψη συχνά κυριαρχούνται από αισθήματα και σκέψεις ενοχής για τωρινές ή παρελθούσες αποτυχίες και λάθη και εμφανίζουν μεγάλο βαθμό αυτοκατηγόριας.
Αίσθημα ανεπάρκειας
Επιπλέον, συνυπάρχει αίσθημα αναξιότητας, ανεπάρκειας και αρνητική εκτίμηση της προσωπικής τους αξίας. Παράλληλα, μπορεί να εμφανίζονται σωματικές ενοχλήσεις, όπως πονοκέφαλοι, δυσκολία στην αναπνοή, μυϊκοί σπασμοί, πόνοι στη μέση και στο στήθος κ.ά.
Η γυναίκα με κατάθλιψη μέσα στην καθημερινή της ζωή κυριαρχείται από συναισθήματα που περιλαμβάνουν θλίψη, απελπισία και απόγνωση. Τα συναισθήματα αυτά μπορεί να ενισχύονται όλο και περισσότερο από το γεγονός ότι νιώθει να μην ευχαριστιέται καμία δραστηριότητα. Υπάρχει ενδεχόμενο να αισθάνεται ευάλωτη, αδύναμη, ανάξια και ανεπαρκής να αντιμετωπίσει τα προβλήματα που έχουν παρουσιαστεί. Είναι πιθανό να ντρέπεται για την ασθένειά της, γεγονός που την εμποδίζει να την αποδεχτεί και να δραστηριοποιηθεί για να την αντιμετωπίσει. Ίσως να αισθάνεται ενοχές και να κατηγορεί τον εαυτό της που εμφάνισε την ασθένεια αυτή. Η δυσκολία στην αντίληψη και τη σκέψη που αντιμετωπίζει τη δυσκολεύουν να συνειδητοποιήσει και να εκτιμήσει το μέγεθος του προβλήματός της.
Η απογοήτευση του άνδρα
Ένας άνδρας που η σύντροφός του πάσχει από κατάθλιψη βιώνει ποικίλα συναισθήματα. Αισθάνεται λύπη, στεναχώρια και απογοήτευση για το ότι η σύντροφός του είναι καταθλιπτική. Μπορεί να νιώθει ντροπή που υποφέρει από κατάθλιψη και να το κρατάει κρυφό από φίλους και συγγενείς. Υπάρχουν φορές που απορεί και αναρωτιέται γιατί να συμβεί στη σχέση τους αυτό το πρόβλημα. Ίσως να κυριαρχείται από ενοχές, να νιώθει υπεύθυνος και να κατηγορεί τον εαυτό του για την κατάθλιψή της. Υπάρχει πιθανότητα να έχει αρχίσει να έχει αμφιβολίες για το αν έχει λειτουργήσει ο ίδιος «σωστά» ως σύντροφος.
Η μειωμένη επιθυμία της συντρόφου για σεξουαλική επαφή τον προβληματίζει και ίσως λειτουργεί ως πλήγμα προς τον ανδρικό του ρόλο και την αυτοπεποίθησή του. Για τον άνδρα είναι πολύ σημαντική η σαρκική επαφή, η έλλειψης της οποίας τον θορυβεί και τον κάνει να αναρωτιέται “τι δεν πάει καλά;”. Για τη γυναίκα όμως πολλές φορές δεν είναι τόσο ουσιώδους σημασία η σαρκική επαφή όσο η συναισθηματική κάλυψη, γεγονός καθοριστικό στην επιλογή του συντρόφου της. Παράλληλα, η χαμηλή ενεργητικότητα και η έλλειψη ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που έκαναν ως ζευγάρι γεννάει σκέψεις στον άνδρα ότι η σύντροφος ενδεχομένως έχει πλέον βαρεθεί και αδιαφορεί για εκείνον.
Χωρίς κοινές δραστηριότητες
Όσον αφορά τη σχέση μεταξύ των συντρόφων, η κατάθλιψη έχει αρνητικές επιπτώσεις στην αλληλεπίδραση του ζευγαριού. Οι σύντροφοι δεν πραγματοποιούν πλέον κοινές δραστηριότητες, η επικοινωνία τους είναι μικρή και η εμπιστοσύνη μεταξύ τους κλονίζεται. Η μειωμένη επιθυμία για σεξουαλική επαφή ίσως να ερμηνευτεί ότι δεν είναι πλέον επιθυμητός και ελκυστικός ο ένας σύντροφος για τον άλλο, γεγονός που απομακρύνει και αποξενώνει ακόμη περισσότερο τη γυναίκα και τον άνδρα. Πολλές γυναίκες με κατάθλιψη μπορεί να αναρωτηθούν “μπορώ να ξεπεράσω αυτήν την κατάσταση και με ποιο τρόπο;”.
Είναι σημαντικό το άτομο με κατάθλιψη να αναζητήσει θεραπεία σε έναν ειδικό ψυχικής υγείας. Στην εποχή μας η κατάθλιψη μπορεί να αντιμετωπιστεί με φαρμακευτική αγωγή ή και ψυχοθεραπεία σύμφωνα με τις υποδείξεις του ειδικού, ανάλογα σε κάθε περίπτωση. Πράγματι, είναι δυνατό η γυναίκα να επανακτήσει τη διάθεση και το ενδιαφέρον για ευχάριστες δραστηριότητες, όπως οι κοινωνικές επαφές, τα χόμπυ και το σεξ. Είναι σημαντικό οι σύντροφοι να πλησιάσουν ο ένας τον άλλο και να αφήσουν να εκφραστούν σκέψεις και συναισθήματα. Είναι ωφέλιμο το άτομο με κατάθλιψη να μη χρεωθεί και να μη φορτωθεί με ενοχές και η αντιμετώπιση του προβλήματος να είναι δυαδική.
Ο Δρ. Θάνος Ασκητής είναι Ψυχίατρος-Σεξολόγος-Καθηγητής Ψυχιατρικής EUC-Πρόεδρος Ινστιτούτου Ψυχικής & Σεξουαλικής Υγείας-Μέλος ΕΨΕ, APA/USA, ISSM/ESSM-Αντιπεριφερειάρχης Υγείας
