- Κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης το αίτημα μας κρίνεται πάντα από τον τελευταίο φορέα ασφάλισης
Της Μαργαρίτας Κάρδαρη*
Κατά τη διάρκεια του ασφαλιστικού μας βίου οι περισσότεροι από εμάς έχουμε ασφαλισθεί σε περισσότερα από ένα ταμεία κύριας ή και επικουρικής ασφάλισης. Για παράδειγμα μπορεί ένας εργαζόμενος να ξεκινήσει την ασφάλισή του ως μισθωτός στο ΙΚΑ, στη συνέχεια να ασφαλισθεί ως ελεύθερος επαγγελματίας στον τ. ΟΑΕΕ και στο τέλος του εργασιακού του βίου να επανέλθει ως μισθωτός στον τ. ΙΚΑ.
Οι περιπτώσεις αυτές στο κοινωνικοασφαλιστικό μας δίκαιο αντιμετωπίζονται με τους κανόνες της διαδοχικής ασφάλισης, θεσμός που θεσπίστηκε για να καλύψει αυτή ακριβώς την εναλλαγή των ασφαλιστικών φορέων κατά τη διάρκεια της εργασίας μας.
Οι τελευταίες νομοθετικές παρεμβάσεις που έχουν γίνει για το θέμα αυτό είναι με το άρθρο 19 του Ν 4387/2016 του γνωστού Ν. Κατρούγκαλου, όπως αυτό τροποποιήθηκε με το άρθρο 26 του Ν 4670/2020 με ισχύ την 28/02/2020
Παρακάτω θα αναλύσουμε, με όσο το δυνατό απλό και κατανοητό τρόπο πως εφαρμόζονται στην πράξη οι κανόνες της διαδοχικής ασφάλισης.
Κατ΄ αρχήν να δηλώσουμε ότι κατά την ημερομηνία υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης το αίτημα μας κρίνεται πάντα από τον τελευταίο φορέα ασφάλισης λόγω ιδιότητας ή απασχόλησης και σύμφωνα με τη νομοθεσία που διέπει τον τελευταίο αυτό φορέα.
Ο τελευταίος φορέας για να είναι και αρμόδιος να εξετάσει και να αποδώσει τη σύνταξη, θα πρέπει ο ασφαλισμένος να έχει πραγματοποιήσει σε αυτόν τουλάχιστον1000 ημέρες συνολικά εκ των οποίων οι 300 την τελευταία πενταετίαπριν την υποβολή αίτησης συνταξιοδότησης ή πριν τη διακοπή της ασφάλισης για την κρίση του δικαιώματος σε σύνταξη λόγω γήρατος. Για τη σύνταξη λόγω θανάτου ή αναπηρίας απαιτούνται εξακόσιες (600) ημέρες ασφάλισης οποτεδήποτε.
Οι προϋποθέσεις
Σε περίπτωση που δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις αυτές ή σε περίπτωση που πληρούνται, αλλά δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης του τελευταίου φορέα, δικαιούνται σύνταξη με τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης της δραστηριότητας στην οποία πραγματοποίησαν τις περισσότερες ημέρες ασφάλισης, στην οποία δεν περιλαμβάνεται η τελευταία, εφόσον έχουν συμπληρώσει το όριο ηλικίας συνταξιοδότησης λόγω γήρατος ή είναι ανάπηρα με το ποσοστό αναπηρίας που προβλέπεται από τη νομοθεσία του φορέα που υπάγονταν κατά τον χρόνο άσκησης της τελευταίας δραστηριότητας ή απασχόλησης (για το ΙΚΑ 55 για τον ΟΑΕΕ 60) και πληρούνται οι προϋποθέσεις για συνταξιοδότηση που προβλέπει η νομοθεσία του φορέα της δραστηριότητας που διένυσαν τον περισσότερο χρόνο ασφάλισης.
Σε περίπτωση που τα ανωτέρω πρόσωπα δεν συγκεντρώνουν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης που προβλέπει η νομοθεσία του φορέα της δραστηριότητας ή απασχόλησης στην οποία πραγματοποίησαν τις περισσότερες ημέρες ασφάλισης, τότε το συνταξιοδοτικό δικαίωμα κρίνεται με τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης του φορέα της δραστηριότητας ή απασχόλησης κατά φθίνουσα σειρά αριθμού ημερών ασφάλισης.
Σε περίπτωση που δεν συγκεντρώνουν τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης που προβλέπει η νομοθεσία κάποιου από τους ενταχθέντες, πλην του τελευταίου, στον Ε.Φ.Κ.Α. φορέα στους οποίους ασφαλίσθηκαν, τότε η αίτηση συνταξιοδότησης απορρίπτεται.
Ως χρόνος ασφάλισης που απαιτείται για την πλήρωση των ανωτέρω προϋποθέσεων λογίζεται ο χρόνος υποχρεωτικής ή προαιρετικής ασφάλισης. Ειδικά, για την πλήρωση των προϋποθέσεων του απαιτούμενου συνολικού χρόνου ασφάλισης (ήτοι χιλίων (1.000) ημερών ασφάλισης), καθώς και των εξακοσίων (600) ημερών ασφάλισης, δύναται να συνυπολογιστεί και ο χρόνος αναγνώρισης στρατιωτικής θητείας με εξαγορά.
Η επιλογή του ασφαλισμένου
Ο ασφαλισμένος μπορεί να επιλέξει τον συνυπολογισμό του χρόνου διαδοχικής ασφάλισης στους ενταχθέντες στον Ε.Φ.Κ.Α. φορείς, υπό την προϋπόθεση ότι μετά την ένταξή τους στον Ε.Φ.Κ.Α., από 01/01/2017 δεν συνεχίζει να ασφαλίζεται για δραστηριότητα ή απασχόληση που υπάγεται στην ασφάλιση του αντίστοιχου φορέα, που δεν επιθυμεί την προσμέτρηση του χρόνου του. Δεν είναι δυνατή η προσμέτρηση μόνο μέρους του χρόνου που διανύθηκε στην ασφάλιση του κάθε φορέα τομέα.
Στα πρόσωπα που θεμελιώνουν συνταξιοδοτικό δικαίωμα λόγω γήρατος με δεκαπέντε (15) τουλάχιστον έτη ασφάλισης στο εξηκοστό έβδομο έτος της ηλικίας, με συνυπολογισμό διαδοχικού χρόνου ασφάλισης, χορηγείται σύνταξη από την Υπηρεσία του Ε.Φ.Κ.Α. του τελευταίου φορέα ακόμη και με μία ημέρα εργασίας χωρίς να ερευνώνται οι παραπάνω προϋποθέσεις
Όσα αναγράφηκαν παραπάνω εφαρμόζονται και στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. Για παράδειγμα κάποια ασφαλισμένος απασχολήθηκε στον, ΟΑΕΕ από το 1987 μέχρι το 1988, στη συνέχεια στο τ. ΙΚΑ ΕΤΑΜ από 1988 μέχρι 2013 και θεμελίωσε αυτοτελώς δικαίωμα με διατάξεις των βαρέων για να λάβει πλήρη σύνταξη στα 55 από το τ. ΙΑΚ ΕΤΑΜ .Στη συνέχεια ασφαλίστηκε από το 2015 μέχρι το 2023 στον ΕΦΚΑ τ. ΟΑΕΕ δημιουργώντας οφειλές και ζήτησε να συνταξιοδοτηθεί χωρίς να συνυπολογισθεί ο χρόνος του ΕΦΚΑ τ. ΟΑΕΕ αλλά μόνο με το χρόνο του τ. ΙΚΑ και αυτοτελώς από το ΙΚΑ . Επειδή ο χρόνος του τ. ΟΑΕΕ νυν ΕΦΚΑ διανύθηκε από 01/01/2017 και μετά δεν μπορεί να τον αποποιηθεί τόσο αυτό το τελευταίο διάστημα, όσο και το προγενέστερο δηλαδή από 1987 έως και 1988..
Δεύτερο παράδειγμα
Ασφαλισμένος που έχει συμπληρώσει το 62ο έτος της ηλικίας του έχει ασφαλισθεί στο παρελθόν στο ΙΚΑ για δέκα έτη από το 1988 μέχρι το 1998 και στη συνέχεια στον ΟΑΕΕ από το 2014 μέχρι σήμερα. Υποβάλει αίτημα συνταξιοδότησης στον ΟΑΕΕ για τον οποίο διαθέτει το καθοριζόμενο από το Νόμο όριο ηλικίας για την κρίση του συνταξιοδοτικού τους δικαιώματος, όμως δεν έχει στην προκειμένη περίπτωση τις απαιτούμενες ημέρες εργασίας δηλαδή τα 40 έτη,12000 ημέρες εργασίας. Το αίτημα για τους λόγους αυτούς θα διαβιβασθεί προς κρίση στον προηγούμενο ασφαλιστικό φορέα που είναι το τ. ΙΚΑ ΕΤΑΜ και θα χορηγηθεί μειωμένη σύνταξη
Μια σημαντική παρατήρηση
Μέχρι σήμερα αν και όλοι οι φορείς κύριας ασφάλισης έχουν ενταχθεί στον ΕΦΚΑ ο ΟΓΑ δεν εφαρμόζει τους κανόνες της διαδοχικής ασφάλισης όταν είναι τελευταίο ταμείο σε όριο ηλικίας κάτω του 67ου και συγκεκριμένα δεν διαβιβάζει αίτημα που υποβλήθηκε π.χ. στην ηλικία των 62 ετών στο προγενέστερο φορέα πχ. στο τ. ΙΚΑ ΕΤΑΜ προκειμένου ο ενδιαφερόμενος να λάβει μειωμένη σύνταξη. Αποδίδει συντάξεις ή στα 67 με 15 τουλάχιστον έτη ή στα 62 με 40 έτη συνυπολογίζοντας και διαδοχικό χρόνο.
Το θέμα αυτό χρήζει επανεξέτασης από τον ΕΦΚΑ.
