• Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει κανένας υπαρκτός λόγος να αλλάξει το θεσμικό πλαίσιο των εξαγορών που εφαρμόζεται ανελλιπώς στην χώρα από το 2011 χωρίς να έχουν παρατηρηθεί αβελτηρίες
Του Κώστα Τσουκαλά
Τις τελευταίες ημέρες ενημερωθήκαμε από ρεπορτάζ εφημερίδων και διαρροές του αρμόδιου Υπουργείου Εργασίας προς τα ΜΜΕ την πρόθεση της πολιτικής ηγεσίας να τροποποιήσει τις διατάξεις που αφορούν στην εξαγορά των πλασματικών ετών για την θεμελίωση συνταξιοδοτικού δικαιώματος τόσο στον ιδιωτικό τομέα, όσο και στο Δημόσιο.
Σε μια περίοδο με σωρεία μαζεμένων προβλημάτων στο ασφαλιστικό σύστημα της χώρας, με πολλά προβλήματα και λάθη στις απονομές των συντάξεων και καθυστερήσεις, δημιουργεί πραγματικά δυσάρεστη έκπληξη το γεγονός ότι Υπουργείο ασχολείται με ζητήματα που κατά γενική ομολογία δεν αποτελούν φλέγοντα, ενώ αμφισβητείται εντόνως και αν όντως οι επερχόμενες αλλαγέςθα βοηθήσουν στην πράξη τους ασφαλισμένους της χώρας. Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει κανένας υπαρκτός λόγος να αλλάξει το θεσμικό πλαίσιο των εξαγορών που εφαρμόζεται ανελλιπώς στην χώρα από το 2011 χωρίς να έχουν παρατηρηθεί αβελτηρίες.
Αρχικά οφείλουμε να τονίσουμε ότι όταν κάνουμε λόγο για «χρόνο πλασματικής ασφάλισης», αναφερόμαστε στην δυνατότητα που παρέχεται στους ασφαλισμένους, να προβούν έπειτα από αίτησή τους, στην αναγνώριση συγκεκριμένων περιόδων της ζωής τους, κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να μπορούν να συνυπολογιστούν για την θεμελίωση του συνταξιοδοτικού τους δικαιώματος ή την προσαύξηση του αναλογούντος ποσού σύνταξης. Με άλλα λόγια, παρέχεται στην ουσία ένα δικαίωμα ασφάλισης της µη απασχόλησης, υπό αυστηρά καθορισμένες από τον νομοθέτη προϋποθέσεις. Δεν εξαγοράζει δηλαδή ο ασφαλισμένος «αέρα» εξαγοράζει χρόνο στον οποίο δεν υπήρχε απασχόληση λ.χ. επειδή σπούδαζε, ή εκπλήρωνε την στρατιωτική του θητεία. (άρθρο 40 Ν. 3996/2011).
Ο περιορισμός
Τα βασικό πρόβλημα λοιπόν της προτεινόμενης διάταξης είναι το προφανές, δηλαδή ο περιορισμός των πλασματικών ετών που δύναται να εξαγοράσουν οι ασφαλισμένοι και συγκεκριμένα από τα 7 έτη στα 5 στον ιδιωτικό τομέα και από τα 12 στα 5 στο Δημόσιο τομέα. Το γεγονός του περιορισμού δε συνεπάγεται και έμμεση αύξηση στα όρια ηλικίας, καθώς δεν θα επιτρέπεται η αναδρομική αναγνώριση πλασματικού χρόνου ώστε να κατοχυρωθεί συνταξιοδοτικό δικαίωμα με βάσει τις ευνοϊκές διατάξεις θεμελίωσης που ίσχυαν έως τις 31-12-2012. Ενώ και κάποιος ασφαλισμένος με 33 έτη εργασίας στα 62 του έτη ενώ μέχρι σήμερα με εξαγορά 7 πλασματικών ετών λχ σπουδές, τέκνα θεμελίωνε δικαίωμα για λήψη πλήρους σύνταξης με 40 έτη, πλέον θα αναγκαστεί να εργαστεί ακόμα δύο έτη ώστε με την μικρότερη εξαγορά να συμπληρώσει την 40ετία. Ενώ το νέο σύστημα θα δίνει μεν την δυνατότητα να εξαγοράσει ο κάθε ασφαλισμένος 5 έτη θα βοηθήσει τον ασφαλισμένο ώστε να συμπληρώσει 40ετία για να βγει στα 62 με πλήρη σύνταξη με ποσοστό αναπλήρωσης όμως πολύ μικρότερο του 50,01% , καθώς θα καταλήγει στο 43,50%. Η εξαγορά δε αν και λιγότερων ετών θα έχει το ίδιο ακριβώς κόστος για τους ασφαλισμένους, τα έτη όμως που θα αγοράζει ο ασφαλισμένοςθα προσαυξάνουν το ποσοστό αναπλήρωσης με μικρότερο συντελεστή από τα πραγματικά έτη εργασίας.
Ερωτηματικά δε δημιουργεί και το ζήτημα των ασφαλισμένων που ήδη έχουν καταθέσει αίτηση για εξαγορά πλασματικών ετών (βλ Δημόσιοι υπάλληλοι) ή και έχουν ήδη πληρώσει εξαγορές πλασματικών ετών (βλ ΙΚΑ), προσδοκώντας σε ειδική θεμελίωση ή και προσαύξηση σύνταξης τους. Όποιος έχει ασχοληθεί με συντάξεις, είτε στον ιδιωτικό τομέα, είτε και στο Δημόσιο γνωρίζει καλά ότι οι εξαγορές είναι μια διαδικασία γρήγορη και χωρίς λάθη με ένα δοκιμασμένο μοντέλο, που δεν είχε ανάγκη βελτιώσεων. Υποστηρίζουν πολλοί ότι με την νέα ρύθμιση λύνεται η «γραφειοκρατία» στην ουσία όμως επειδή θα απαιτηθούν μεταβατικές περίοδοι, θα δημιουργήσει διαφορετικά καθεστώτα εξαγορών στους ασφαλισμένους και περιττή ανασφάλεια.
Δεν γίνεται άλλωστε να μην απασχολούν η σωρεία λαθών στις αποφάσεις «fasttrack», να μην απασχολούν οι ελλείψεις λογισμικών που εκκρεμούν για να κλείσουν φλέγοντα ζητήματα της κοινωνικής ασφάλισης, βλέπε παράλληλες συντάξεις, συντάξεις εξωτερικού κτλ. Να μην έχει δοθεί ξεκάθαρη απάντηση για το πως θα λυθεί το ζήτημα των εθνικών συντάξεων και των περικοπών μετά την τριετία στις συντάξεις χηρείας και η πολιτική ηγεσία να ανακινεί θέμα πλασματικών χρόνων. Απέχουμε παρασάγγας από την κανονικότητα στα ζητήματα της κοινωνικής ασφάλισης για να ανοίγονται τέτοια ζητήματα, τα οποία αντί εν τέλει να διευκολύνουν θα κάνουν πιο δύσκολη και σύνθετη την σύνταξη σε χιλιάδες συμπολίτες μας
• Ο Κώστας Τσουκαλάς είναι Δικηγόρος-Εργατολόγος
