Έχουν περάσει ακριβώς 13 χρόνια από τότε που η πυρκαγιά της 12ης Φεβρουαρίου 2012 κατέστρεψε την πρόσοψη και την είσοδο του συγκροτήματος που στέγαζε τους δύο ιστορικούς κινηματογράφους «Αττικόν» και «Απόλλων» στη Σταδίου. Το εμβληματικό κτίριο, που για δεκαετίες αποτελούσε σημείο αναφοράς για την κινηματογραφική ζωή της Αθήνας, παραμένει κλειστό, αναμένοντας την αποκατάστασή του.
Από την ίδρυσή του, το «Αττικόν» συνδέθηκε με σημαντικές στιγμές της ελληνικής κινηματογραφικής ιστορίας. Σήμερα, με τις πρώτες εργασίες αποκατάστασης να έχουν ξεκινήσει από την εταιρεία Άτρια, που έχει αναλάβει τη διαχείριση της αξιοποίησης του ακινήτου, ανοίγει ο δρόμος για τη μελλοντική αναβίωση του χώρου, ώστε να ξαναβρεί τη θέση του στον πολιτιστικό χάρτη της Αθήνας.
Σημειώνεται ότι το ακίνητο του «Αττικόν – Απόλλων» ανήκει στο «Ίδρυμα Βούρου Ευταξία – Μουσείον της Πόλεως των Αθηνών» και συγκεκριμένα εντάσσεται στο Ειδικό Κεφάλαιο που δημιουργήθηκε από την περιουσία του «Ιδρύματος Σταματίου Δεκόζη Βούρου» με το οποίο συγχωνεύθηκε.
Η εταιρεία ελέγχου του Ομίλου Άτρια, Ατράν Α.Ε., έχει συμφωνία μακροχρόνιας μίσθωσης και αποκατάστασης – αξιοποίησης του ακινήτου του «Αττικόν – Απόλλων». Επίσης η εταιρεία Άτρια Υπηρεσίες Ακινήτων Α.Ε., συνεργάτης της CBRE για την Ελλάδα και Κύπρο, έχει αναλάβει τη διαχείριση της αξιοποίησης του ακινήτου.
Ο Γιάννης Περρωτής, Διευθύνων Σύμβουλος της Άτρια, η οποία το 2023 μίσθωσε το ακίνητο της οδού Σταδίου για 50 χρόνια, μίλησε για την πορεία των εργασιών αποκατάστασης, καθώς και για τις εκτιμήσεις σχετικά με την ολοκλήρωση και την παράδοση του έργου.
«Αυτό που με οδήγησε στην απόφαση να προχωρήσω σε αυτή την επένδυση είναι ότι τόσο ως πολίτης της Αθήνας και της Ελλάδας αλλά και ως επαγγελματίας του κλάδου των ακινήτων από το 1990, ένιωσα ότι κάτι έπρεπε να γίνει προκειμένου να αποκατασταθεί και να λάμψει ξανά το μοναδικό αυτό ακίνητο αλλά και να λειτουργήσουν ξανά το κινηματοθέατρο Αττικόν και ο κινηματογράφος Απόλλων», εξηγεί ο κ. Περρωτής.
Αναγνωρίζει ότι η διαδικασία δεν θα είναι απλή, όμως δηλώνει αισιόδοξος ότι θα έχει τη συμπαράσταση όσων αγαπούν την Αθήνα, το κέντρο της και την πολιτιστική της κληρονομιά. Παράλληλα, θεωρεί πως η επένδυση μπορεί να αποβεί οικονομικά αποδοτική σε ένα εύλογο επίπεδο, τόσο για την εταιρεία του όσο και για τον ιδιοκτήτη, εφόσον προχωρήσει με σωστό προγραμματισμό και ανταποκριθεί στα ζητούμενα της αγοράς, διατηρώντας, παράλληλα, και προάγοντας τις πολιτιστικές λειτουργίες και τον χαρακτήρα του συγκροτήματος.
Η κατάσταση του κτιρίου
Σύμφωνα με τον κ. Περρωτή, η εταιρεία παρέλαβε το κτίριο πλήρως καμένο και ερειπωμένο στην πρόσοψη της Σταδίου και μέχρι το lobby του “Αττικόν” και του “Απόλλωνα”. “Από εκεί και πίσω, όπου βρίσκονται οι δύο αίθουσες, το ακίνητο έχει ευτυχώς διασωθεί αν και παραβατικά πρόσωπα που έμπαιναν στον χώρο έχουν κλέψει εξοπλισμό και σίγουρα έχει επέλθει η φθορά ενός ασυντήρητου κτιρίου”, αναφέρει. Το συγκρότημα είναι κηρυγμένο επικίνδυνο με δύο σχετικά πρωτόκολλα.
Το χρονοδιάγραμμα
Σύμφωνα με τον κ. Περρωτή, προς το παρόν έχουν ξεκινήσει και ολοκληρώνονται οι εργασίες που απαιτούνται για να αρθεί η επικινδυνότητα του κτιρίου. Στη συνέχεια, θα ακολουθήσει η αποτύπωση του παλαιού κτιρίου, ώστε να προχωρήσουν οι σχετικές μελέτες και να εκδοθούν οι απαραίτητες άδειες και εγκρίσεις, πριν από την έναρξη της ανοικοδόμησης.
Όπως επισημαίνει, ένα ρεαλιστικό χρονοδιάγραμμα προβλέπει την έκδοση της άδειας πριν από τα μέσα του 2026, δεδομένου ότι απαιτούνται αρκετές μελέτες και εγκρίσεις. Η διάρκεια του έργου εκτιμάται από δύο έως τρία έτη, ανάλογα με την έκτασή του. Παράλληλα, η εταιρεία επιδιώκει να λειτουργήσουν οι κινηματογράφοι νωρίτερα, σε προσωρινή βάση, με εισόδους και εξόδους από τις πλευρές του κτιρίου. Ωστόσο, για να καταστεί εφικτό αυτό το σχέδιο, θα πρέπει να διασφαλιστεί επαρκής πρόσβαση και χώρος στάσης κοινού σε γειτονικό οικόπεδο, το οποίο ανήκει σε φορέα του Δημοσίου.
Η ιστορία του κτιρίου
Το κτίριο όπου στεγαζόταν το κινηματοθέατρο “Αττικόν” σχεδιάστηκε από τον σπουδαίο αρχιτέκτονα της Αθήνας Ερνέστο Τσίλλερ και κατασκευάστηκε μεταξύ 1870-1881 για τον τραπεζίτη Σταμάτιο Δεκόζη Βούρο. Σύμφωνα με τον “Μικρό Ρωμηό”, την ηλεκτρονική εφημερίδα του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών – Ιδρύματος Βούρου-Ευταξία, ο πρώτος όροφος χρησιμοποιήθηκε ως κατοικία για μεγάλο χρονικό διάστημα, ενώ οι υπόλοιποι χώροι φιλοξένησαν εμπορικές δραστηριότητες.
Στις αρχές της δεύτερης δεκαετίας του 20ού αιώνα, η άνοδος του κινηματογράφου ως δημοφιλούς μορφής ψυχαγωγίας οδήγησε στη μετατροπή ενός μέρους του κτιρίου σε κινηματογράφο. Σημαντική ανακαίνιση πραγματοποιήθηκε μεταξύ 1914-1920 από τον αρχιτέκτονα Αλέξανδρο Νικολούδη, με την εισαγωγή νεομπαρόκ στοιχείων.
Ο κινηματογράφος “Αττικόν” γρήγορα έγινε σημείο αναφοράς για την αθηναϊκή κοινωνία. Ο επιχειρηματίας Γεώργιος Βακογιάννης, μέσω της εταιρείας “Cine Orient”, ανέλαβε τη διαχείρισή του, προσελκύοντας τις ανώτερες κοινωνικές τάξεις. Το “Αττικόν” καθιερώθηκε ως ένας από τους σημαντικότερους κινηματογράφους της πρωτεύουσας.
Όταν το 1930 ο Βακογιάννης αποχώρησε, τη διεύθυνση ανέλαβε η εταιρεία Σκούρας Φιλμ. Το 1960 στο υπόγειο του Αττικόν, στον χώρο που στεγαζόταν ένα τμήμα των Γενικών Αρχείων του Κράτους, εγκαινιάστηκε ο κινηματογράφος “Απόλλων”. Το 1995, οι δύο κινηματογράφοι φιλοξένησαν ένα νέο Φεστιβάλ, το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Αθήνας “Νύχτες Πρεμιέρας”, το οποίο πολύ σύντομα έγινε θεσμός.
Το βράδυ της 12ης Φεβρουαρίου 2012, κατά τη διάρκεια εκτεταμένων επεισοδίων που σημειώθηκαν στο κέντρο της Αθήνας, στο πλαίσιο διαδηλώσεων κατά του μνημονίου, ξέσπασε πυρκαγιά που κατέστρεψε μεγάλο μέρος του ιστορικού κτιρίου. Η φωτιά ξεκίνησε από το πατάρι του καταστήματος Kosta Boda στη γωνία Σταδίου και Χρήστου Λαδά και εξαπλώθηκε γρήγορα στην πρόσοψη και την είσοδο των κινηματογράφων. Χάρη στις προσπάθειες της πυροσβεστικής, των εκμισθωτών -αδερφών Τσακαλάκη- και του προσωπικού, οι αίθουσες διασώθηκαν, ωστόσο η πρόσοψη, η είσοδος και η οροφή υπέστησαν εκτεταμένες ζημιές.
Παρά τις αρχικές εκτιμήσεις για γρήγορη ανακατασκευή των κινηματογράφων, η διαδικασία αποδείχθηκε πολύπλοκη. Το κτίριο ανήκε στο “Ίδρυμα Σταματίου Δεκόζη-Βούρου”, το οποίο είχε νομική υποχρέωση να αποδίδει το 40% των εσόδων του στο “Μουσείο της Πόλεως των Αθηνών”. Ωστόσο, η υποχρέωση αυτή δεν τηρήθηκε, με αποτέλεσμα το ίδρυμα να συσσωρεύσει χρέη άνω των 20 εκατομμυρίων ευρώ και τα ακίνητα του επί της Σταδίου να κατασχεθούν. Τελικά, λύση δόθηκε το 2021, με τη συγχώνευση του ιδρύματος και του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών, ανοίγοντας τον δρόμο για την αποκατάσταση του κτιρίου.
