Προβληματισμό φέρνουν οι αυξανόμενες-με γεωμετρικές πρόοδο- αιτήσεις συνταξιοδότησης, οι οποίες αναμένεται να ξεπεράσουν τις 200.000 στο τέλος του τρέχοντος έτους. Ήδη στο τέλος Ιουλίου οι αιτήσεις έσπασαν το φράγμα των 110.000 και με βάση τα ειωθότα (πάντα στους τελευταίους μήνες παρατηρείται μία έκρηξη)θεωρείται βέβαιο ότι ο αριθμός των αιτήσεων θα ξεπεράσει τις 200.000, ίσως και να σπάσει νέο ρεκόρ. Να θυμίσουμε ότι το 2023 είχαν υποβληθεί συνολικά 190.368 αιτήσεις για την απονομή σύνταξης γήρατος, αναπηρίας και θανάτου και το 2022 ήταν 211.133.
Οι αθρόες συνταξιοδοτήσεις οφείλονται στη μαζική έξοδο των ασφαλισμένων της μεταπολεμικής γενιάς, γεννημένων έως το 1964 και όλες οι προβλέψεις δείχνουν ότι το κύμα αυτό θα συνεχιστεί για μία 10ετία τουλάχιστον. Ο προβληματισμός υπάρχει, καθώς το κόστος των νέων συνταξιοδοτήσεων θα ξεπεράσει τα 500 εκατ. ευρώ από περίπου 420 εκατ. ευρώ που είχε προϋπολογιστεί η διοίκηση του ΕΦΚΑ. Η αύξηση κατά 3% που πήραν φέτος οι συνταξιούχοι έχει κόστος άλλα 430 εκατ. ευρώ και έτσι η συνολική δαπάνη για συντάξεις θα είναι αυξημένη περίπου κατά 930 εκατ. ευρώ για το 2024.
Για το 2025 η εκτίμηση της δαπάνης για νέες συνταξιοδοτήσεις ανεβαίνει στα 600 εκατ. ευρώ και με άλλα 400 εκατ. ευρώ από τις αυξήσεις συντάξεων η αύξηση της συνταξιοδοτικής δαπάνης αναμένεται να ξεπεράσει το 1 δισ. ευρώ.
Στις συνταξιοδοτικές δαπάνες που καλύπτονται με επιχορήγηση από τον προϋπολογισμό προς τον ΕΦΚΑ, προστίθεται και η καταβολή ενός ποσού που βάσει νόμου προορίζεται για να αναπληρώνει τις ετήσιες απώλειες εισφορών που θα έχει ο κλάδος επικουρικών συντάξεων ΕΦΚΑ από την υποχρεωτική ένταξη των νέων ασφαλισμένων στο Ταμείο Κεφαλαιοποιητικής Επικουρικής Ασφάλισης (ΤΕΚΑ). Περίπου 90.000 ασφαλισμένοι εγγράφονται κάθε χρόνο από το 2022 και μετά στο ΤΕΚΑ και ο νόμος έχει προβλέψει ότι οι εισφορές που χάνει ο ΕΦΚΑ από τη διακοπή της εγγραφής νέων ασφαλισμένων στον τομέα επικουρικής ασφάλισης (ΕΤΕΑΕΠ) θα καλύπτεται από τον κρατικό προϋπολογισμό. Για το 2024 ο ΕΦΚΑ θα ενισχυθεί με 207 εκατ. ευρώ από τον τακτικό προϋπολογισμό για την κάλυψη της απώλειας εσόδων από ασφαλιστικές εισφορές του κλάδου επικουρικής ασφάλισης, που εκτιμάται ότι θα προκύψει εξαιτίας της λειτουργίας του ΤΕΚΑ. Όλα τα δεδομένα που είναι αυτή τη στιγμή επάνω στο τραπέζι του ασφαλιστικού οδηγούν στο συμπέρασμα ότι οι δαπάνες εξελίσσονται με υψηλότερους ρυθμούς σε σχέση με τις προβλέψεις, ενώ η μεγάλη ροή εξόδου των ασφαλισμένων για τη σύνταξη προκαλεί αναθεωρήσεις των δαπανών σε υψηλότερα επίπεδα.
Ποιοι έχουν δικαίωμα
Για να βγει ένας ασφαλισμένος στη σύνταξη αν δεν έχει συμπληρώσει 40 χρόνια εργασίας και την ηλικία των 62 ετών ή τα 67 με 15ετία, πρέπει να εξαγοράσει πλασματικά χρόνια η να ανήκει στην κατηγορία των ασφαλισμένων που συνταξιοδοτούνται νωρίτερα με τα μεταβατικά όρια.
Σημειώνουμε ότι στην πράξη, με τις μνημονιακές παρεμβάσεις του Αυγούστου 2015 ένα πολύ μικρό πλήθος ασφαλισμένων έχει πλέον το δικαίωμα να αποχωρίσει πρόωρα πριν από την ηλικία των 62 ετών καθώς εκπνέει η προθεσμία ισχύος των μεταβατικών ορίων. Τα «απομεινάρια» των μεταβατικών διατάξεων είναι κυρίως μητέρες ανηλίκων και γυναίκες με το καθεστώς των Βαρέων και Ανθυγιεινών (ΒΑΕ) που μπορούν να αποχωρίσουν νωρίτερα τα επόμενα χρόνια αν έχουν ήδη θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα τη διετία 2010-2012.
Ειδικότερα οι κατηγορίες των ασφαλισμένων σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα που μπορούν να υποβάλλουν άμεσα αίτηση συνταξιοδότησης εντός του 2024 είναι οι εξής:
• Δημόσιο
35ετία και όριο ηλικίας: Οι ασφαλισμένοι του Δημοσίου που επιθυμούν να συνταξιοδοτηθούν με 35ετία θα πρέπει να έχουν συμπληρώσει μέχρι την 31 Δεκεμβρίου του 2021 τόσο τα 35 ή 36 ή 37 έτη ασφάλισης ακόμη και με εξαγορά πλασματικών ετών αλλά και τα 58 ή τα 59. Έτσι θα μπορούν να αποχωρήσουν με όριο ηλικίας που ανάλογα με την περίπτωση εντός του 2024 θα φτάσει μέχρι τα 61 και 9 μήνες. Δημόσιος υπάλληλος συμπλήρωσε εντός του 2021 τα απαραίτητα 35 χρόνια ασφάλισης και έχει γεννηθεί τον 2/1963. Κατοχύρωσε επομένως συνταξιοδοτικό δικαίωμα για τα 61 και 6 μήνες που συμπληρώνει τον 8/2024. Μπορεί να συνταξιοδοτηθεί από τον Αύγουστο του 2024 κι έπειτα. Το δικαίωμά του θα μπορεί να το ασκήσει και στο μέλλον (2024,2025 κοκ).
37ετία και όριο ηλικίας: Οι ασφαλισμένοι του Δημοσίου εφόσον είχε συμπληρωθεί 25ετία έως την 31/12/2010 είχαν τη δυνατότητα συνταξιοδότησης με 37ετία χωρίς όριο ηλικίας πλην όμως με θα πρέπει η 37ετία να έχει συμπληρωθεί ακόμη και με εξαγορά πλασματικών ετών έως την 31/12/2021. Έτσι ο ασφαλισμένος κατοχυρώνει το αντίστοιχο όριο ηλικίας που έχει τεθεί με το ν. 4336/2015, δηλαδή το 61ο και 2 μήνες. Δημόσιος υπάλληλος συμπληρώνει εντός του 2021 τα απαραίτητα 37 χρόνια ασφάλισης και έχει γεννηθεί τον 8/1963. Συμπληρώνει δηλαδή τα 61 και 2 μήνες τον Οκτώβριο του 2024 οπότε και θα μπορεί να συνταξιοδοτηθεί από τότε και στο εξής. Το δικαίωμά του θα μπορεί να το ασκήσει και στο μέλλον (2024,2025 κοκ).
40ετία και όριο ηλικίας: Οι ασφαλισμένοι του Δημοσίου εφόσον συμπλήρωσαν την 25ετία μετά την 1/1/2013 έχουν τη δυνατότητα συνταξιοδότησης στα 62 με 40ετία που μπορεί να συμπληρωθεί ακόμη και με εξαγορά πλασματικών ετών. Έτσι ο ασφαλισμένος κατοχυρώνει συμπληρώνοντας το 62ο έτος της ηλικίας του μπορεί να συνταξιοδοτηθεί με πλήρη σύνταξη. Δημόσιος υπάλληλος συμπληρώνει εντός του 2021 τα απαραίτητα 37 χρόνια ασφάλισης και έχει γεννηθεί τον 8/1963. Συμπληρώνει δηλαδή τα 61 και 2 μήνες τον Οκτώβριο του 2024 οπότε και θα μπορεί να συνταξιοδοτηθεί από τότε και στο εξής. Το δικαίωμά του θα μπορεί να το ασκήσει και στο μέλλον (2024,2025 κοκ).
Πρόωρη / μειωμένη σύνταξη με όριο ηλικίας:
Οι ασφαλισμένοι άνδρες και γυναίκες του Δημοσίου που επιθυμούν να συνταξιοδοτηθούν με μειωμένη σύνταξη θα πρέπει να έχουν συμπληρώσει 25 έτη ασφάλισης ακόμη και με εξαγορά πλασματικών ετών έως την 31/12/2012 και το όριο ηλικίας ως την 31/12/2022.
Αναλυτικότερα:
• Οι γυναίκες που συμπλήρωσαν 25ετία το 2010 μπορούν να συνταξιοδοτηθούν από τα 55 εάν έχουν συμπληρώσει το εν λόγω όριο ως την 31/12/2022. Το δικαίωμα αυτό μπορεί να ασκηθεί και στο μέλλον (2024,2025 κοκ).
• Οι γυναίκες και οι άνδρες που συμπλήρωσαν 25ετία το 2011 μπορούν να συνταξιοδοτηθούν από τα 56 εάν έχουν συμπληρώσει το εν λόγω όριο ως την 31/12/2022. Το δικαίωμα αυτό μπορεί να ασκηθεί και στο μέλλον (2024,2025 κοκ).
• Οι γυναίκες και οι άνδρες που συμπλήρωσαν 25ετία το 2012 μπορούν να συνταξιοδοτηθούν από τα 58 εάν έχουν συμπληρώσει το εν λόγω όριο ως την 31/12/2022. Το δικαίωμα αυτό μπορεί να ασκηθεί και στο μέλλον (2024,2025 κοκ).
Σε όλες τις περιπτώσεις που το όριο ηλικίας συμπληρώνεται ΜΕΤΑ την 1/1/2023 τότε για τη λήψη πρόωρης / μειωμένης σύνταξης θα πρέπει να συμπληρωθεί το 62ο έτος της ηλικίας.
Στην περίπτωση της πρόωρης / μειωμένης σύνταξη η ανταποδοτική σύνταξη χορηγείται πλήρως και είναι αναλογική των ετών ασφάλισης που έχει συμπληρώσει ο υποψήφιος συνταξιούχος ενώ η Εθνική Σύνταξη χορηγείται μειωμένη ως και 127,8 €.
Δημόσιος υπάλληλος συμπληρώνει εντός του 2011 τα απαραίτητα 25 χρόνια ασφάλισης και έχει γεννηθεί τον 2/1966. Κατοχύρωσε επομένως συνταξιοδοτικό δικαίωμα για τα 56 που συμπλήρωσε τον 2/2022. Μπορεί να συνταξιοδοτηθεί με πρόωρη / μειωμένη σύνταξη οποτεδήποτε το επιθυμεί.
Μισθωτοί-IKA
12.000 ημέρες ασφάλισης και όριο ηλικίας: Οι ασφαλισμένοι του ιδιωτικού τομέα έχουν τη δυνατότητα συνταξιοδότησης στα 62 με 12.000 ημέρες ασφάλισης που μπορεί να συμπληρωθούν ακόμη και με εξαγορά πλασματικών ετών. Έτσι ο ασφαλισμένος κατοχυρώνει το δικαίωμά του συμπληρώνοντας το 62ο έτος της ηλικίας του και μπορεί να συνταξιοδοτηθεί με πλήρη σύνταξη. Ιδιωτικός υπάλληλος συμπληρώνει εντός του 2024 συνολικά 11.100 ασφάλισης και έχει γεννηθεί τον 8/1962. Συμπληρώνει δηλαδή τα 62 τον Αύγουστο του 2024. Με εξαγορά 900 ημερών ασφάλισης από πλασματικό χρόνο μπορεί άμεσα να συνταξιοδοτηθεί.
Βαρέα και όριο ηλικίας
• Για τους ασφαλισμένους του ΙΚΑ στα βαρέα που συμπληρώνουν 7.500 ημέρες ασφάλισης στο καθεστώς των βαρέων και με συμπληρωμένες ακόμη και με εξαγορά πλασματικών ετών τις 10.500 ημέρες ασφάλισης συνολικά η δυνατότητα εξόδου δίνεται για το 60ο τους έτος για μειωμένη σύνταξη και το 62ο για πλήρη. Η μείωση στην επιλογή της μειωμένης στα 60 είναι 51,5 € σε σύγκριση με την αντίστοιχη πλήρη.
• Μισθωτός του ΙΚΑ συμπλήρωσε τις 10.500 ημέρες ασφάλισης συνολικά και 7.500 στα βαρέα το 2024 ενώ έχει γεννηθεί τον 2/1964. Θα μπορεί να συνταξιοδοτηθεί άμεσα με μειωμένη σύνταξη ενώ πλήρη θα μπορεί να λάβει σε ηλικία 62 ετών το 2026.
• Για τους ασφαλισμένους του ΙΚΑ στα βαρέα που κατοχυρώνουν δικαίωμα με 3.600 ημέρες ασφάλισης στο καθεστώς των βαρέων και με συμπληρωμένες ακόμη και με εξαγορά πλασματικών ετών τις 4.500 ημέρες ασφάλισης συνολικά η δυνατότητα εξόδου δίνεται για το 62ο τους έτος για πλήρη σύνταξη. Σε αυτήν την περίπτωση είναι απαραίτητη προϋπόθεση να υπάρχουν συμπληρωμένες 1.000 ημέρες ασφάλισης στα βαρέα τα τελευταία 17 έτη πριν την αίτηση συνταξιοδότησης.
• Μισθωτός του ΙΚΑ συμπλήρωσε τις 4.500 ημέρες ασφάλισης συνολικά και 3.600 στα βαρέα το 2024 ενώ έχει γεννηθεί τον 2/1962. Θα μπορεί να συνταξιοδοτηθεί το 2024 σε ηλικία 62 ετών με πλήρη σύνταξη.
• Για τις γυναίκες ασφαλισμένες στο ΙΚΑ στα βαρέα που κατοχυρώνουν δικαίωμα με 3.600 ημέρες ασφάλισης στο καθεστώς των βαρέων και με συμπληρωμένες ακόμη και με εξαγορά πλασματικών ετών τις 4.500 ημέρες ασφάλισης συνολικά η δυνατότητα εξόδου δίνεται με βάση το έτος θεμελίωσης.
Συγκεκριμένα:
α. Οι γυναίκες που συμπλήρωσαν 4.500 ημέρες συνολικά και 3.600 ημέρες στα βαρέα το 2010 μπορούν να συνταξιοδοτηθούν από τα 55 με πλήρη σύνταξη.
β. Οι γυναίκες που συμπλήρωσαν 4.500 ημέρες συνολικά και 3.600 ημέρες στα βαρέα το 2011 μπορούν να συνταξιοδοτηθούν από τα 56 με πλήρη σύνταξη.
γ. Οι γυναίκες που συμπλήρωσαν 4.500 ημέρες συνολικά και 3.600 ημέρες στα βαρέα το 2012 μπορούν να συνταξιοδοτηθούν από τα 57 με πλήρη σύνταξη.
δ. Οι γυναίκες που συμπλήρωσαν 4.500 ημέρες συνολικά και 3.600 ημέρες στα βαρέα από την 1/1/2013 κι έπειτα μπορούν να συνταξιοδοτηθούν από τα 62 με πλήρη σύνταξη.
Σε όλες τις περιπτώσεις είναι απαραίτητη προϋπόθεση να υπάρχουν συμπληρωμένες 1.000 ημέρες ασφάλισης στα βαρέα τα τελευταία 17 έτη πριν την αίτηση συνταξιοδότησης.
Μισθωτή του ΙΚΑ συμπλήρωσε τις 4.500 ημέρες ασφάλισης συνολικά και 3.600 στα βαρέα το 2011 ενώ έχει γεννηθεί τον 2/1968. Θα μπορεί να συνταξιοδοτηθεί το 2024 σε ηλικία 56 ετών με πλήρη σύνταξη.
Πρόωρη / μειωμένη σύνταξη με όριο ηλικίας
Οι ασφαλισμένοι άνδρες και γυναίκες του ΙΚΑ που επιθυμούν να συνταξιοδοτηθούν με μειωμένη σύνταξη θα πρέπει να έχουν συμπληρώσει 4.500 ημέρες ασφάλισης. Απαραίτητη προϋπόθεση είναι η συμπλήρωση του 62ο έτους της ηλικίας, ενώ θα πρέπει να υφίστανται 100 ημέρες ασφάλισης / έτος την τελευταία 5ετία πριν από την αίτηση συνταξιοδότησης.
Στην περίπτωση της πρόωρης / μειωμένης σύνταξη η ανταποδοτική σύνταξη χορηγείται πλήρως και είναι αναλογική των ετών ασφάλισης που έχει συμπληρώσει ο υποψήφιος συνταξιούχος ενώ η Εθνική Σύνταξη χορηγείται μειωμένη ως και 127,8 €. Η σύνταξη ΔΕΝ μετατρέπεται σε πλήρη με τη συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας.
Ελεύθεροι επαγγελματίες ΟΑΕΕ (ΤΕΒΕ – ΤΑΕ – ΤΣΑ)
Οι ασφαλισμένοι ελεύθεροι επαγγελματίες έχουν τη δυνατότητα συνταξιοδότησης στα 62 με 40 έτη ασφάλισης που μπορεί να συμπληρωθούν ακόμη και με εξαγορά πλασματικών ετών. Έτσι ο ασφαλισμένος κατοχυρώνει το δικαίωμά του συμπληρώνοντας το 62ο έτος της ηλικίας του και μπορεί να συνταξιοδοτηθεί με πλήρη σύνταξη. Μπορεί να συνεχίσει την αυτοαπασχόληση του λαμβάνοντας τι σύνολο της σύνταξης χωρίς περικοπές.
Αυτοαπασχολούμενοι ΕΤΑΑ (ΤΣΑΥ –ΝΟΜΙΚΩΝ – ΤΣΜΕΔΕ)
Οι ασφαλισμένοι επιστήμονες – αυτοαπασχολούμενοι έχουν τη δυνατότητα συνταξιοδότησης στα 62 με 40 έτη ασφάλισης που μπορεί να συμπληρωθούν ακόμη και με εξαγορά πλασματικών ετών. Έτσι ο ασφαλισμένος κατοχυρώνει το δικαίωμά του συμπληρώνοντας το 62ο έτος της ηλικίας του και μπορεί να συνταξιοδοτηθεί με πλήρη σύνταξη. Μπορεί να συνεχίσει την αυτοαπασχόληση του λαμβάνοντας τι σύνολο της σύνταξης χωρίς περικοπές.
Γονείς
Οι γονείς που είχαν κατοχυρωμένο δικαίωμα συνταξιοδότησης μπορούν να συνταξιοδοτηθούν ανάλογα με το όριο ηλικίας ακόμη και με την εξαγορά πλασματικών ετών όπως αυτό ρυθμίστηκε με βάση το ν. 4336/2015. Στις κατηγορίες αυτές ανήκουν:
– Μητέρες δημόσιοι υπάλληλοι και μητέρες υπάλληλοι ΔΕΚΟ – Τραπεζών που είχαν συμπληρώσει το 2010 την απαραίτητη 25ετία με ανήλικο τέκνο.
– Γονείς (άνδρες – γυναίκες) δημόσιοι υπάλληλοι και μητέρες υπάλληλοι ΔΕΚΟ – Τραπεζών που είχαν συμπληρώσει το 2011 την απαραίτητη 25ετία ακόμη με ανήλικο τέκνο.
– Γονείς (άνδρες – γυναίκες) δημόσιοι υπάλληλοι και μητέρες υπάλληλοι ΔΕΚΟ – Τραπεζών που είχαν συμπληρώσει το 2012 την απαραίτητη 25ετία ακόμη με ανήλικο τέκνο.
– Τρίτεκνοι και άνω (άνδρες – γυναίκες) δημόσιοι υπάλληλοι και τρίτεκνες μητέρες υπάλληλοι ΔΕΚΟ – Τραπεζών που είχαν συμπληρώσει το 2010 την απαραίτητη 20ετία.
– Τρίτεκνοι και άνω (άνδρες – γυναίκες) δημόσιοι υπάλληλοι και τρίτεκνες μητέρες υπάλληλοι ΔΕΚΟ – Τραπεζών που είχαν συμπληρώσει το 2011 την απαραίτητη 20ετία ακόμη και με εξαγορά πλασματικών ετών.
– Τρίτεκνοι και άνω (άνδρες – γυναίκες) δημόσιοι υπάλληλοι και τρίτεκνες μητέρες υπάλληλοι ΔΕΚΟ – Τραπεζών που είχαν συμπληρώσει το 2012 την απαραίτητη 20ετία.
– Μητέρες και χήροι πατέρες ανηλίκων τέκνων ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ που είχαν συμπληρώσει 5.500 ημέρες ασφάλισης με πραγματικό χρόνο ασφάλισης με ανήλικο τέκνο ως την 31/12/2010.
– Μητέρες και χήροι πατέρες ανηλίκων τέκνων ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ που είχαν συμπληρώσει 5.500 ημέρες ασφάλισης με ανήλικο τέκνο ως την 31/12/2011.
– Μητέρες και χήροι πατέρες ανηλίκων τέκνων ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ που είχαν συμπληρώσει 5.500 ημέρες ασφάλισης με ανήλικο τέκνο ως την 31/12/2012.
15 έτη ασφάλισης και 67
Όλοι οι ασφαλισμένοι έχουν τη δυνατότητα συνταξιοδότησης στα 67 με 15 έτη ασφάλισης που μπορεί να συμπληρωθούν μόνο με πραγματικό χρόνο ασφάλισης για να λάβουν πλήρη σύνταξη.
Έτσι ο ασφαλισμένος κατοχυρώνει το δικαίωμά του συμπληρώνοντας το 67ο έτος της ηλικίας του και μπορεί να συνταξιοδοτηθεί με πλήρη σύνταξη.
